Is Afrika onherroeplik korrup? Oor God en Mammon

 Bob Madoff, mega-belegger.

Ek lees die onderstaande nuusberig in vandag se New York Times om te sien met watter perspektief buitelanders na ons kyk en met watter leesmateriaal oor Suid-Afrika Amerikaners gevoer word. 

 Die berig is nie lekker leesstof nie, al ken ons die verhaal al bietjie goed. Dit laat ‘n mens vra: Wat is verkeerd met die siel van ons land wat sulke grootskaalse bedrog verdra? En dit in ‘n land wat by die 80% Christene het.

Party van ons landgenote sal met sinisme en dalk ook 'n goeie skoot Schadenfreude beweer: "Ons het dit al die jare nog gesê." 

'n Paar ander kan dalk heel anders reageer: Hulle  sou die berig as Afrika-vertrapping kon beskou. Ja, sou hulle redeneer, die berig is weer een van daardie tipiese neerbuigende skrywes van die opperheiliges oor wat in die “donker agterplase” van die beskawing gebeur. 

En dit is sekerlik waar dat daar nog baie mense is wat met genoeë oor Afrika se mislukkings kraai, sodat ‘n mens by alles wat hulle skryf ‘n vraagteken moet byvoeg.

Sulke kritici sou egter nou verder kon vra: Hoe vergelyk hierdie bedrog in Afrika met die 150 miljard rand wat  die Amerikaanse mega-belegger Madoff van New York oor jare gepleeg het en waarvoor hy sedert 2009 150 jaar gevangenisstraf uitdien? 

Om nie te praat van die daaropvolgende skandale onder die voorste, hoogaangeskrewe firma’s op ons planeet wat hele nasies op die rand van bankrotskap gebring het en groot getalle mense se lewens verwoes het. In die hoogs beskaafde lande het korrupsie grenslose omvang aangeneem.

Die FBI  bereken byvoorbeeld dat witboordjie bedrog in Amerika die land elke jaar (!) 2400 tot 5280 (!) miljard rand kos? Hierdie syfers laat ‘n mens verbysterd en laat jou besef hoe geldsug en gierigheid die mens se siel oor die wêreld heen verteer.

Dit is inderdaad belangrike inligting om in gedagte te hou wanneer ‘n mens oor korrupsie in Afrika praat. 

Laat niemand, besef ‘n mens,  dus te vinnig vingers wys nie. 

Of dit in Afrika is, of in Amerika, of in die hoog beskaafde Duistland waar die innemende president van die land pas oor so ‘n geldskandaal moes aftree, die mens het ‘n inherente gierigheid wat hom of haar nie laat huiwer tot reusagtige vorme van misdaad nie.  

Is gelowige mense en die kerk sensitief hiervoor? Word mense in die Christendom genoeg uitgedaag om ook die neiging tot gierigheid en die geldsug wat in ons innerlike woed, te bedink en te bestry? 

Word daar genoeg gepraat en geskryf oor Jesus se woord dat ‘n mens nie God en Mammon kan dien nie? Wat beteken dit vir jou houding teenoor geldsake en besigheid wanneer ‘n mens in jou lewe deur die evangelie geroer word? 

Hoe kan ‘n mens vandag nog dink oor Franciscus van Assissi en, lank voor hom oor die woestynvader, Sint Antonius, wat die verhaal van die Ryk Jongman heel konkreet verstaan het?

En ook hier in die binnekringe van hulle wat glo, moet die oog nie te vinnig na buite, na die regering, na die samelewing draai nie. Die hand hoort in eie boesem, in die boesem van elkeen wat die bybel gereeld lees, maar ook in die boesem van gemeentes en kerke waar geldsake dikwels die belangrike items op die agenda van vergaderings en gesprekke uitmaak en die sukses van die geestelike lewe aan voorspoed gemeet word. 

Daardie balk, die balk – die groot kuns is om dit raak te sien. Sonder die ontmaskering van geldsug in die harte van alle mense sal die geestelike lewe nie groei nie.

