Om eenvoudig net uit God se liefde te leef. Oor egte nederigheid.

Ad Montem se nuusbrief het 'n diepzinnige uitleg van 'n verhaal van die Woestynvaders. 

De spreuk: Abba Macarius was eens op de terugweg naar zijn kluis; hij kwam uit de moerassen en droeg een bos riet. Op zijn pad kwam hem de duivel tegemoet met een sikkel in de hand. De duivel probeerde hem met de sikkel te raken, maar het lukte hem niet. En de duivel zei: Ik heb zwaar van jou te lijden, Macarius, want ik kan het niet van je winnen. Want, zie maar, ik doe alles wat jij doet. Jij vast en ik eet helemaal niets. Jij houdt nachtwake en ik slaap nooit. Er is maar één ding waarin je het van mij wint. Abba Macarius vroeg hem: Wat is dat dan? Je nederigheid, antwoordde de duivel, daarom kan ik het niet van jou winnen. 

Hier is Ad Montem se kommentaar op die gesprek:

De duivel komt Abba Macarius in deze spreuk heel menselijk tegemoet, en hij deinst er niet voor terug rustig een gesprek met hem aan te knopen. De duivel is hier als het ware zijn eigen spiegelbeeld, zijn schaduwzijde die precies dezelfde dingen doet. 

Als we in alle rust het gesprek met hem aangaan, merken we hoe herkenbaar hij is: hij dwaalt rond en kan geen rust vinden, omdat hij voortdurend bezig is zichzelf met anderen te vergelijken. Hij wil alles beter doen dan anderen en voelt zich toch steeds tekortschieten. Met zijn vergelijken houdt hij zichzelf gevangen in een spinnenweb waar alles draait om ‘hoe anderen mij zien’. Verstrikt als hij is in deze laag van het bestaan, haalt hij uit naar Abba Macarius, die op de terugweg is naar zijn kluis nadat hij riet heeft gesneden in het moeras. Maar Macarius blijkt voor hem onaanraakbaar, omdat hij leeft op een ander niveau van bestaan, waarin hij er simpelweg mag zijn zoals hij in Gods ogen is. 

Dat is de nederigheid waar deze spreuk uiteindelijk over handelt: leven vanuit de diepte van het door God gezien en bemind zijn, en vanuit die verworteling – zoals de krachtige wortels van het riet die tot in het water staan – jezelf en de situatie aanvaarden zoals die is. Daarmee ben je wezenlijk onaanraakbaar voor zowel de kritiek als de bewondering van anderen. 

Het venijnige hierbij is wel, dat zodra je het zelf als nederigheid gaat zien en dus als het ware een verdienste van jezelf, de nederigheid meteen weer vervlogen is. Zo blijkt de duivel in deze spreuk uiteindelijk niet alleen de vergelijker maar toch ook de verleider, want hij weet Abba Macarius er toch toe te verleiden de vraag te stellen naar wat het is waarin hij het van de duivel wint. Daarmee begeeft hij zich in de nieuwsgierigheid, wat bij Bernardus de eerste trede is van de trap van de hoogmoed. 

Uiteindelijk blijkt niemand – ook Abba Macarius niet – een toonbeeld van nederigheid te zijn. Pas in het vergeten van onszelf in Gods blik van onvoorwaardelijke liefde komen we op die laag van het bestaan terecht waar we er simpelweg mogen zijn en waar wij dan ook werkelijk thuis zijn.

Nagtelike vrede

https://www.afrikaans.us/afrikaans/culture/op-afrikaans/musiek/choirs/oos-kaapse-kinderkoor/somerkersfees/   Gesing deur die Oos-Kaapse kinderkoor. 

Die onlangse Kyknet program oor Koos du Plessis was boeiend, ryk aan insig en by tye diep ontroerend. 

Koos, het meer as een van die sprekers beklemtoon, se werk is tydloos in die manier waarop dit verby alle oppervlakkighede die diepere uitbeeld en vier. Hy dring deur tot wat werklik saak maak. om op die manier te skryf oor dit wat spreek tot die mens van alle tye. 

Ek onthou die verwondering in my toe ek vir die eerste keer die magiese "Kinders van die Wind" gehoor het. En telkens weer bly dit ‘n lied wat iets in mens raak en jou verwonderd laat. 

Reeds daarom het sy digkuns ‘n mistieke trek en krag.

Die besondere program het in detail ingegaan op sy besondere digterskap en musikaliteit. 

Maar dit is veral ook die inhoud van sy werk wat diepte het. 

Soos byvoorbeeld die boeiende eerste twee verse van sy Somerkersfees wat in die Liedboek opgeneem is. (Die derde vers is later bygevoeg en wyk af van die vorige twee verse met sy invoeging van 'n nuwe tema). 

 

Mens resoneer met die lied. Dit sing immers van ‘n Afrika kersfees. Dit is ‘n gebed vir die Suiderkruis-land, in die somertyd. Dit leef in ons tyd en onder ons. 

 

Dis nie net die Afrika-somer wat tref nie. Die lied is veral deurtrek met ‘n diep verlange na vrede. 

Kerstyd is die tyd van vrede. Só was dit in bybelse tye. So word dit in Koos se kerslied uitgebeeld. 

Die lied praat oor iets wat diep in ons leef, van ons smagtinge na 'n einde van die geweld van elke dag en alle tye. 

 

Veel word deur sommige mense gemaak van Koos se melankolie, selfs by tye beskryf as depressie. Miskien is dit wel daar. Maar sy “melankolie” het in hierdie lied 'n dieper betekenis. Dit is eerder 'n biddende verlange wat diep in ons menslike psige ingebed is en wat smag na dit wat ons tot rus kan bring.  

Dit is 'n vreugdevolle, blye lied. Tog gaan dit in die lied oor ‘n anderse vrede as bloot net die afwesigheid van geweld en geraas. Vrede gaan nie oor kerspresente, jolighede en partytjie-hou nie. 

Heel vooraan in die lied word die toon uitdruklik uitgewerk: dit is 'n "stille nag van vrede." Dit kom in die donkerste nag, as alles stil geword het. Dit is vrede in die "nagtelike swye." 

Mens kan maklik die eintlike diepte van die kerstyd verslaap... 

En nou kom die lied in die kerstyd terug, as 'n ou, ou verhaal. Lank verwag, vertroetel in menseharte oor eeue heen as die terugkeer van die verlore paradys, wanneer die skepping in volle harmonie en skoonheid weer sal sing van die goedheid van alles. 

Hemel op aarde en aarde verbind met die hemel. Vrede op aarde. Lof in die hoogste hemele.  

 

Dis die “ou verhaal”, die “stemme uit die ver verlede” wat die diepere betekenis onderstreep. Selfs in die afgeleë plekke, selfs in die sterrevelde, weg van woelige stede, word die verlore vrede weer sigbaar, weer hoorbaar. 

Nietemin is die toon ook ingehoue, sag, want byna geruisloos, stilweg is die boodskap te hore, "ruis" dit oor die aarde heen. Dit is aards, mens sien en hoor daarvan, maar terselfdertyd ook stil, broos, breekbaar.

