Van "God wat leef in ons" tot "Ons in God se lewe".

Dit is eintlik te verwagte as mense sê dat God deel is van hulle lewe. Die binnekoms van God in 'n mens se lewe verander en vernuwe immers mense wanneer hulle tot geloof kom. En die lewe word dan 'n immer groeiende en selfs gloeiender verhouding met God wat in die diepste kern van ons bestaan inkom.  Dis dus goed om te kan sê God is in ons.  

Maar daar is 'n ander proses wat mettertyd op gang kom as mense so saam met God reis: Dit is 'n proses wat uitloop op 'n verdere diepgaande oomblik wanneer mense uiteindelik begin besef dat hulle deel in God se lewe. 

 

Dit skryf jy op 20 April: op 'n dag in 'n kort opmerking: Daar verskuif iets in mens - dan groei die besef dat ons deel is van God se lewe. Dit is 'n volwassener begrip van 'n God wat genadiglik mense inlyf in oneindigheid. 

 

'n Mens kyk dan met nuwe oë na die wêreld om jou en na die lewe buite jouself. Dit word in jou oë God se wêreld waarin God woon en wat God as lewensruimte geskep het. Wat voorheen skaars raakgesien is, skuif nou in die sentrum van 'n mens se geloofservaring. 

 

Hoe lyk God se lewe? Alles wat altyd rondom ons was, kry skielik nuwe sin: God se lewe is om ons, veel groter as ons, maar dan (!) heel gewoon neem God ons op in die mees gewone van dinge. 

 

Mens sien dit eers wanneer jy 'n oop gemoed het vir God se lewe wat oneindig groter as mens se eie lewe is. 

 

Hierdie nuwe kyk na die wêreld, omtower die gewoonheid. Dis God s'n, besef 'n mens. En ek deel daarin. In al sy gewoonheid, maar ook in sy rykheid. Wat is die mens! wonder die Psalmdigter. 

 

Dit dring 'n mens tot verrukking. En tot dankbaarheid - om te kan en te kon deel in die Lewe. Pure genade. 

 

In die Psalms is daar ekstatiese lofprysinge op die wonder van die skepping as God se woning en lewe.  In die woord van Psalm 139:14, bv. "Ek wil U loof, want U het my op 'n wonderbaarlike wyse geskep. Wat U gedoen het, vervul my met verwondering." (Ook bv. Psalm 19).

 

Dis taal waaraan 'n mens dalk te gewoond geraak het. Sheila Cussons se boeiende gedig met die titel "Orrel"(!) vul Psalm 139 aan en help 'n mens om nuut na God se lewe te kyk. Die gedig is 'n diepe mistieke teks wat die aarde vier in al sy skoonheid. Dit is mistiek omdat dit dieper kyk na dit wat ons in verrukking voor God bring. Dit vertel hoe dit kom dat 'n mens verwonderd oor God se lewe kan wees. 

 

Orrel (uit die Woedende Brood).

 

My sintuie is verwisselbaar,

hoor kleure, beluister geure:

skarlaken trompetter, peper is

'n pizzicato en bruin roffel -

En somer, somer veral, trek

deur die neus: son is seepkook.

Wololie van warm lug verras my,

soos die sweet van krygers wanneer

uie stoom in 'n pot - En iemand

is daar, so fyn-sensueel-gesond

dat hy in slaap neute en lou melk is,

en wakker, gloeiende Augustus

in 'n sonbesie-dennebos. En elke

jaargety kies sy sintuie uit -

winter is pure oor - en meng hulle

weer tot elk in elk die ander herken,

en popelend van kreature,

verwikkeld kontrapuntaal, om

die ronde jaar die groot Te Deum

galm, met al die registers oop.

 

Wie hulle so in die aarde inleef, kom onwillekeurig tot luide lof. Maar op die diepste punt is dit nie lof van die aardse nie. Eerder van God. En dan is dit ook nie lof oor God nie. Dit is heel mistiek, 'n intieme toekeer tot God,  eerder om "U" te loof - Te Deum. U, o God, wil ek loof met alles in ons, ook op 'n aardse manier deur al ons sintuie.  

 

 

Nag Pa:

Ek begin vir haar nagsê na die tydjie van ons saamwees. Dit is aand, dit word tyd vir haar om te gaan slaap. Ek moet groet, die versorgers maak almal reg vir die nag. 

 

Sy kan nie eintlik meer praat nie. Daarom het ek ook daardie aand die lang pad van ons saamwees in stories vir haar vertel. 

 

Ek vertel al van lank af elke keer van ons saamwees van die begin af, van ons skooldae, van haar grootwordhuis, haar pa, ma en broers, en van ons lewe saam met ons kinders: die stories wat ek bly vertel, is ons gedeelde geheue. Sodat sy weet, sodat sy onthou, sodat sy ons lewe kan bly bedink. Sodat ons ons saamreis verder kan deel.  