Hier is die berig:

South Africans Suffer as Graft Saps Provinces

By LYDIA POLGREEN

TSHIKOTA, South Africa — When she moved from a cramped room in a boardinghouse to her very own bungalow on a speck of land here last year, Jeanette Munyai became one of the millions of South Africans given a decent home by an ambitious government program inaugurated at the end of apartheid.

Many of the homes are already crumbling and lack running water inside.

House-proud for the first time in her life, she immediately planted corn, pumpkins and tomatoes on a patch of her yard. Only two things were missing: running water and electricity.

“They told us water and light was coming, but we are still using the bush as a toilet,” she said. “We are waiting.”

Ms. Munyai and her neighbors are unlikely to get water or electricity any time soon. The provincial government is broke, and the dry pipes and powerless plugs have for her and many others come to symbolize the heavy toll graft and cronyism have taken in this impoverished northern province.

Corruption has long bedeviled South Africa, but the crisis here in Limpopo Province has pushed the common practice of doling out overstuffed government contracts to people with friends in high places to its logical conclusion: bankruptcy. Provincial officials overspent their budget by an estimated $250 million, much of it on questionable — or blatantly fraudulent — government payments and contracts with private businesses enjoying close ties to the politicians leading the province.

“There is evidence emerging that some of these service providers are politically connected, and many of them may have gotten those tenders in dubious kinds of ways,” said Kenneth Brown, deputy director general in the Treasury Department.

Dan Sebabi, leader of Limpopo’s branch of Cosatu, the powerful coalition of trade unions that is allied with the governing African National Congress, put it more bluntly.

“You have leaders who are politicians by day, businessmen by night,” he said.

Graft and wasteful spending have sapped the government’s ability to tackle inequality. Only 3 of 39 government departments were pronounced clean in audits by South Africa’s auditor general last year. Only 7 of 237 cities passed muster the year before.

“We thought that South Africa could be different from the rest of the countries that came before us on the African continent,” said Gilbert Kganyago, leader of Limpopo’s branch of the South African Communist Party. “But at the rate that things are happening, we have actually caught up to the African scenario quite more quickly than we might have thought.”

A recent report by the auditor general found that in the last fiscal year, government officials and their relatives won $15 million in contracts for work with the Defense Department, the Tax Service and the Department of Home Affairs, among others. And that does not come close to accounting for the many millions of dollars quietly awarded to friends and other associates, experts note.

Almost from the moment it was elected to govern in 1994 after decades of fighting to end apartheid, the A.N.C. has struggled with allegations of graft. Jacob Zuma, the current president, took office only after corruption charges against him were dismissed amid accusations of prosecutorial misconduct.

But corruption has become so entrenched that it is eating away at the nation’s soul, said Zwelinzima Vavi, secretary general of Cosatu, to announce the formation of an antigraft organization, Corruption Watch.

“We are moving towards a society in which the morality of our revolutionary movement — selflessness, service to the people and caring for the poor and vulnerable — is being threatened,” Mr. Vavi said. “If we do nothing it will be swept away by a tidal wave of a culture of individualism, a ‘me first’ attitude and to hell with everyone else. Some argue that we are already a society where only the fittest survive and dog eats dog.”

Corruption is a particularly serious problem in provincial governments, which are responsible for delivering many of the services needed by the poor. Many powerful regional politicians use their offices to enrich their friends, forming a coterie of wealthy elites reminiscent of the tribal chieftains the apartheid government used to administer the tiny, nominally independent bantustans where blacks were forced to live.

Limpopo has the nation’s second-highest proportion of people living in poverty — 62 percent, according to the SAIRR. The average unemployment rate for the province is 40 percent, but it is much higher for blacks and young people.

Signs of waste and fraud are everywhere. Pipes that were supposed to bring clean drinking water to parched, impoverished communities were laid improperly and burst, requiring the whole job to be done again, according to local officials.

