Monday, June 11, 2007

Herinneringe kan ons laat sterf. Oor meditasie en heling

Die Nederlandse televisie het 'n onderhoud met 'n joernalis wat op 'n stadium ontvoer is in Palestina en vir 26 uur gevange gehou is (n.a.v. die huidige aanhouding van die Britse joernalis wat tans reeds 3 maande aangehou word). Hy vertel hoedat 'n swart sak oor sy kop gehang is, hy in 'n stoel vasgebind is en voor 'n kamera vrae gevra is. Hy weet van die video's waar die gyselaars se koppe afgesny is. En hy het nie gedink dat dit in sy geval anders sal wees nie.

26 uur het hom gebreek. Jy moet, as jy toilet toe wil gaan, verlof vra van jou oppaser, sê hy verontwaardig.

Jy verloor jou vryheid, en, saam daarmee, jou waardigheid en menslikheid, hoor ek hom eintlik sê.

Dit is die eerste keer dat hy van sy gevangeneskap in die openbaar vertel. Hy kon nie aangaan my sy joernalistieke werk nie. Hy het net in 'n verskriklike depressie verval.

Terwyl hy praat, hierdie harde joernalis, en duidelik iemand wat weier om sy emosies uit te stal, raak hy so oorweldig deur die herinneringe dat hy lank stilbly. Die kamera bly meedoenloos op sy gesig gefokus, maar hy bly stil sodat hy nie in trane uitbars nie. Lank sit hy daar. Uiteindelik, in beheer, hervat hy die onderhoud, maar sy oë is vogtig. En toe sê hy as eerste woorde: iets van my het agtergebly in daardie stoel waarop ek onder 'n swart doek vasgebind was.

Herinneringe aan dit wat ons getraumatiseer het, is elke keer weer 'n stuk trauma. Ons kan dit nie oor en oor beleef sonder om te herbeleef wat ons ervaar het nie.

Daarom is dit so nodig dat ons kan mediteer, nadink in stilte, oor die groter Liefde - die Een wat ons altyd in ons menslikheid en ons waardigheid herbevestig. As ons dit kan doen, in die Groter Teenwoordigheid kan lewe, kan ons pyn geheilig word. Het die Seun dan nie ook hierdie traumatiese weg bewandel nie? En sy verhaal is die verhaal van liefdevolle herstel.

Ek bid vanaand vir daardie kriminele wat hul mag deur 'n geweer afdwing en ander afbreek. Hulle weet nie wat hulle doen nie. Mag God hulle vergewe.

Saturday, June 09, 2007

Die Kunswerk van R600 000 000 en Die Plek van Kalmte. Die spiritualiteit van omgee in plaas van woede en haat.

Die koerant het 'n prominente berig oor Damien Hirst, omstrede Britse kunstenaar wat nou al jare lank opslae in die kunswêreld maak. Hy het onlangs 'n kunswerk gemaak met die titel, "For the Love of God". Dit is 'n lewensgrote skedel van platinum met met 8601 diamante bedek is en wat 50 miljoen pond werd sou wees (R600,000,000). Hirst is nou een van die bes betaalde lewende kunstenaars in die wêreld.

'n Herhalende tema in sy werk is sy ontnugtering met godsdiens. Godsdiens faal nou in meer as een opsig, volgens hom. Maar dit beteken nie dat 'n mens die kerk moet afbreek nie. 'n Mens moet 'n alternatief aanbied (vir hom die wetenskap - daarom beeld hy mediese temas uit). Dan vertel die koerant meer oor sy werk, oor sy vrese soos die jare toeneem, vir die dood en sy toenemende waardering vir die kosbaarheid van die lewe.

Indrukwekkend. Roem. Rykdom. Nadenke oor die dieper dinge.

Op die volgende bladsy, weggesteek tussen die ander berigte is die verhaal van Mary Blewitt. Sy is volgens die artikel 'n stil vrou met 'n goedige gesig en gevlegte hare. Haar ouers het uit Rwanda gevlug om die slagting in 1959 te ontkom. Later is hulle terug daarheen. Mary was in Kenya toe die nuwe slagting in 1994 gebeur het. Sy kon eers nie terug nie, want die grens was toe. Uiteindelik het sy weer by haar oupa se dorpie uitgekom. Vyftig van haar familie is opgekap in stukke en in 'n groot gat gegooi wat toe met grond bedek is. Die reën het die gat oopgespoel en sy kon selfs van die ledemate, arms, hande en klere herken.