 

Wat sy nie meer kan onthou nie, onthou ek op die manier vir haar. Dit is ons saam-praat. 

 

Dit is meer as net blote pratery. Ek hou haar hand vas in die saam-tyd, soos altyd maar as ek by haar is. En sy bly elke keer, soos vanaand weer, stip na my kyk terwyl ek gesels. Met onverdeelde, selfs gretige aandagtigheid wat vir my vra om met haar te bly praat, om weer ons lewe saam te onthou en te vier.  

 

Ook in die skemeraand van ons saamwees, in die donker van ‘n afgebreekte geheue, is nie net ons lewensverhaal nie, maar ook ons handevat, haar konsentrasie, ‘n teken van ‘n band wat ons nog steeds bly bind aan mekaar. 

 

As ek begin regmaak om te gaan, wil sy nie my hand los nie. 

 

Ek wil daarom die swaar van afskeid besweer met my woorde: “Jy moet lekker slaap. Hulle is goed vir jou hier, die versorgers is dan so lief vir jou. Sorg nou dat jy rus. Môre kom ek jou weer haal, dan gaan ons ‘n bietjie rondry en kuier.” 

 

Sy glimlag, en, vanaand, skielik en onverwags sê sy, skaars hoorbaar, vir my: “Ja pa.”

 

Sy was haar pa Koos se oogappel, dink ek verwonderd op pad huis toe. Die enigste meisie-dogter, die absolute teenpool van haar drie woelige broers. Die dogter was die oudste, die meisie in die huis, op ‘n troontjie gesit. ‘n Josef-figuur vir die familie.

 

Te meer, want sy was ‘n liefdevolle kind.

 

En sy, sy het daarvan geleef: sy was naby aan haar pa. 

 

Ek onthou hoe stil sy vir dae en tye lank was nadat haar pa so onverwags en so onmiddelik, sonder ‘n groet, gesterf het. Sy kon nie daaroor praat nie, dit was te pynlik. 

 

In en deur hierdie enkele, kort sinnetjie waarin sy vir haar “Pa” nagsê, besef ek: hier, selfs in haar wegwees van ons twee se huis met sy geborgenheid, hier, alleen in die kamer, gaan sy vanaand slaap met ‘n herinnering aan die veiligheid van ‘n ouerhuis. 

 

Sy beleef, aan die einde, weer haar pa-liefde van soveel jare terug. 

 

Sy is weer kleintyd-tevrede, gevul met die vrede soos wat net die nabyheid van ‘n omgee-pa mens kan gee. Sy is geborge, veilig, in die vaderhuis. 

 

Ek talm ‘n oomblik. Traag om weg te gaan na die wonder van haar onverwagte nagsê. 

 

Toe ek opstaan, oomblikke later, sien ek, opnuut verras, het sy eenvoudig net daar vas aan die slaap geraak. 

 

Summier aan die slaap na die “Ja, pa”. 

 

Woorde, weet ek, kan lewe skep, ver bo wat ‘n mens kan bedink. Maar die krag in woorde word bepaal deur waaroor die woorde gaan. En sulke eenvoudige stories oor ‘n pa kan lewenslank ‘n mens se lewe ryk maak. 

 

Nog meer: lank na die aand, besef ek hoe spesiaal dit vir iemand moet wees wat so ‘n pa gehad het, om oor God as ‘n pa te dink. 

 

Ook in die skemeraand van die lewe, te midde van die donker verwarring van ‘n verwelkende geheue, kan selfs ‘n mens se kleinste wete van ‘n Pa wat nagtyd kom groet, jou tot rus bring. 

  

Tuis by God

 Jy skryf, op 20 April 2014, ‘n beroemde aanhaling neer uit Richard Foster se boek oor God en gebed.

 

"He invites us to home, to serenity and peace and joy, home to friendship and openness, intimacy and to acceptance and affirmation." 

 

Die woorde vertel wat gebed is - om in nabyheid met God in te tree. 

God nooi ons uit om huis toe te kom – na rus, vrede en vreugde. Om huis toe te kom na vriendskap, openheid, intimiteit, na aanvaarding en bevestiging / waardering. 

Dit gebeur wanneer ons in stilte ons onttrek om oop te wees vir God. 

 

Daardie dag het hierdie woorde jou so geraak dat jy dit spesiaal neergeskryf het in die paasnaweek van 2014: dat God ons nader wink na 'n plek waar ‘n mens geborge, veilig voel, geliefd en gewaardeerd. 

Dit is hoe ‘n mens oor God dink: om net by volkome goedheid te wees. En dan na God kyk, verwonderd oor die kans om in die goedheid te kan wees. 