Tiny government houses like the one in which Ms. Munyai lives are crumbling only months after being built. Since she has no water, she uses her toilet as a storage closet and has to walk several blocks to a shared pump several times a day. Roads paved a year ago are already covered with potholes.

 “This road is not more than two years old,” said Geoffrey Tshibvumo, a local councilor from the Congress of the People, a party that broke away from the A.N.C., as he bounced along a rural road in the province one afternoon. “They spent millions on it, and it is already spoiled.”

The crisis here has been brewing for some time. Late last year, the province ran out of money and asked the central government to lend it about $130 million. But the central government balked at handing over such a large sum without first taking a close look at the province’s books.

A quick survey of its accounts showed that the state treasury was in chaos. State officials had made $360 million in unauthorized payments, and millions of dollars’ worth of contracts had been awarded without competitive bidding, the central treasury said.

The Education Department had 2,400 more teachers on its payroll than it was budgeted for, and 200 “ghost” teachers, who drew salaries but did not actually exist. The department had overspent its budget by almost $40 million even before ordering textbooks and other supplies for the coming school year.

In the Health Department, more than $50 million worth of goods had been improperly ordered, leaving almost nothing for salaries for government nurses and doctors. Public works contracts showed evidence that they had been manipulated, the Treasury Department said, to increase the cost of projects — and presumably the profits of the contractors. Consulting fees ate up a quarter of the infrastructure budget.

Big contracts tended to go to a small handful of companies, many of them run by close associates of the province’s top politicians, according to provincial government documents.

Some officials had been warning that the province was headed for a crisis. One whistle-blower in the Health Department sent a memo to a senior official in February 2011 outlining major problems with a contract for medical supplies. The prices for bandages and dressings had been inflated, the whistle-blower said, and the department could not possibly use the quantities ordered.

In addition, officials ordered more than $30 million worth of items in the last days of the fiscal year, most of it “labels and forms that are not critical or lifesaving drugs,” according to the memo. Prices for other items were wildly inflated. The national attention to the crisis in Limpopo is in no small part a reflection of the politics of the province. It is the home of Julius Malema, the polarizing leader of the A.N.C.’s youth league, who was suspended from the party for five years for his incendiary remarks and harsh stance against the president, Mr. Zuma. Limpopo’s provincial leader, Cassel Mathale, is a close political ally of Mr. Malema.

But many other provinces face a lesser version of the same crisis, analysts say.

“It is not unique to Limpopo — it is all over the country,” said Moeletsi Mbeki, a political analyst and businessman. “It is a general form of self-enrichment by the politically connected.”

Mr. Brown, the deputy director general at the treasury, said that politics played no part in the decision to intervene in Limpopo. The crisis threatened the country’s financial reputation.

“If you are sitting in New York and you are an investor in South Africa and you see a provincial government that cannot pay its teachers and nurses,” he said, “what does that tell you about South Africa?”

En, net so ten slotte, hier is ‘n binne-kykie in die gevolge van korrupsie, soos blyk uit die verhoor van Madoff:

Nine victims, some choked by sobs or swiping at tears, told the court of the damage he had caused, describing him as a psychopath and a monster who had destroyed their lives.

“It feels like a nightmare that we can’t awake from,” said Carla Hirschhorn, a physical therapist who said her daughter was juggling two jobs in her junior year to help pay for college expenses that their lost savings were supposed to cover.

Michael Schwartz, who said Mr. Madoff had stolen money set aside to sustain his disabled brother, expressed the hope that “his jail cell will become his coffin.”

Wanneer drome 'n mens help om jou lewe te verstaan...

Sandra, die filosofiese een wat so rustig oor haar lewe kan nadink, vertel my een oggend met so bietjie onbetrokkenheid dat haar ma haar nooit regtig baie drukkies gegee het nie. Dit was nie eintlik hulle familie se manier van doen nie. Hulle was nie mense wat hul gevoelens vir mekaar uitgestal het nie.