 

Tog is dit  terselfdertyd ook bo-aards, ongewoon. Engele praat daaroor. Vanuit die hoogste perspektief gesien, is dit ‘n tyd van welbehae. Eer aan God in die hoogste hemel, en vrede op aarde vir almal in wie Hy 'n welbehae het. (Lukas 2:14) 

Hierdie keer, op kersdag, is dinge anders as in die ou verlede. Die somerlied sing bly van 'n “welkom” tyd. Wat mens afbreek, word as 'n geskenk teruggegee, ‘n gawe wat die tye van geweld afbreek. Wat mense lank verwag het – in die ou, ou tye het uiteindelik begin deurbreek - die vrede, in verre tye aangekondig en verwag, is hier: dit is tyd vir die blye groet aan die goue, nuwe daeraad. Mens sien iets van die ánder aarde, die paradysplek wat in die Liefdestyd vir die mens terug gegee is. 

Maar nog het al hierdie gedagtes nie die laatste sê nie. Die lied soos Koos dit geskryf het, eindig op 'n hoogtepunt met die lofsang: gee aan God die eer. Van buite af, word mense herinner aan die mistieke gawe van ‘n vrede wat in die donkerste nag, in dorre onherbergsaamheid in harte verseël word. 

Die hart word dankbaar, bly omhoog opgetel om oop te wees vir die groot gawe van goedheid. En die raaiselagtige skoonheid van die gawe bring ontsag, maak mens tot verwondering voor die Gewer van die goeie, voor dit wat die mens sal wees - elke keer as die welkom gawe as 'n werklikheid ervaar en omhels word. Welkom, o vredestyd, hier by ons.

Dit is dáár, te sien en te hoor: in die stille nag. In die eenvoud van die sterrevelde. 

Daarom die fyn luister, die aandagtige oorgawe, na die ou ou tyding wat in die helder somertyd by ons kom woon het. 

Op dié manier gesien, word elke dag 'n kerstyd. In die onrustigheid van ons daaglikse bestaan, in die worsteling om sin in die donker nag van ons lydensweg, kom daar wel 'n oomblik wat ons vrede verwelkom: Wanneer ons verlang na 'n helder somertyd is dit immers omdat ons vashou daaraan dat God by ons in ons verlange is. 

In dié tyd van alleenheid, in die donker nag van die gees, word ons van alles gestroop, van alle oppervlakkighede bevry om alleen maar rus te vind in die onverwoesbare rus wat alleen Hy kan gee. 

Te midde van ons smagtinge, kom daar 'n stil, bros welkomsgroet. 

Dis 'n wankelrige vashou aan die ou, ou tyding uit die ou verlede. 

Hier is die woorde: 

Welkom, o stille nag van vrede onder die Suiderkruis

Wyl stemme uit die ou verlede oor sterrevelde ruis

Kersfees kom, Kersfees kom, gee aan God die eer
Skenk ‘n helder somerkersfees aan hierdie land, o Heer

Hoor jy hoe sag die klokke beier in eeue-oue taal
Kyk, selfs die nagtelike swye, vertel die ou verhaal

Kersfees kom, Kersfees kom, gee aan God die eer
Skenk ‘n helder somerkersfees aan hierdie land, o Heer

Elders skryf Koos ‘n lied wat die mistieke, brose aanbreek van die vredestyd vier: 

Wanneer die wêreld stil en kalm is,
Wanneer die maan oor die heuwels wag,
En die sterre blink met ’n rustige glans,

In die stilte van die nag,
Wanneer die wind oor die veld gaan,
Wanneer die skaduwees lank en magtig raak,
En die aarde haar geheimenisse onthul,

In die stilte van die nag
Leker die maanlig oor die bos,
Wanneer die stilte sag en sag
Die rustige ritme van die donker omarm.

In die stilte van die nag
Voel jy die warmte van die aarde,
Die kalmte wat die siel verlig,
En die gevoel van vrede en rus.

In die stilte van die nag
Is daar geen angs, geen vrees,
Net die fluistering van die natuur,
En die belofte van die dag wat sal kom.

 

 

Doringkroon

 

Op 'n keer, net na haar derde groot operasie, en nie lank voor haar dood, was ek by Susan in die siekeboeg. 

Sy was baie siek. Haar liggaam was verteer, haar lyf was gedaan.

Tog het sy nog hard probeer om na my te kyk toe ek met haar praat. 

So asof sy my wou gerusstel. Asof sy wou laat weet sy is tog daar vir my, selfs as sy eintlik nie meer kon nie. 

Sy kon eintlik regtig nie.  

Ek was besig, het dit dieper en wreder in my binnenste ingedring, om haar te verloor.  

Juis, toe nog, is daar haar sagte, weerlose uitreik na my,...

Ek loop in die gang af,  oorweldig deur hierdie donker oomblik. Ek kan byna nie sien waar ek is of gaan nie. 

Voor my kom iemand aan wat my een kyk gee en stil gaan staan. Sy het besef, dadelik. 

Want sy het kort tevore self haar man na 'n lang lyding verloor. "Ek praat nog elke aand met hom", het sy my een kaar vertel toe ons oor haar verlies gesels het. 

En boonop dra sy die las van haar kind se lewe wat heeltemal uitmekaar val. Dit moet erger as haar man se dood wees, het ek soms gedink, want sy staan hulpeloos voor die las wat sy moet dra oor wat met die kind gebeur. 

Dis 'n doringkroon wat sy dra. Elke dag se rou wonde. 

Sy trek my woordeloos nader en slaan haar arms om my. Sy hou my vas. Niks getroos nie. Nie maklike woorde nie. 

Sy sê niks nie. Sy weet. En sy wil net probeer troos. 

Sy help ander om orent te bly onder die aanslag. Want sy weet. 

In die gang in daardie helder, sonnige winteroggend omhels sy my. 'n Eenvoudige daad van ontferming. 

Dit was, besef ek vandag, 'n aanraking wat eintlik gekom het van die Een wat ook so 'n kroon gedra het. En Hy het dit uit pure liefde gedoen. Met min woorde, die allerminste gepraat, het Hy die mens in hul lydingstog omhels, en saamgeneem paradys toe. 

Daar in die gang het sy my vertel van die Groter Liefde wat by ons bly - selfs op die mees onverwagte oomblik. 

Daar is soveel ontsagwekkendheid aan die belangrikste boodskap van die evangelie - dat God liefde is. En dat ons in die liefde inwoon. En dat ons vertrou word om instrumente van daardie liefde in ander se lewens te word. 

Van "God wat leef in ons" tot "Ons in God se lewe".

Dit is eintlik te verwagte as mense sê dat God deel is van hulle lewe. Die binnekoms van God in 'n mens se lewe verander en vernuwe immers mense wanneer hulle tot geloof kom. En die lewe word dan 'n immer groeiende en selfs gloeiender verhouding met God wat in die diepste kern van ons bestaan inkom.  Dis dus goed om te kan sê God is in ons.  

Maar daar is 'n ander proses wat mettertyd op gang kom as mense so saam met God reis: Dit is 'n proses wat uitloop op 'n verdere diepgaande oomblik wanneer mense uiteindelik begin besef dat hulle deel in God se lewe. 

