Die mistiek van Jan van Ruusbroec

Jan van Ruusbroec

Die vlaam, Jan van Ruusbroec, leef in die dertiende eeu (1293-1381) in Brussel en vertrek later na Groenendaal waar die klooster waarin hy woon ‘n besondere bloeitydperk beleef. Hy wou wegkom uit die drukte en besige lewe in Brussel met die baie mense om te gaan stilte soek. Maar hy wou nie ‘n klooster begin nie omdat hy nie veel gedink het van die kloosterlewe van sy tyd nie. Die priesters was vir hom te wêreldgelyk.

Hierdie beroemde skrywer het ‘n groot invloed op die geskiedenis van die mistiek gehad en word gereken as een van die grootste mistici in die wêreldgeskiedenis. Hy het volgens oorlewering in die eensaamheid eers versigtig die “fluisteringe” van die Gees op ‘n wastablet neergeskryf om dit later meer sistematies te verwerk. Later het hy so bekend geraak dat selfs gesiene en magtige figure hom gaan besoek het en raad gevra het.

Hy skryf dat die ontmoeting tussen God en mens altyd weer dieper en dieper word. Die mens groei in sy mistieke lewe. Die mens kan juis as beeld van God in hierdie mistieke ontmoeting groei. Elke mens dra God se beeld en die herwinning van hierdie beeld was die hart van die mistieke lewe. In sy kern, sou ‘n mens dus kon sê, is die mens God. ‘n Mens groei in gelykenis aan God in die mens se aktiewe leef vir God (die werkende lewe – of die via pugativa), deur die innige, verlangende lewe (die via unitiva) wat die vriendskap met God versorg en wannneer ‘n mens deel word van God in ‘n lewe van liefde (die godskouende lewe, die kontemplatiewe lewe). Dit is veral die derde aspek wat die hoogste vorm van sy mistiek verteenwoordig. In dit alles is Christus die model en die inspirasie.

Ruusbroec is veral bekend vir sy werk: Die gheestelike bruloch. Hy is deur sommige veroordeel omdat sy mistiek as synsmistiek of as panteïsties beoordeel is. Ruusbroec self het ontken dat sy leer dat die mens God word panteïsties is. Dit word bevestig deur sy herhaalde beklemtoning dat God anders as mense is en transendent bly. Sommige dink dat sy mistiek iewers so geformuleerd is dat dit die grense tussen God en mens ophef – hoewel hulle nie juis baie voorbeelde kan opnoem nie.

Hier is ‘n voorbeeld van hoe hy skryf:

All the richness which is in God by nature we possess in God by love, and God in us, by means of the incommensurable love which is the Holy Spirit. For in this love one tastes everything which one can desire. And therefore, by means of this love we are dead to ourselves and have gone out in loving transport into waylessness and obscurity. There the spirit, in an embrace of the Holy Trinity, is eternally indwelling in the superessential unity, in rest and in enjoyment. And in the same unity, according to the way of fruitfulness, the Father is in the Son and the Son in the Father, and all creatures are in them both. And this is above distinction of persons, for here, by reason alone, we understand fatherhood and sonhood in living fruitfulness of God’s nature.

Vir ‘n volledige vertaling in Vlaams en Engels, van die derde faset (die kontemplatiewe lewe), sien:

http://www.sofiatopia.org/equiaeon/3thlife.htm#2