Tog was sy en haar ma naby aan mekaar. Hulle kon dikwels dik stukke gesels. Soms was hulle lekker laf. Soms het sy haar ma treurig gesien en so een of twee keer in haar lewe het sy met onsteltenis ervaar hoedat haar ma diep seergemaak is. Haar ma was allesbehalwe ‘n koue, kil mens. Hulle was eintlik spesiale vriende.

Toe haar ma dood is, het Sandra haar gemis en lank oor haar gerou. En soos die jare aangestap het, het sy al hoe meer verlang dat haar ma haar tog meer moes vasgehou het soos net ‘n ouer haar kind kan vashou en liefhê.

Dit het nie regtig gebeur nie, het sy in haar later jare getob. Die naaste wat sy ooit daaraan gekom het, het sy gedink, was as haar ma vir haar gegroet het en hulle vir mekaar ‘n afskeidsoen gegee het. Die hunkering na die omhelsing het al hoe sterker geword en vir ‘n lang tyd haar gedagtes besig gehou.

En toe het Sandra ‘n heel spesiale en helder droom van haar ma gehad. Sy het nooit veel van haar ma gedroom nie, al het sy dikwels en baie dae wel aan haar ma gedink en na haar verlang.

Sy droom sy is by haar ma en hulle praat soos van ouds ‘n hond uit ‘n bos. Sy onthou hoe lekker en spesiaal dit was om, soos in vroeër jare by haar ma te wees.

En toe skielik, terwyl hulle in die droom nog so met mekaar praat, trek haar ma haar nader. Styf, styf het haar ma haar omhels en teen haar vasgedruk. En toe, onthou sy spesifiek, het haar ma haar vir ‘n tweede keer vir haar liefdevol vasgehou. Dit was so ‘n intense ervaring dat sy daarvan wakker geword het.

Dit, vertel Sandra, het met haar in ‘n droom gebeur omtrent twintig jaar nadat haar ma dood is.

Daardie omhelsing van haar ma in haar droom het haar ‘n innerlike rus en oneindige troos gegee. Vir die eerste keer in ‘n lang tyd het sy met dankbaarheid iets anders van haar ma onthou en beleef. En haar gevoelens van rou is op ‘n manier omgeskakel in ‘n ervaring van troos.

En, voeg sy by, nadat sy lank daaroor gewonder het, het sy besef dat die droom op ‘n paar  maniere afronding in haar lewe gebring het.

Sy het besef dat ‘n mens nooit sonder die liefde is van daardie mense wat so ‘n belangrike deel van jou lewe uitgemaak het nie. Die dood kan die spesiale, hegte band van liefde nie losmaak nie. In werklikheid word daardie liefde selfs sterker. Om die waarheid te sê sy dink ‘n mens kan selfs nuwe vorme van liefde beleef.

Eintlik het die droom haar dus op ‘n nuwe manier oor die dood laat dink.

Maar, iets anders het met haar gebeur, sê Sandra, terwyl sy stil, nadenkend haar verhaal vertel. Sy het na die droom skielik dinge begin onthou wat sy skoon vergeet het.

Die liefdevolle omhelsing van haar ma in die droom het haar ver terug in die verlede geneem en haar laat terugdink aan dinge wat sy nooit voorheen bewustelik bedink of onthou het nie.

Sy het byvoorbeeld onthou hoe sy soms laataand vaagweg haar ma in haar kamer sien inkom het voordat haar ma self in die bed gaan klim het en hoe haar ma die kombers wat Sandra in haar slaap oopgeskop het, weer oor haar toegetrek het sodat sy warm sou slaap. Dan het haar ma Sandra se  haartjies uit haar gesig gevee en die kussing onder haar kop reggetrek. Sy kon haar ma se spesiale parfuumreuk skielik heel duidelik onthou en haar ma se sagte streel oor haar kop in herinnering roep.