 

Dit skryf jy op 20 April: op 'n dag in 'n kort opmerking: Daar verskuif iets in mens - dan groei die besef dat ons deel is van God se lewe. Dit is 'n volwassener begrip van 'n God wat genadiglik mense inlyf in oneindigheid. 

 

'n Mens kyk dan met nuwe oë na die wêreld om jou en na die lewe buite jouself. Dit word in jou oë God se wêreld waarin God woon en wat God as lewensruimte geskep het. Wat voorheen skaars raakgesien is, skuif nou in die sentrum van 'n mens se geloofservaring. 

 

Hoe lyk God se lewe? Alles wat altyd rondom ons was, kry skielik nuwe sin: God se lewe is om ons, veel groter as ons, maar dan (!) heel gewoon neem God ons op in die mees gewone van dinge. 

 

Mens sien dit eers wanneer jy 'n oop gemoed het vir God se lewe wat oneindig groter as mens se eie lewe is. 

 

Hierdie nuwe kyk na die wêreld, omtower die gewoonheid. Dis God s'n, besef 'n mens. En ek deel daarin. In al sy gewoonheid, maar ook in sy rykheid. Wat is die mens! wonder die Psalmdigter. 

 

Dit dring 'n mens tot verrukking. En tot dankbaarheid - om te kan en te kon deel in die Lewe. Pure genade. 

 

In die Psalms is daar ekstatiese lofprysinge op die wonder van die skepping as God se woning en lewe.  In die woord van Psalm 139:14, bv. "Ek wil U loof, want U het my op 'n wonderbaarlike wyse geskep. Wat U gedoen het, vervul my met verwondering." (Ook bv. Psalm 19).

 

Dis taal waaraan 'n mens dalk te gewoond geraak het. Sheila Cussons se boeiende gedig met die titel "Orrel"(!) vul Psalm 139 aan en help 'n mens om nuut na God se lewe te kyk. Die gedig is 'n diepe mistieke teks wat die aarde vier in al sy skoonheid. Dit is mistiek omdat dit dieper kyk na dit wat ons in verrukking voor God bring. Dit vertel hoe dit kom dat 'n mens verwonderd oor God se lewe kan wees. 

 

Orrel (uit die Woedende Brood).

 

My sintuie is verwisselbaar,

hoor kleure, beluister geure:

skarlaken trompetter, peper is

'n pizzicato en bruin roffel -

En somer, somer veral, trek

deur die neus: son is seepkook.

Wololie van warm lug verras my,

soos die sweet van krygers wanneer

uie stoom in 'n pot - En iemand

is daar, so fyn-sensueel-gesond

dat hy in slaap neute en lou melk is,

en wakker, gloeiende Augustus

in 'n sonbesie-dennebos. En elke

jaargety kies sy sintuie uit -

winter is pure oor - en meng hulle

weer tot elk in elk die ander herken,

en popelend van kreature,

verwikkeld kontrapuntaal, om

die ronde jaar die groot Te Deum

galm, met al die registers oop.

 

Wie hulle so in die aarde inleef, kom onwillekeurig tot luide lof. Maar op die diepste punt is dit nie lof van die aardse nie. Eerder van God. En dan is dit ook nie lof oor God nie. Dit is heel mistiek, 'n intieme toekeer tot God,  eerder om "U" te loof - Te Deum. U, o God, wil ek loof met alles in ons, ook op 'n aardse manier deur al ons sintuie.  

 

 

Nag Pa:

Ek begin vir haar nagsê na die tydjie van ons saamwees. Dit is aand, dit word tyd vir haar om te gaan slaap. Ek moet groet, die versorgers maak almal reg vir die nag. 

 

Sy kan nie eintlik meer praat nie. Daarom het ek ook daardie aand die lang pad van ons saamwees in stories vir haar vertel. 

 

Ek vertel al van lank af elke keer van ons saamwees van die begin af, van ons skooldae, van haar grootwordhuis, haar pa, ma en broers, en van ons lewe saam met ons kinders: die stories wat ek bly vertel, is ons gedeelde geheue. Sodat sy weet, sodat sy onthou, sodat sy ons lewe kan bly bedink. Sodat ons ons saamreis verder kan deel.  

 

Wat sy nie meer kan onthou nie, onthou ek op die manier vir haar. Dit is ons saam-praat. 

 

Dit is meer as net blote pratery. Ek hou haar hand vas in die saam-tyd, soos altyd maar as ek by haar is. En sy bly elke keer, soos vanaand weer, stip na my kyk terwyl ek gesels. Met onverdeelde, selfs gretige aandagtigheid wat vir my vra om met haar te bly praat, om weer ons lewe saam te onthou en te vier.  

 

Ook in die skemeraand van ons saamwees, in die donker van ‘n afgebreekte geheue, is nie net ons lewensverhaal nie, maar ook ons handevat, haar konsentrasie, ‘n teken van ‘n band wat ons nog steeds bly bind aan mekaar. 

 

As ek begin regmaak om te gaan, wil sy nie my hand los nie. 

 

Ek wil daarom die swaar van afskeid besweer met my woorde: “Jy moet lekker slaap. Hulle is goed vir jou hier, die versorgers is dan so lief vir jou. Sorg nou dat jy rus. Môre kom ek jou weer haal, dan gaan ons ‘n bietjie rondry en kuier.” 

 

Sy glimlag, en, vanaand, skielik en onverwags sê sy, skaars hoorbaar, vir my: “Ja pa.”

 

Sy was haar pa Koos se oogappel, dink ek verwonderd op pad huis toe. Die enigste meisie-dogter, die absolute teenpool van haar drie woelige broers. Die dogter was die oudste, die meisie in die huis, op ‘n troontjie gesit. ‘n Josef-figuur vir die familie.

 

Te meer, want sy was ‘n liefdevolle kind.

 

En sy, sy het daarvan geleef: sy was naby aan haar pa. 

 

Ek onthou hoe stil sy vir dae en tye lank was nadat haar pa so onverwags en so onmiddelik, sonder ‘n groet, gesterf het. Sy kon nie daaroor praat nie, dit was te pynlik. 

 

In en deur hierdie enkele, kort sinnetjie waarin sy vir haar “Pa” nagsê, besef ek: hier, selfs in haar wegwees van ons twee se huis met sy geborgenheid, hier, alleen in die kamer, gaan sy vanaand slaap met ‘n herinnering aan die veiligheid van ‘n ouerhuis. 

 

Sy beleef, aan die einde, weer haar pa-liefde van soveel jare terug. 

 

Sy is weer kleintyd-tevrede, gevul met die vrede soos wat net die nabyheid van ‘n omgee-pa mens kan gee. Sy is geborge, veilig, in die vaderhuis. 

 

Ek talm ‘n oomblik. Traag om weg te gaan na die wonder van haar onverwagte nagsê. 

 

Toe ek opstaan, oomblikke later, sien ek, opnuut verras, het sy eenvoudig net daar vas aan die slaap geraak. 

 

Summier aan die slaap na die “Ja, pa”. 

