Duiwel-uitdrywing

In vandag se Trouw is daar die volgende berig oor die Vatikaan se houding oor duiwel-uitdrywing. Veral insiggewend is die kulturele verskille tussen katolieke lande in Suid-Amerika en Wes-Europa oor die zaak.

Ze bestaat al sinds 1994, maar nu pas geeft het Vaticaan de Internationale Vereniging van Exorcisten officiële status. Is de vraag naar duiveluitdrijvers plots gestegen?

De erkenning werd woensdag bekendgemaakt in l'Osservatore Romano, de quasi-officiële krant van het Vaticaan. De vereniging is het geesteskind van, onder meer, de bekende Italiaanse exorcist-priester Gabriele Amorth. Hij streeft al enkele decennia naar meer erkenning van 'demonische bezetenheid' en andere duivelgerelateerde problemen.

De enkele honderden leden van de vereniging zijn opgeleid om gelovigen van zulke problemen af te helpen - door gebed, handoplegging en natuurlijk de werking van de Heilige Geest. Eens in de twee jaar komen ze samen in Rome.

Met de erkenning is het exorcisme terug van nooit weggeweest, meent Paul van Geest. "Duiveluitdrijving is al eeuwen onderdeel van het katholicisme, maar Rome spreekt er nu nog weinig over." Dat is volgens de kerkhistoricus van de Tilburg University en de Vrije Universiteit een bewuste keuze: "De kerk wil voorkomen dat ze als magisch te boek komt te staan."

Wordt exorcisme nu nog wel uitgeoefend?
Van Geest: "Absoluut. Tot het Tweede Vaticaanse Concilie, een halve eeuw geleden, was duiveluitdrijving een vast onderdeel van de priesteropleiding. Alle priesters ouder dan 70 mogen zich dus exorcist noemen. Inmiddels heeft ieder bisdom één vaste exorcist. Zijn identiteit wordt niet bekendgemaakt: als je meent dat iemand problemen heeft die niet psychiatrisch van aard zijn, kun je als gelovige je bisdom bellen en een afspraak met een exorcist aanvragen."

"Inderdaad, dat is een beetje geheimzinnig. Rome heeft er bewust voor gekozen: vanwege haar imago, maar ook om te voorkomen dat je verkeerde types aantrekt."

Waarom verleent het Vaticaan de vereniging juist nu officiële status?
"Daar doet Rome geen mededelingen over, maar ik vermoed dat paus Franciscus erachter zit. Hij heeft in interviews al eens gezegd dat hij in de persoonlijke macht van de duivel gelooft. Die overtuiging klinkt in zijn woorden vaker door. In Latijns-Amerika is het idee sowieso een veel nadrukkelijker onderdeel van het katholicisme."

• 
  © corriere.it.
  De paus ontfermde zich vorig jaar na de Pinkstermis over een zieke jongen. Dat was geen exorcisme, meent Van Geest.

Volgens sommigen heeft de paus al publiekelijk een duivel uitgedreven.
"Vorig jaar legde hij na de Pinkstermis een zieke jongen de handen op. Inderdaad, dat jongetje begon te schudden, net als dat bij een duiveluitdrijving vaak gebeurt. Het Vaticaan ontkende dat het exorcisme was, en volgens mij heeft het daar helemaal gelijk in. Een duiveluitdrijving doe je niet spontaan. Je moet eerst precies weten wat iemands problemen zijn en een psychiatrisch rapport lezen. Wat Franciscus deed was een gewone handoplegging en een gebed."

Toch hoorden we paus Benedictus nooit over exorcisme.
"Hij was er veel minder expliciet over. Benedictus erkent dat er machten zijn die de slechtheid van het individu te boven gaan, maar hield het abstract. Franciscus is geen strikte academicus."

Gaat de kerk nu meer over dit onderwerp spreken?
"Ik verwacht van niet. Waarschijnlijk wil het Vaticaan exorcisme vooral uit de marges halen en meer aan het oppervlak brengen. Dat past ook in Franciscus' streven naar meer openheid."

"Wat betreft de Nederlandse kerk: die legt veel meer nadruk op de vreugde van het evangelie. Dat zal zo blijven. Exorcisme is vooral populair op het zuidelijk halfrond en in gebieden als zuid-Italië en Polen. Aan de andere kant: de vergaderingen van de Vereniging van Exorcisten krijgen nu een officieel karakter. De uitdrijvers van de Nederlandse bisdommen moeten daar ook naartoe, neem ik aan. Dan moeten ze dus uit de kast.