 Sy onthou byvoorbeeld ook hoe haar ma, rasend van bekommernis, na haar gehardloop het toe sy haar weer gekry het nadat Sandra in die winkelsentrum verdwaal het. Sy het weer onthou, asof dit gister gebeur het, hoe haar ma haar handjie styf vasgegryp het asof sy dit vir altyd gaan vasklou.  

En, soos ander herinneringe deur haar droom later in haar losgemaak is, het sy begin besef dat haar ma, op haar manier, vir haar tog meer as wat sy ooit voorheen onthou het, daardie drukkies gegee het waarna sy so verlang het.

Soms, mymer Sandra, het ‘n mens ‘n droom nodig om meer van die werklike lewe te verstaan en om meer van die liefde in jou lewe raak te sien…

Die vingerwysing van die Groot Ingeligtes.

Dana Snyman se skrywe oor Fanie die ateïs is 'n subtiele teks oor die onverdraagsame fundamentalisme van mense wat met soveel sekerheid besluit dat die Bybel 'n klomp outydse leuens is. In die proses is hulle blind, selfsugtig stokblind, vir die opofferende, ontfermende geloof van mense wat hulle nou, in hul verligtheid, as dom en oningelig beskou. Terwyl Fanie met soveel brawade vertel hoe slim hy geword het en meewarig sy ma se outydsheid minag, is sy ma die prototipe van die gesig van goedheid wat geloof dra.

Dana Snyman se verhaal is die moeite werd om weer gelees te word:


Sy ma weet hy is nou ’n ateïs, sê Fanie. Hy het dit vir haar gesê.

Hy het die oggend by haar in die ouetehuis gaan kuier en toe sit sy weer daar in haar stoel voor die venster, met haar breiwerk en haar blokraaisel en haar Bybel.

Ek ken tannie Kittie, sy ma. Sy en my oorlede ma was beste vriendinne. Saam met hulle die wêreld se pyn probeer wegbak en -brei. Hulle het tot die ACVV behoort. Hulle het in die kerkkoor gesing en Santa-seëls verkoop ten behoewe van teringlyers. Hulle het op kerkbasaars gewoel, en op ’n Saterdagoggend op die sypaadjie voor Spar by ’n môremarktafel pannekoek gebak om geld in te samel vir die Bettie Greeff Tehuis vir Ongehude Moeders.

Hulle het muntstukke in houtbussies gekollekteer vir sendingwerk in Malawi, in Japan en in Zoeloeland. Hulle het komberse en blikkieskos ingesamel vir vloedslagoffers. Hulle het vir die padkampkinders koekies gebak en net voor Kersfees geskenke vir die kinders in die kinderhuis gaan gee. En hulle kon bid, o, hulle kon bid: O, Heer, U is die pottebakker en ek is die klei, maak my en vorm my na U wil.

Hul kinders – ek en Fanie en die ander – was voorop in hul gebede en gedagtes en dade. Hulle het eerder daardie paar spykerskoene vir atletiek gekoop as die nuwe kerkrok. In ’n blikkie in ’n laai het hulle spaargeld gebêre wat later moes help betaal vir ’n skooltoer of ’n universiteitshandboek.

Hulle het ook gebid vir die straatveërs, die polisiemanne, die dokters en die president. Hulle het gebid vir die ellendige, siek kind in die onderdorp. Drie dae lank het hulle vir die kind gebid en glase vol mengsels van boegoe en Lennons se medisyne aangedra. Op die vierde dag breek daardie kind se koors. ’n Week later speel die kind weer saam met sy maatjies in die son.

Ook vir die kankerkrom oom in die siersteenhuis op die hoek het hulle gebid. Daagliks het hulle hom in hul gebede aan die Here opgedra. Toe sterf die oom een middag agter ’n toegetrekte Venesiese blinding in daardie huis. En toe bid hulle vir die weduwee en dié wat agtergebly het, en hulle begin maak frikkadelletjies en reënboogbroodjies vir die begrafnis.