 

Woorde, weet ek, kan lewe skep, ver bo wat ‘n mens kan bedink. Maar die krag in woorde word bepaal deur waaroor die woorde gaan. En sulke eenvoudige stories oor ‘n pa kan lewenslank ‘n mens se lewe ryk maak. 

 

Nog meer: lank na die aand, besef ek hoe spesiaal dit vir iemand moet wees wat so ‘n pa gehad het, om oor God as ‘n pa te dink. 

 

Ook in die skemeraand van die lewe, te midde van die donker verwarring van ‘n verwelkende geheue, kan selfs ‘n mens se kleinste wete van ‘n Pa wat nagtyd kom groet, jou tot rus bring. 

  

Tuis by God

 Jy skryf, op 20 April 2014, ‘n beroemde aanhaling neer uit Richard Foster se boek oor God en gebed.

 

"He invites us to home, to serenity and peace and joy, home to friendship and openness, intimacy and to acceptance and affirmation." 

 

Die woorde vertel wat gebed is - om in nabyheid met God in te tree. 

God nooi ons uit om huis toe te kom – na rus, vrede en vreugde. Om huis toe te kom na vriendskap, openheid, intimiteit, na aanvaarding en bevestiging / waardering. 

Dit gebeur wanneer ons in stilte ons onttrek om oop te wees vir God. 

 

Daardie dag het hierdie woorde jou so geraak dat jy dit spesiaal neergeskryf het in die paasnaweek van 2014: dat God ons nader wink na 'n plek waar ‘n mens geborge, veilig voel, geliefd en gewaardeerd. 

Dit is hoe ‘n mens oor God dink: om net by volkome goedheid te wees. En dan na God kyk, verwonderd oor die kans om in die goedheid te kan wees. 

 

Dis genoeg. Nie nodig om allerhande dinge te vra, af te smeek, daaroor te wil onderhandel, selfs nie om onderdanig of kruiperig te wees om aldus beloon te word nie. Nie nodig om te vrees nie, te twyfel nie. Net daar wees. 

Want ‘n mens is in die Teenwoordigheid van die Een wat uitnooi, aanvaar, omhels.  Waar jy Jouself kan wees. Dit is genoeg, die tyd sal stilstaan, die alledaagse dinge verwelk in die helder lig van hierdie Gawe. 

 

Foster se woorde word dikwels aangehaal, want mens herken daarin die hart van spiritualiteit. Dit is die blye evangelie. Die goeie woord. Ons ontdek met 'n stuk ontnugtering hoe sy stil woorde ons bewus maak van ons gebedsgebrabbel, wanneer ons die diepste sin van ons lewe - die oorgawe aan ons eintlike bestemming mislees - en mispraat. En met gebed wil presteer. 

 

Jy skryf dit in die tyd toe die eerste tekens van jou siekte jou verward en onseker begin maak het. En in jou skrywe is ingebed ons almal se verlange na die Huis wanneer ons lewe wankel, waar ons kan skuil. As koue winde om ons huis begin waai. 

Die bladsy het jy met 'n potlood 'n lysie volgeskryf van wat jy vir 'n reis wat voorlê wou inpak: jou pajamas, vests, sokkies, toenek trui, blou toerits onderbaadje, jas (?), Gap trui met groot kraag, blommetjies hemp. En toe, aan die einde, weer "jas" herhaal, weer met 'n vraagteken daaragter - die klein teken van minder onthou, tóé al. Jou alledaagse dinge, beleef van naderby, beskryf in detail. 

Maar dan, langs die kant, dwars, aan die sykant van die volgeskryfde bladsy het jy in swart pen hierdie aanhaling van Foster geskryf. So asof jy wou dat die lysie omraam word deur 'n woord oor God wat in ons lewe, in ons reise en in ons onsekerhede, vir ons nader wink en naby hou. Dit is wat die alledaagse invul. 

En die mooiste: heel bo aan die bladsy skryf jy: "Appeltert bak" En jy trek 'n vierkant daarom. Tuis is met die opskrif ook daar waar die soetigheid eerste kom! 

Jy het nooit jou sin in die lewe verloor nie. En jou op die dag, soos deur jou hele lewe, ook van jou huis 'n tuiste met klein heerlikhede gemaak. 

Op die manier bring jy gebed in die lewe in en doen jy wat God ook so mildadig uitdeel. Byna sakramenteel - soos die grootste offer wat met eenvoudige brood en wyn versinnebeeld is.

 

Wanneer woorde rou verder verniel...

Jacob Steinhardt het dikwels vir Joh uitgebeeld: Hier teken hy vir Job, in rou, roepende om te kan verstaan.

 

Stanley Hauerwas (sien https://cct.biola.edu/presence-silence-lessons-grief-suffering/) skryf oor rou:

... Were there words, there’s this Thomas Merton reference, in a letter to someone where he just points out, “Sometimes, there just are no words for suffering, “or grief.” But then, if that’s the case, what is Lamente? And what is it to Lamente and what is, how did you, how did you deal with that?

Well, I wrote a book some years ago, called “Naming the Silences”, and [mumbles] thought that the title, after its first publication was too obscure, so they renamed it “God, Medicine, and the Problem of Suffering”, but it’s “Naming the Silences”. Silences drip off the edges of words I think that often times, what we were too noisy around people who are suffering, by trying to make things okay, that what they absolutely need is presence. They need us to be there. Job, friends, have such a bad wrap, generally–

But originally, they saw Job from afar and they went and sat silently with him for days. I think that is a sign of goodness.

Evan: It’s when they start talking that they–

It’s when they start talking when thing go bad. So there is a sense that to be with the suffering is first and foremost to be, to be with them, just to be present. Because there’s, I mean, you think about how often times we mislead people when for example, when you’ve gone into a home where a young person has died, and you try to provide comfort, and you come up with locutions like, “I guess they’ve gone to a better place.”

That’s just terrible. First of all, heaven is not a place, I mean, God is not a place, but it’s to try to say something, when what you ought to say is, “You and the person you love will be in my prayers.” And then, you don’t need to say more than that.

Evan (die journals wat die onderhoud voer):  Yeah. Have you been comforted by particular words, that is to say, is there wisdom for the sufferer? Can the sufferer follow a path or a way, that can offer them hope, clarity, a way forward to–

Stanley: I’m sure there is, but it’s not just the words, it’s who says them. It’s very important that, that the designated person of a community called the priest or the minister, know what to say. And it’s very important that friends know how to be there, as well as not to say too much.

Om die minste te sê, en die minste te doen. Net daar wees...

 

Op reis met stilte

 Jy het geskryf:

Wanneer God jou roep tot en in stilte, neem alles wat jou aanraak jou verder dieper tot en in die stilte. 