Vir 5 maande het sy dooies begrawe en oorlewendes getroos. 200 000 wesies het oorleef. Sy was woedend, hatig, gefrustreerd. Maar haar ouers het haar geleer om nie ander te blameer nie omdat dit self-vernietigend is. Sy het 'n Oorlewingsfonds begin om haar energie te kanaliseer. Die fonds samel vir die wesies skoolgeld in vir hul onderwysopleiding. Hulle bou ook 'n skuiling (Rustige oord / Humura, the "Calm Centre") vir getraumatiseerde oorlewendes. Hulle befonds klein boerderye en beroepsopleiding. Hulle help 29 000 weduwees, 11 000 wesies en 40 000 afhanklikes in Rwanda.

Hirst en Blewitt in die Financial Times van 26/27 Mei 2007 op bladsy 1 en 2 van die bylaag oor Life & Arts. Humura Sentrum. Plek van Kalmte. Bladsy 1 wys 'n funky Hirst foto met rooi sokkies en leerbaadjie met jeans. Blewitt se foto is van 'n besoek aan 'n dorpie in Rwanda. Sy is eenvoudig aangetrek, glimlaggend aan die gesels met twee inwoners.

Terwyl Blewitt praat, vertel sy: "Pyn gaan nie weg nie. Rou gaan nie weg nie. Maar ons mag nie ophou werk nie en ons moet nie ons geliefdes vergeet nie. Ek het gedink ek is gelukkig dat ek kon ontkom. Nou weet ek nie so seker meer nie. Ek moes dalk by hulle gebly en die lewe met hulle gedeel het. Want ek het nie geweet nie..." Sy hou op met praat om tot haarself te kan kom.

Die berig oor Hirs eindig met 'n vraag of hy ooit meer direk kommentaar op die wêreld gelewer het. Die vraagsteller wil graag meer van sy lewensfilosofie weet, veral omdat dit so weggesteek is. Hirs haal Sylvia Plath aan vir 'n antwoord. Sy het opgemerk dat sy niks voel as sy na die ontploffing van 'n atoombom kyk nie. Sy stel veel eerder belang in die gedagtes van 'n moeë dokter wat nagdiens doen of in 'n baba wat gevorm word, vinger vir vinger, in die donkerte. Dit is wat kuns behels. As dit 'n atoombom begin skilder, verloor dit sy krag.

Lees Hirs dalk op 28/29 Mei van Blewitt as hy die onderhoud met hom klaar bekyk het?

Daardie dogterjie in Rwanda wat oornag haar ma kwyt is nadat sy deur 'n Vigs geinfekteerde soldaat verkrag en in stukke gekap is, wat iewers in 'n dorpie in Rwanda die kans kry om skool toe te gaan... Wat iewers 'n Oasis, 'n Rusoord, 'n Kalm Plek het om in te skuil omdat iemand weet dat dit nie help om te haat nie.

En dan die ryk, beroemde Hirs met sy R600,000,000 se kunswerk. En sy soeke na 'n alternatief.

Wanneer kom hierdie wêrelde bymekaar uit?

Thursday, June 07, 2007

Siekte en spiritualiteit

Siek-wees kom tot 'n einde, dikwels, wanneer 'n mens se koors breek. In die nag, iewers, word ek sopnat gesweet wakker. En ek besef onmiddellik my koors het gebreek. Die sweet is 'n teken van die kwaad wat uit jou sisteem verdwyn het, dat dit fisiek, konkreet verwerp is. In die plek, weet jy dan, kom heling.

Watter vreugde tog is die oomblik as dit dan gebeur. Jy het die deur toegemaak op 'n ellendige paar dae. Die mislikheid en hulpeloosheid is agter die rug.

Ek wonder daaroor, wat dit alles behels. Gedagtes stroom oor my: ek moet gesonder lewe. Die lewe is kosbaar. Hoe sterk 'n mens moet wees as jy terminaal siek is en weet daar kom nie regtig 'n koorsbreek nie.

Dit laat my dink aan die beriggie in die koerant wat ek gisteraand lees. Die vrou wat uiters siek is, maar bly praat oor hoe gesond sy is. Die dokters wil haar voorberei daarop dat sy nog enkele dae het om te lewe. Sy weier om in te gee. Langs haar bed het sy 'n beeld van die beskermheer van siekes - die een wat gesond maak. Uiteindelik, toe hulle weer by haar uitkom, is die beeld vervang. In die plek daarvan is daar 'n beeld van die beskermheer van siele: die een wat sterwendes se siele kom haal en liggies, liggies, hemel toe dra.

Blog Archive