Dit is gedoen omdat hulle hul lewe volgens die Bybel probeer rig het: Bid sonder ophou. Hê jou naaste lief soos jouself. In die sweet van jou aangesig sal jy jou brood verdien. Nou ken jy slegs ten dele, eendag sal jy ten volle ken.

Hy weet nie of sy ma nog tot die ACVV behoort nie, sê Fanie. Hy vermoed so. Sy gaan wel nog elke Sondag kerk toe, weet hy. Sy lees ook steeds Bybel en onderstreep teksverse. Dit lê pal daar op die tafeltjie langs haar stoel.

Siestog, sê Fanie. Eintlik kry hy die ou vrou jammer. Sy weet nie die Bybel is ’n klomp leuens en versinsels nie.

Hy het dit vir haar probeer verduidelik, sê hy, maar hy het later maar opgehou, want hy kan dit nie vat as iemand oor niks huil nie.

Die gevaar van mag

Yuri Kozyrev het hierdie foto van Libiese rebelle geneem. 

Bonhoeffer het in die tweede wêreld-oorlog aan sy eie lyf ervaar hoedat die Nazi’s hulle aan hul magsposisies vergryp het. Hy is tereggestel weens sy verset teen hulle magsvergrype.

Die absolute mag van Hitler en sy Nazi-meelopers het die geskiedenis van die mensdom onherroeplik verander: miljoene mense is wreed en sinloos om die lewe gebring. Hulle was weerloos teen die oorweldigende mag van die Duitse Nazi’s. Die konsentrasiekampe was moordmasjiene wat gebruik is om kinders, vrouens, bejaardes en ander mense op die rand van die samelewing weens hul ras, of selfs hul gebreke, uit te roei.

Mag, absolute mag, soos wat die Nazi’s gehad het, het nog nooit tevore op so ‘n verkriklike omvang mense uitgemoor nie.

Nou skryf Bonhoeffer die volgende:

As ‘n mens dieper daaroor nadink word dit duidelik dat elke magsontplooing, elke keer wat mense hul mag gebruik, ‘n groot deel van die mensdom met domheid slaan.

En, voeg hy by, dit geld nie net van die politiek nie, dit geld ook van godsdiens.

Mense wat mag jaag word slagoffers van domheid.

Dus: Mag maak mense dwaas.

Dit boei my dat Bonhoeffer skryf: “elke magsontplooing”.  ‘n Mens kan nie genoeg skepties staan teenoor mag nie. Per slot van sake, dom mense kan gevaarlike dinge doen.

In ‘n gelowige konteks bly die model steeds hoe Christus mag prysgegee het. 

Wat 'n mens lewendig laat dood gaan....

So skryf Hammerskjold in sy Markings (Merkstene):

God does not die on the day when we cease to believe in a personal deity, but we die on the day when our lives cease to be illuminated by the steady radiance, renewed daily, of a wonder, the source of which is beyond all reason. 

Ons sterf op die dag dat ons lewens nie meer verlig word deur 'n konstante uitstraling - 'n uitstraling wat elke dag hernuwe word en ons elke dag met nuwe lewe vul. 

Dit is boonop 'n uitstraling wat daagliks hernuwe word. 

En dit is 'n uitstraling van 'n wonder - 'n wonder wat alle verstand te bowe gaan.


Soveel lewende lyke op ons aarde. En dit terwyl ons net 'n herkenning ver is van 'n lewe gevul met verwondering en met die warmte van die Vuur.

Vry in Christus, maar 'n slaaf van die liefde

In Galasiërs 5:13 skryf Paulus: “Julle is geroep tot vryheid; maar gebruik nie julle vryheid as ‘n geleentheid vir die vlees nie, maar deur liefde moet julle mekaar dien.” 

Só vertaal die meeste Bybels die vers.