Die aanraking tot stilte is die begin van die reis in ewigheid  

Waansin

Dit is vir my intens pynlik om te lees hoe mense argeloos op die oorlog in Oekraïene reageer. Die verskriklike beelde van verwoesting, van geboue, huise wat gebombardeer word, van lyke in die strate, van kinders wat ontvoer word, van die ontruiming van stede se inwoners, van hongersnood, lang toue van vlugtelinge roep by sommige, soos by my, verontwaardiging op: uit die bloute is 'n land deur die gierige politiekery van 'n demagoog soos Putin aangeval. Pynliker is die feit dat sommige, ook hier te lande, en nogal kerklikes, die inval goedpraat omdat Rusland deur die Weste geprovokeer is. Dit is vir my die verpersoonliking van boosheid: dat mense, goeie mense, so 'n grootskaase lyding op enige manier kan rasionaliseer. Niks, geen argument, geen goedpratery kan daardie wrede oorlog regverdig nie. 

Ma se wysheid

 

Vanoggend se nuusbrief van die New York Times (12 Mei) vier moedersdag van Sondag met reaksies van lesers oor die wysheid wat hulle van hul ma's onthou het. 

“When I wanted to get my first tattoo at 21, she subtly suggested I get it someplace where I did not have to see it every day. I followed her suggestion and now have a slightly embarrassing, poor-quality tattoo on my back instead of my forearm.” — Amanda Olson, Seattle

⬥

“My mother, a nurse, asserted that everyone should learn first aid. I followed her advice and ended up using the Heimlich maneuver on my then little boy.” — Karen Russ, Rockford, Ill.

⬥

“When I was in my 20s, I was absolutely miserable at a job and was looking to get out as fast as I could. My mom gently reminded me that I should always be running toward something, not away from something.” — Sheryl Magzamen, Fort Collins, Colo.

⬥

“Select friends with traits of the kind of person you want to be.” — Seun Sowemimo, Manalapan, N.J.

⬥

“Just after my first child was born, my mother put her hand on my arm and said, ‘Honey, you have breathed your last free breath.’ And she laughed — in a kind, not a bitter, way. Her words meant that I was now to know love so consuming that every second of the rest of my life would be spent in fear of loss. I feel connected to her knowing that we have shared this deep and meaningful terror.” — Shannon Kilgore, Santa Fe, N.M.

⬥

“Mejor estar solo que mal acompañado. Translation: Better to be alone than in bad company.” — Maria Espinosa, New York City

⬥

“You wouldn’t worry so much about what other people think about you if you knew how little they do.” — Lisa Horan, Somers, Conn.

⬥

“When I was 3 years old, I asked my mother whether or not a lady had to be a mommy. She said, ‘No, she does not have to.’ I clung to her response as to a life raft and remained child-free my entire life.” — Gretchen Williams, Santa Rosa, Calif.

⬥

“When faced with risky decisions or chance opportunities, my mother has always told me, ‘Just ask. The worst thing they can say is no.’ It didn’t mean the no would be painless, but only that I’d be in the same place I was before. It’s advice that empowered me to ask for dates, discounts and jobs.” — Leah Cheshier, Houston

⬥

“My mom suggested I was gay when I was 16, and I snapped at her. She saw through my repression, was brave enough to broach the subject and was right about my sexual orientation.” — Oren Livne, Tel Aviv

⬥

“I once asked my mom, ‘What am I ever going to do when you are gone?’ She said, ‘Exactly what you’re doing now.’ I was startled by the simplicity. In a few words, she let me know that life would go on and I would be fine. And while I miss her still after 20 years, I have told my own daughters the same thing.” — Mary Ellen Collins, Toronto

Continue read

Vas hou

 Jy het dit 'n lang ruk terug geskryf. 

In jou netjiese, noukeurige, geduldige drukskrif. Die aanhaling:

"The nameless and unsearchable one, silent and yet near... God, who when he comes to us out of his own self in grace, just cannot be mistaken for anything else." 

Op die eerste bladsy van jou nuwe aantekeningboek. So wou jy begin... 

Net die aanhaling. Nie wie dit waar geskryf het nie. Die gedagte was belangrik. 

Dit is die enigste inskrywing in die boek. Die gedagte oor die onmiskenbare koms van God in ondeurgrondbare, maar intieme nabyheid. 

Jy wou die gedagte vashou. 

As ons maar toe en nou daaroor kon praat... 

Geestelike oefeninge:

Ons kort geestelike oefeninge om te groei as mense:  die chaotiese en afbrekende aanbod van buite, van ons vernielsugtige wêreld is oorweldigend en die negatiewe soms te veel. Mens se gees word afgebreek, word dan vermoeid.

Vandaar die drang om weg te kom en dan die vreugde om tog dan wel iewers in aanraking te kom met dit wat mooi en sielsverheffend is. 

Dit word vir sommige 'n hele bedryf: die groeiende publikasies woel en werskaf oor hoe om geestelike uitkoms te kry. Allerhande geestelike "oefeninge" word bekyk en beleef. 

Dus sonder mense hulle af. Weg van die geraas. Eenkant, alleen, waar mens nadenkend, mymerend kan vra na wat jou weer op jou voete kan bring of jou net weer moed kan gee. 

Luister en lees, fokus op gidse, geestelike vriende wat mens weer goed kan laat voel. 

Pelgrimstoere word byvoorbeel 'n gewilde, selfs top spirituele oefening. Mens stap deur die natuur en ontdek die klein dingetjies wat verligting gee. 

Dit is, egter, nie altyd 'n kwessie van kilometers en kilometers sweet en worstel deur vaal en verlate landskappe nie. Iemand skryf dat 'n mens sulke reise byvoorbeeld stil, sonder skoene  stap sodat jy die aarde onder jou voete kan voel. In daardie gevoel kom 'n nuwe gewaarwording na vore. Mens kom in aanraking, so eenvoudig soos deur die klippe en grond met die wereld, met wat groter en anders is. Mens word een met die wonder van die mooi wêreld om ons. 

Jy oefen om op 'n "natuurlike" manier op 'n nuwe, geestelike manier te leef. Vernuwing kom sonder grootse inspanning op 'n gewone manier na jou. 

Op klein skaal is daar dan ook die labirint: 'n gerigte, doelbewuste wandeling, hulpmiddel om in verwondering op 'n mens se eie te wees, al wandelende in 'n stil voetpad met 'n vaste rigting. 

Nog vele ander oefeninge is daar: Stilte in 'n retraite sentrum, selfs met 'n geestelike leier, is meer direk geestelik. Gebede, meditatiewe lees en luister, sang, musiek, liturgiese viering. 

Gesprekke met 'n ervare vriend wat kan help rigting gee vir die pad vorentoe - juis wanneer 'n mens se gemoed troebel is oor wat op jou moontlik kan weg. 

Eredienste met mooi, kleurryke dinge, orkeste wat meevoer, sangers wat biddend en smekend sing oor geestelike nood en verlange na uitkoms. 

Alles belangrik, verheffend en mooi. 

Ons tyd maak erns met ons verlange na die diepere. 

Daar is 'n intense soektog na goedvoel.

Dit is goed so. 'n Mens moet immers na jouself kyk. En tyd maak vir jou eie dinge. 

Net dat 'n mens goed kan voel, jou egte self kan ontdek sonder om te voel en te weet dat 'n mens in die teenwoordigheid van God is. Goedvoel kan skraal wees, kan 'n mens tog ook weer onvervuld laat.  