 

Dis genoeg. Nie nodig om allerhande dinge te vra, af te smeek, daaroor te wil onderhandel, selfs nie om onderdanig of kruiperig te wees om aldus beloon te word nie. Nie nodig om te vrees nie, te twyfel nie. Net daar wees. 

Want ‘n mens is in die Teenwoordigheid van die Een wat uitnooi, aanvaar, omhels.  Waar jy Jouself kan wees. Dit is genoeg, die tyd sal stilstaan, die alledaagse dinge verwelk in die helder lig van hierdie Gawe. 

 

Foster se woorde word dikwels aangehaal, want mens herken daarin die hart van spiritualiteit. Dit is die blye evangelie. Die goeie woord. Ons ontdek met 'n stuk ontnugtering hoe sy stil woorde ons bewus maak van ons gebedsgebrabbel, wanneer ons die diepste sin van ons lewe - die oorgawe aan ons eintlike bestemming mislees - en mispraat. En met gebed wil presteer. 

 

Jy skryf dit in die tyd toe die eerste tekens van jou siekte jou verward en onseker begin maak het. En in jou skrywe is ingebed ons almal se verlange na die Huis wanneer ons lewe wankel, waar ons kan skuil. As koue winde om ons huis begin waai. 

Die bladsy het jy met 'n potlood 'n lysie volgeskryf van wat jy vir 'n reis wat voorlê wou inpak: jou pajamas, vests, sokkies, toenek trui, blou toerits onderbaadje, jas (?), Gap trui met groot kraag, blommetjies hemp. En toe, aan die einde, weer "jas" herhaal, weer met 'n vraagteken daaragter - die klein teken van minder onthou, tóé al. Jou alledaagse dinge, beleef van naderby, beskryf in detail. 

Maar dan, langs die kant, dwars, aan die sykant van die volgeskryfde bladsy het jy in swart pen hierdie aanhaling van Foster geskryf. So asof jy wou dat die lysie omraam word deur 'n woord oor God wat in ons lewe, in ons reise en in ons onsekerhede, vir ons nader wink en naby hou. Dit is wat die alledaagse invul. 

En die mooiste: heel bo aan die bladsy skryf jy: "Appeltert bak" En jy trek 'n vierkant daarom. Tuis is met die opskrif ook daar waar die soetigheid eerste kom! 

Jy het nooit jou sin in die lewe verloor nie. En jou op die dag, soos deur jou hele lewe, ook van jou huis 'n tuiste met klein heerlikhede gemaak. 

Op die manier bring jy gebed in die lewe in en doen jy wat God ook so mildadig uitdeel. Byna sakramenteel - soos die grootste offer wat met eenvoudige brood en wyn versinnebeeld is.

 

Wanneer woorde rou verder verniel...

Jacob Steinhardt het dikwels vir Joh uitgebeeld: Hier teken hy vir Job, in rou, roepende om te kan verstaan.

 

Stanley Hauerwas (sien https://cct.biola.edu/presence-silence-lessons-grief-suffering/) skryf oor rou:

... Were there words, there’s this Thomas Merton reference, in a letter to someone where he just points out, “Sometimes, there just are no words for suffering, “or grief.” But then, if that’s the case, what is Lamente? And what is it to Lamente and what is, how did you, how did you deal with that?

Well, I wrote a book some years ago, called “Naming the Silences”, and [mumbles] thought that the title, after its first publication was too obscure, so they renamed it “God, Medicine, and the Problem of Suffering”, but it’s “Naming the Silences”. Silences drip off the edges of words I think that often times, what we were too noisy around people who are suffering, by trying to make things okay, that what they absolutely need is presence. They need us to be there. Job, friends, have such a bad wrap, generally–

But originally, they saw Job from afar and they went and sat silently with him for days. I think that is a sign of goodness.

Evan: It’s when they start talking that they–

It’s when they start talking when thing go bad. So there is a sense that to be with the suffering is first and foremost to be, to be with them, just to be present. Because there’s, I mean, you think about how often times we mislead people when for example, when you’ve gone into a home where a young person has died, and you try to provide comfort, and you come up with locutions like, “I guess they’ve gone to a better place.”

That’s just terrible. First of all, heaven is not a place, I mean, God is not a place, but it’s to try to say something, when what you ought to say is, “You and the person you love will be in my prayers.” And then, you don’t need to say more than that.

Evan (die journals wat die onderhoud voer):  Yeah. Have you been comforted by particular words, that is to say, is there wisdom for the sufferer? Can the sufferer follow a path or a way, that can offer them hope, clarity, a way forward to–

Stanley: I’m sure there is, but it’s not just the words, it’s who says them. It’s very important that, that the designated person of a community called the priest or the minister, know what to say. And it’s very important that friends know how to be there, as well as not to say too much.

Om die minste te sê, en die minste te doen. Net daar wees...