Tog is dit nie heeltemal reg nie. Om mekaar te dien is ‘n bietjie van ‘n vaal vertaling as ‘n mens dit vergelyk met wat werklik in die oorspronklike Grieks staan. Eintlik is Paulus se woorde sterker: hy vra dat gelowiges deur liefde slawe van mekaar sal wees.   

Paulus gebruik juis nie die werkwoord om “te dien” nie, maar eerder die woord “om as slaaf te dien”.

Dit is ‘n bietjie van ‘n skok dat Paulus gelowige mense as slawe kan beskryf: Galasiërs is die boek van vryheid. Gedurig beklemtoon Paulus dat  gelowiges ‘n spesiale status het. Hy skryf in 4:7 juis dat ‘n gelowige nie ‘n slaaf is nie, maar ‘n kind van God. Slegs in die ou bedeling voor Christus, was mense slawe wat aan die magte gebind was (4:1-3).

Maar as dit by die liefde kom, is die gelowige mens van vooraf 'n slaaf!

Vir Paulus is die vryheid van gelowiges dus ingeperk en onderworpe aan die mag van die liefde. Ten opsigte van die liefde is niemand vry nie.

Dit word so bietjie meer van ‘n paradoks as ‘n mens kyk hoe Paulus die liefde verstaan. Hier is die liefde duidelik wedersyds: om mekaar lief te hê is ‘n teken dat mense aan Christus gebonde is en soos Christus liefhet (Galasiërs 2:20).  Eintlik dus, is ‘n mens onder die mag van die ander. As iemand wat die liefde ken, onthou jy nie die liefde van ander nie.Jy moet liefde kan gee. Die ander is daarop geregtig.

Eintlik skryf Paulus hier: maak dit ‘n lewenswyse om deur liefde slawe vir mekaar te wees. Dit is ‘n hele proses om lief te hê.  Hy druk daarom sy opdrag uit in die teenwoordige tyd. Elke dag van ‘n mens se bestaan is ‘n mens die ander een se slaaf deur die liefde. Vir Paulus hou dit nie op nie: ‘n mens maak daarvan ‘n gewoonte! 

Elke dag, gedurig, sonder ophou word die mens 'n slaaf.

Wanneer 'n mens so oor jouself praat dat dit ander transformeer

Een van die belangrikste maniere om oor Spiritualiteit na te dink is om te kyk na wat mense oor hulleself skryf. Sommige mense skryf hulle lewensverhaal waarin hulle dan nadink oor hoe God in hulle lewens teenwoordig was en gewerk het. ‘n Mens praat hier van ‘n geestelike outobiografie. 

Een van die beste voorbeelde hiervan is Augustinus se Belydenisse. Augustinus kyk in hierdie werk terug op sy lewe. Hy beskryf daarin hoe God aan die werk was in alles wat met hom gebeur het.

Augustinus skryf hieroor ‘n hele lange verhaal. Dit is ‘n storie oor sy lewe waarin al die gebeurtenisse ineengevleg word en vanuit ‘n bepaalde hoek as ‘n eenheid aangebied word. Maar eintlik gaan die verhaal nie net om homself nie.

Dit is ‘n geestelike verhaal waarin hy vertel hoe sy verhouding met God gegroei het. Sy lewensverhaal het ‘n dieper betekenis. Dit is meer as net feite wat hy wil neerskryf oor alles wat met hom in sy lewe gebeur het. Hy kyk as te ware met die oë van God na sy eie lewe.

Augustinus skryf met ‘n passie oor sy geestelike lewensreis. Want vir hom is alle dinge wat in sy lewe gebeur het meer as net gebeurtenisse. Dit is gebeurtenisse wat almal wys hoe hy sy geloof beleef het. Met diepe betrokkenheid wil hy uitwys hoe God sy lewe gestuur het.

Augustinus het God ontmoet en dit het sy lewe radikaal omvorm. Alles wat tussen hom en God gebeur het, het sy lewe op sy kop gekeer. Al sy ervaringe wys dus heen op sy geestelike omvorming.