Want dit is 'n onvermydelike aspek van die geestelike lewe hoe goedvoel oorweldig kan word. Soms, dikwels, miskien selfs altyd word hierdie goedvoel dan weer maklik deur ons kwytgeraak.  

Dit is hier waar 'n mens onderskei wat eintlik gebeur. Die reis bring goeie en slegte tye, sodat 'n mens iets groters as jou goeie gevoelens kan weet. Iets, 'n wete, 'n gevoel wat nie môre as jy terug is tussen die ou dinge, vinnig sal verdamp nie. 

Tog: dit gaan oor Iemand. Die enigste vaste wete, die enigste egte gevoel, is dat ons tye in God se hande is. Wat ook al oor ons pad kom. Die eenvoudige besef, 'n mens leef in 'n Teenwoordigheid wat geborgenheid skenk.   

Die geestelike oefeninge lei mens dus uiteindelik veral om te wag op God. Om oop te wees vir 'n aanraking wat al ons begeertes stil en vervul. 

En, stil, sober, kom God in ons afwagting na ons. Die Geliefde bly by ons, juis in die donkerste nag, Mens wag met aandag, met verlange, met 'n brandende liggie in die donker nag - omdat 'n mens weet - wat werklik saak maak is dat Iemand op pad is na ons. 

Daarom is selfs en veral die nag mooi. 

Veral die donkerste nag, want, weet ons, die nag is die tyd van liefde, van minnende intiemheid. 

Dankbaar vir elke oomblik. Oor totale verdriet.

Die radio omroepers parkeer voor 'n hospitaal in België. Hulle gesels met die werkers in die hospitaal. Die een na die ander kom vertel wat hulle in die tyd vir Covid-pasiënte doen. En hoe hulle dit beleef. 

Die Persiese vrou is 19 jaar gelede weg uit haar land. Sy is met 'n Belg getroud. Haar familie bly nog steeds daar. 

Sy het verpleging gestudeer en werk nou in die hospitaal. Om haar man nie aan te steek nie, bly sy in haar Persiese kamer: 'n matras en Persiese matte wat die kamer versier. Sy en haar man praat oor die foon met mekaar. 

Sy wil hom nie aansteek nie. En intussen werk sy lang ure onder pasiënte. Die virus saai verwoesting - ook onder haar familie. Haar ouers en susters/broers het almal in haar land siek geraak. Sy praat darem met haar ouers oor die foon.

Wat hou haar aan die gang, vra die omroepers, as sy vertel van die uiterste vorme van lyding?

Mens bly aan die gang, oorleef, omdat jy weet dit sal ook verbygaan. Maar wat haar eintlik orent hou, is dankbaarheid. Dankbaarheid vir elke dag wat sy nog kan leef en beleef - en vir ander kan help. Maar sê sy,  die dankbaarheid herinner haar telkens daaraan om elke oomblik voluit te waardeer. Want, het sy besef, die lewe is kosbaar. Terwyl jy dit het, moet jy bewustelik weet elke oomblik is goed en goud. En dit maak 'n mens dankbaar. 

Ek kyk verwonderd na die program, na die vrou en die baie ander mense wat elk op hul manier lyding bestry. Dit roer 'n mens diep om te sien hoe, selfs in hoogs sekulêre België, die enorme goedheid van mense deur lyding uitdy. En hoe mense omgee vir ander.

Te maklik? Is die goedheid sommer so uit die mou geklits, asof maklik, asof vanselfsprekend?

Die Persiese vrou sit later in haar "persiese" kamer met die matras en die tapyte - daar waar sy in afsondering van haar man in dieselfde huis woon - om hom nie aan te steek nie.  Die radiomanne neem haar af waar sy sit, 'n stil, rustige, maar tog deurdronge mens. 

Sy praat oor haar ouers en haar familie wat tuis in haar land in haglike omstandighede woon. Sy is dankbaar, dankbaar dat sy nog met hulle kan gesels. 

Maar as die gesprek einde se kant toe staan, begin sy vir die eerste keer oor haar self praat. En sy sê hoe sy verlang om net weer 'n slag haar geboortestad te besoek. "Ek verlang so..." begin sy. 

Sy bly lank stil. Die kameraman hou die kamera vas op haar gesig gefokus  -  die minute snel verby. Maar sy kan nie verder praat nie. Dit is totale verdriet, so skrynend onder haar ingehoude pyn. Intenser gemaak deur die dankbaarheid. So bly oor al die seëninge, maar so stukkend, tog, van die pyn. 

Dis (byna) soos daardie kruiswoorde - die een wat praat van die liefdevolle oorgawe aan die Vader, veral van sy sterk hande. 

Maar wat tog, in 'n volgende oomblik, in 'n ander woord vertel van totale verlatenheid. 

Dit is ons lewensverhaal - die weg van tydelikheid, maar waarin die laaste woord tog die oorgawe-woord is. 

Elsa Joubert — gedenkgeleentheid

Die afgelope week het ek my verdiep in Elsa Joubert vir my bydrae tot haar gedenkdiens. Wat 'n merkwaardige vrou en skrywer. Haar Spertyd vertel van haar laaste jare: sy was dikwels siek en boonop al hoe meer afhanklik van ander om haar te ondersteun. Maar die lydensjare is lig: wanneer sy daaroor praat is dit steeds weer om te vertel van die goeie, die boeiende, van haar naaste mense se sorg.



En dan, as slot skryf sy 'n merkwaardige verhaal oor die krag wat haar aan die gang hou en wat vir jare al in haar lewe soos 'n vuur gebrand het. Stilte - daar het sy die sin van die bestaan ontdek.



As 'n mens só gewortel word in die Onsienbare, en dit met soveel vreugde, is die noodwendige gevolg dat jy beleef hoe jy geborge is in 'n wye wêreld wat steeds weer mooi en goed is en sal bly. Wat saak maak is hierdie Skoonheid: en wat dit nog meer oorrompelend maak is dat daar soveel daarvan is. Oneindig is die mooi, die goeie. Jy is maar net 'n baie, baie klein deel daarvan. Jy is maar net 'n stofdeeltjie. Die bewussyn dat jy so klein is anker jou in 'n verrukking oor wat so eindeloos groot is. Vandaar die vreugde: uiteindelik die oorgang, die afgooi van alles wat die skoonheid steeds verduister het en nou - die total deel word van hierdie ewige krag.

Eenvoudig

In 'n klein, eintlik obskure visdammetjie by ons stilhouplek op pad na ons stranddorpie, lê hierdie waterlelie. Die dammetjie sukkel gewoonlik om aandag te kry van die reisigers in hul ywerige haas vir die uitspanplek se befaamde eetgoed. 

Maar nou, in die volsomer, is die lelie in volle bloei - genoeg om mens in jou spore te stuit. Rede vir stil gaan staan voor 'n klein kleurspel van groen, blou-pers en songeel. En ook om 'n foto te neem om te kan bly herinner. 