Waaijman stel dit ook anders: Augustinus het in sy Belydenisse nagedink oor sy lewe en al die dinge wat met hom gebeur het. Maar dit was vir hom nie net bloot alledaagse gebeure nie. Vir hom was daardie gebeurtenisse ‘n soektog na God.

Maar terwyl hy nagedink het oor sy soektog na God, het hy begin besef dat sy lewe eintlik God se soektog na hom was.

Wat Augustinus gedoen het, het vele ander skrywers ook gedoen. Een so ‘n besonder voorbeeld is Thomas Merton se outobiografie, Seven Storeyed mountain. Dit was een van die mees gelese boeke in die 20e eeu omdat mense besef het dat Merton in  hierdie verhaal nie oor himself wil praat nie, maar eel eerder onthul watter pad God met hom geloop het. Die boek was vir lesers ‘n soektog na die waarheid. Merton het daarin nagedink oor sy geestelike reis. Hy het  dit op so ‘n manier gedoen dat die boek vir mense gehelp het om hul eie geestelike reis beter te begryp en om na te dink oor hoe God in hulle lewens teenwoordig was.

Waar mense met waarheid en integriteit praat oor God se ingrype in hul lewe, raak hulle vertelling ander se lewens aan en werk God op nuwe maniere. Dit is hoe 'n mens oor jouself praat sodat ander daardeur getransformeer word.

'n Gebroke kruis.

Die leë kruis in die kapel van Dharmaran Kollege in Bangalore waaroor ek verlede week geblog het, het my herinner aan 'n ander unieke voorstelling van die kruis. 

Die besondere kruis hang in die herinneringskapel van die beroemde Domkerk in Utrecht. 

Hier is die kruis:

Dit is in 1965 gemaak deur Carel Kneulman. Dit sou in 'n kapel in die berugte Dachau Konsentrasiekamp in München geplaas word. Juis omdat dit vir so 'n konteks gemaak is, kry die kruis spesiale betekenis. Dit bring die mens tot stilstand voor die mees ekstreme vorm van lyding, want in Dachau het die Jode-slagting en die vervolging van Christene wat teen die Nazi's gerebelleer het, verskriklike vorme aangeneem. 


In Dachau is Victor Frankl en Martin Niemoller aangehou. Titus Brandsma het daar gesterf. Ek onthou goed hoe ek in 1970 in die middel van die winter die barre toestande daar beleef het en vir die eerste keer gesien het hoe dodelik rassisme kan wees: 

Die kruis van Kneulman is toe nooit in Dachau se kapel geplaas nie. Uiteindelik het dit deur die toedoen van die Ryksmuseum in die Domkerk beland.


Dit is 'n stukkende, verwronge kruis. Dit wys op totale gebrokenheid - in 'n dubbele sin van die woord. Nie net is dit 'n kruis, 'n plek van lyding nie, maar dit is ook gebroke. Daardeur word dit beide 'n klag en 'n aanklag, lui die byskrif by die kruis. Die verskrikking van lyding wat alles uitmekaar laat val word daardeur uitgebeeld.


Ek onthou hoe ek, toe ek die kruis vir die eerste keer gesien het, daardeur tot stilstand gebring is. 


Die kruis eindig egter nie by die aakligheid van lyding nie, vertel die byskrif. Die kruis het ook 'n ander boodskap: 

• Dit roep op tot besinning: bedink dit wat alles lyding meebring en wat so totaal destruktief kan wees. 
• Dit roep tot herstel: moenie dat gebrokenheid die laaste woord spreek nie. Wat stukkend is, moet heel word. 
• En uiteindelik vertel die kruis van hoop: wie voor lyding kan staan, dit bedink en dit afwys, sit sy of haar voet op 'n nuwe pad. In die woorde van Fransiskus word die mens deur lyding gebring om 'n instrument van heling te word. 

Dit is, immers so: die kruis het nie die laaste woord gespreek nie. Die opstanding het.