Dit sou net nog 'n soet, sentimentele foto van 'n mooi blom wees - behalwe as 'n mens, meditatief, van nader kyk: Die blou van die lelie se blare op die rand, trek 'n ring om die binneste hart van geel. Maar, nog fyner bekyk, heel binne, in sy middelste middel,op die fynste punt, is die kroon van die lelie, blou-getint, 'n magiese eenheid van blou en geel. Blou om geel om blou. En alles, lig, drywend, omring deur die groen van die natuur en die voedende waters. Dit alles vorm 'n ring-komposisie wat vertel van harmonie, afronding, van volheid. Dit vertel van skoonheid, die sleutel van die estetiese. 

Ek dink onwillekeuring aan Hooglied, die lieflingteks van die liefdesmistici, met sy viering van die lelie as simbool van intieme, vurige liefde gelaai met hartstog. 

Die mistieke skrywers het oor eeue heen telkens met Hooglied se passievolle, gloeiende lelie-taal ook oor hul liefdesband met die Beminde gepraat. Taal wat wys op die sin van lewe, van bestaan, van wat sorge transendeer, wat vervulling gee en wat lewe bring. 

Later sou ander, die slawe op die plantasies, verlangend, maar met vaste vertroue op 'n alternatiewe bestaan, ook met die Hooglied-taal resoneer en hul vashou aan die liefde in hul tyd van trauma en ontbering uitspel in die klassieke spiritual: "He's the lily in the valley." Liefde dra 'n mens - ten spyte van.... 

En dan is daar, heel anders, die enigmatiese, maar tog ook weer meesleurende, liriese "Lily of the Valley" van Queen. (Rede om Bohemian Rhapsody te gaan kyk...). Vreemd anders. Met so bietjie van alles, van Shakespeare en veral Balzac, maar onmiskenbaar die Hoogliedtaal oor die liefde. (Te luister en te kyk by: https://www.youtube.com/watch?v=o7K1_g31H0s). Intuïtef wéét 'n mens wat eg is, en wat nie liefde is nie. 

En mens sou nog vele ander sulke hoogs verskillende resepsies van die lelie as liefde kon lys. 

Te maklik dan sou 'n mens daardie weggesteekte opmerking oorslaan van die Prediker op die berg toe hy in sy intree-spreke die gewone volk oor die gewone, aardse, alledaagse lelie herinner het: "Selfs Salomo in al sy prag was nie geklee soos een van hulle nie." (Matteus 6:29). Hulle prag, sê hy toe, lê in hulle onthulling van wat die Lewe is (25!) - nie in angstighede oor wat van mens sal word nie. Wie die koninkryk, die liefde najaag, sal niks ontbeer of begeer nie. Om in die liefde te wees, bring harmonie, volheid en vervulling. Die liefde is eenvoudig genoeg.

Gul en goedhartig soos God

Henry Nouwen skryf in sy Die Terugkeer van die Verlore Seun hoe die gelykenis ons leer om God te word.

Hy raak daarmee die diepste deel van ons hart en praat oor dit wat die eintlike sin van die lewe uitmaak.

Die Vader ontvang die seun terug in die huis, met oop arms, met 'n gulhartige goedheid, met onvoorwaardelike vergifnis en met blydskap wat geen perke ken nie. Almal, die hele huis, moet die oomblik vier.

So kom die seun veilig tuis. Hy is, na al sy omswerwinge, sy sinlose, vermorste lewe, terug waar 'n mens altyd geborge is. Daar waar liefde, vaderlik, moederlik, die ruimte is waarin mens na die lang, moeilike reis tot rus kom.

Die lewensreis het sy harde kante: ons begin die reis, vol verwagting. Opgewonde. Ons leef voluit.

Dit is soos om op 'n gul somersoggend wakker te word. Die dag begin lomerig, so vol skoonheid.

Soms hoor 'n mens onverwags nuus wat op 'n vreemde manier jou hart deurpriem. Letterlik, voel jy hoe ruk dit hier in jou.

Jy weet: hier is dinge sleg. Niks is oor van die lou, lomerige, someroggend nie. Daar is 'n onmiddellike begrip van onomkeerbaarheid, van die einde. Dinge het vasgeloop.

Dikwels is dit iets wat aan die gebeur is met iemand anders. Omdat dit iemand anders is, is die nuus juis soveel slegter. Want eintlik is jy nie in beheer nie, jy kan nie die situasie stuur nie.

Nouwen se aweregse uitleg van die Gelykenis van die Verlore Seun kom op 'n vreemde manier in sulke tye ter sprake.

As alles vasgeloop het, die onrus aan ons hart ruk, die toekoms uitsigloos lyk, is daar net een uitweg: om soos God te word.

Ons angs, onsekerheid, vrees, magteloosheid hoef nie die finale antwoord te wees in die aanskyn van lyding nie. Juis in so 'n situasie word dit die groot antwoord: om vir die een vir wie mens soveel omgee, 'n liefdesruimte te skep waar hulle veilig kan wees. Om 'n Vader te wees. 'n Moeder. Die mens wat ten spyte van alles, daar wil wees. Om op 'n heel eenvoudige manier die ander een aan te trek, te voed, te versorg, te omhels, die huis in te lei, met goedheid en guns te omring.

Daar is wel onmeetbare genade in hierdie besef van soos-God-Wees. Want wat is beter as om te gee en te gee, soos wat God doen. Gul en goedhartig te wees, soos wat God is. Sodat die ander een, die een in nood, die sieke, die lydende, aan een ding geen oomblik twyfel nie: ek is veilig, ek is geborge in 'n ruimte van liefde.

Dit is goed om by God te kan wees. Die hart kom tot rus, tot volkome rus, daar waar die liefde woon.

Kris Kristofferson - Why me Lord

Dit is boeiend om hierdie populêre lied vanuit die hoek van spiritualiteit te verstaan. 'n Dialogiese verhouding, gedryf deur biddende verlange, maar ook bewus van passiwiteit, van wete van, maar ook afwagting op die ingryping. Daarom is dit ook aktief, 'n oop hande staan voor die Grotere, buite 'n mens self, vanwaar al die vreugdes (pleasures) kom. En, dan ook die nietiging: die besef dat, in die lig van die Grotere, die Goeie, is die eie nietig. En uiteindelik die uitkoms - om saam met ander 'n pad te loop (show someone else).



'n Konkrete voorbeeld van die geestelike weg.



Why me Lord, what have I ever done

To deserve even one
Of the pleasures I've known
Tell me Lord, what did I ever do
That was worth loving you
Or the kindness you've shown.

Lord help me Jesus, I've wasted it so
Help me Jesus I know what I am
Now that I know that I've needed you so
Help me Jesus, my soul's in your hand.

Tell me Lord, if you think there's a way
I can try to repay
All I've taken from you
Maybe Lord, I can show someone else
What I've been through myself
On my way back to you.

Lord help me Jesus, I've wasted it so
Help me Jesus I know what I am
Now that I know that I've needed you so
Help me Jesus, my soul's in your hand.

'n Stem oor en teen lyding

Die bybel is deurtrek met die pynlike gesprek oor lyding.

In die Ou Testament is die slawerny in Egipte 'n sleutelmotief. Elke keer weer dink mense terug aan die lyding wat hulle in die vreemde onder die vyand se hiel ervaar het. 

En herdenk dan op spektakulêre manier hoe God hulle uit die slawehuis gelei het, na die beloofde land.

In die nuwe bedeling was die kruis die sleutelmotief. Martin Kähler het die evangelies 'n lydensverhaal met 'n uitvoerige inleiding beskryf. 

En na die opstanding, as die antwoord op lyding, was die gelowiges getroos met die gawe van die Gees: maar die troos kom te midde van lyding - die alleenheid, vervolging, donkerte, onsekerheid, marginaliteit. 

Elke bybelskrywer het uit hierdie realiteit geskryf: die wêreld, soos dit bestaan, is ons woning nie. Dit is 'n plek van lyding.

En elke skrywer het op 'n unieke manier antwoorde gegee op die realiteit van lyding. 

Ek lees vanaand vir die eerste keer van 'n hofsaak waarin 'n man vermoor is, sy vrou verkrag is en hul kind deur die rowers in 'n bad kookwater verbrand is. 

En ek lees van die kinders wat in Amerika van hul ouers weggeneem word as hulle as onwettige immigrante die land ingaan. Van die kinders word in staalhokke opgesluit. Terwyl die kinders huil, sê een van die wagte: ons het weer 'n koor aan die sing vanaand. 

So harteloos, kru en gewelddadig soos die rowers was, so erg is die mense wat in Amerika kinders van hul ma's wegskeur. 

Hoe kan mense dit doen? 

Dit is 'n siedende kookpot: mense se vermoë om boos te wees. 

Die bybel bly, soos 'n refrein in elkeen van sy 66 boeke, beklemtoon: só is God nie. God vertel ons dat daar 'n alternatiewe wêreld is waar mense lyding kan ontkom. En gedurigdeur is daar die oproep, die dringend uitnodiging om deel te word van daardie wêreld. Die plek waar trane ophou, vrede aanbreek, mense saam sal woon in harmonie. 

Hoe dieper mense wegsink in oewerlose wreedheid, hoe dringender word die oproep om te bly soek na die ander realiteit. Wie dit wel doen, wat wreedheid met liefdevolle welwillendheid antwoord, is beelddraer, lyk soos God. Is uiteindelik soos God. 

Daarom kom die verborge woord al dringender in tye van grenslose boosheid: wéés anders, wys die alternatief, lééf anders. 

Want dit is inderdaad wat nou gebeur: oor die wêreld heen klink daar in baie huise en plekke in helder stem op. Dit is nou genoeg. So kan dit nie aangaan nie. 

Dit is die bybelse weg. Want, opvallend, die bybelboeke wat oor lyding nadink en so baie perspektiewe daarop bied, het almal een ding in gemeen: hulle praat, weier dat lyding die laaste woord spreek, soek steeds na die alternatiewe wêreld. Wil mense ompraat, bestraf, teregwys, maar wil veral wys: ons is nie so nie. God is nie so nie. Die boodskap sal tot in ewigheid weerklink dat lyding die teendeel is van alles wat God is en wil doen. 

Roem

In die geselskap is daar 'n praterige, gesellige en baie verligte mens. Sy daag almal om haar uit om gedurig hulle vooroordele en uitgediende oortuigings te toets. 

Gister sê sy, 'n duiwelsadvokaat wat anargisties die besige gejaag na roem by mense te toets, "ek het geen ambisie nie. Ek wil net gelukkig wees." 

'n Mens sou in hierdie opmerking 'n oereie wysheid kon raaksien: roem is leeg. Die sokkerspeler wat huilend van teleurstelling op die grond sit met hande oor sy gesig om die stromende trane weg te steek, sal oor 'n maand weer gesellig by die huis gras sny, met sy kinders speel, sy mense se geselskap geniet en agterkom die lewe gaan aan. 

Die kaptein wat die wêreldbeker in die lug optel, vol  uitbundigheid te midde van die wêreldwye histerie oor die groot eer, sal altyd weer oral die glimlag sien, die klop op die skouer en steeds weer herinner word oor die goeie prestasie. En die berigte in die koerant sal nog vir tydjies gedagtes daaroor wakker maak. 

Maar die jare sal aanstap, die pas stadiger word, die kritiek nie uitbly nie, die druk steeds swaarder. Die anderkant van roem is die eise van hulle wat net nog meer roem soek. Soos rykaards wat nie genoeg geld kan versamel nie. 

In derduisende huise oor die wêreld, sal familie's na die groot wedstryd aan tafel gaan sit, genoeg om oor lekker te gesels of hartseer te wees. Hulle sal dan aanleef: pa wat tafel help afdek, ma wat nog strykwerk wil doen, boeta wat sy eksamen moet voorberei. Sussie wat nog haar wiskunde-taak moet afmaak. Soos hulle môre en oormôre sal doen en die dae daarna - lank na die herinneringe aan die wedstryd vervaag het. 

En dan, die aand laat, na die dag, bed toe. 'n Draai maak om te kyk of sussie goed is. 'n Geselsie vir oulaas by die bed. Die kombers bietjie optrek. 'n Drukkie. Die bedlampie afskakel. 

En dan rustig word na al die gewoel en besigheid van die drukke dae. Soos daarna elke dag, maand na maand. Lank na die gedagtes oor roemrykheid stil geraak het. 

Alles in die warm geborgenheid van nabyheid. In die sfeer van die liefde. En die liefde wat nie leeg is nie. Of nog beter: die liefde wat sal bly, lank na die skares stil huis toe is of die televisiestelle afgeskakel is en die vreugdefeeste uitgerafel het. Die liefde wat nie vergaan nie. 

Miskien sal die kaptein na vele maande nog iets onthou van die beker wat hy triomfantelik in die lug kon hou. En met genoegdoening terugdink aan die voldoening wat die oorwinning gebring het na al die harde oefeninge, die gedrewe ambisie. Hy sal sekerlik bly wees oor die goeie oomblikke. 

Of, innerlik vervuld, sal hy ook kan dink dat hy, ten spyte van die nederlaag, tog sy bes gedoen het. Dat sy spanmaats deur die nederlaag sterker gemaak is om verby die oomblik van roem te kyk na die gawe om die wedstryd te kon speel, te kon geniet en tot soveel opwinding te kon bydra. Hy sal dalk terugdink aan die geselsies met die opponente na die wedstryd, hulle gesprekke oor die spesiale oomblikke, oor die foute, oor die skeidsregter, oor die skare en sommer net oor die tyd wat hulle daar saam kon wees. Mense in die groot, ewigdurende spel van saamwees.  

Want wat tel is nie die roem nie, ook nie die oorwinning nie, maar of alles wat 'n mens doen, waar ook al, jou iemand maak wat ryker word in jou verhouding met jouself, en, veral, met ander. 

Dus: net so leeg soos roem, is die leegheid van 'n ambisielose lewe. Wat tel is nie of 'n mens die kruheid van ons ambisiegedrewe lewe afsweer nie. Wat tel is hoe ambisie help om 'n mens  liefdevoller te maak. Want steeds weer is die diepste begeerte van 'n mens om te groei, dieper in 'n vervulde lewe. 

(Alle vertellings in hierdie blog is aangepas om die privaatheid van individue te beskerm).