'n Gebroke kruis.

Die leë kruis in die kapel van Dharmaran Kollege in Bangalore waaroor ek verlede week geblog het, het my herinner aan 'n ander unieke voorstelling van die kruis. 

Die besondere kruis hang in die herinneringskapel van die beroemde Domkerk in Utrecht. 

Hier is die kruis:

Dit is in 1965 gemaak deur Carel Kneulman. Dit sou in 'n kapel in die berugte Dachau Konsentrasiekamp in München geplaas word. Juis omdat dit vir so 'n konteks gemaak is, kry die kruis spesiale betekenis. Dit bring die mens tot stilstand voor die mees ekstreme vorm van lyding, want in Dachau het die Jode-slagting en die vervolging van Christene wat teen die Nazi's gerebelleer het, verskriklike vorme aangeneem. 


In Dachau is Victor Frankl en Martin Niemoller aangehou. Titus Brandsma het daar gesterf. Ek onthou goed hoe ek in 1970 in die middel van die winter die barre toestande daar beleef het en vir die eerste keer gesien het hoe dodelik rassisme kan wees: 

Die kruis van Kneulman is toe nooit in Dachau se kapel geplaas nie. Uiteindelik het dit deur die toedoen van die Ryksmuseum in die Domkerk beland.


Dit is 'n stukkende, verwronge kruis. Dit wys op totale gebrokenheid - in 'n dubbele sin van die woord. Nie net is dit 'n kruis, 'n plek van lyding nie, maar dit is ook gebroke. Daardeur word dit beide 'n klag en 'n aanklag, lui die byskrif by die kruis. Die verskrikking van lyding wat alles uitmekaar laat val word daardeur uitgebeeld.


Ek onthou hoe ek, toe ek die kruis vir die eerste keer gesien het, daardeur tot stilstand gebring is. 


Die kruis eindig egter nie by die aakligheid van lyding nie, vertel die byskrif. Die kruis het ook 'n ander boodskap: 

• Dit roep op tot besinning: bedink dit wat alles lyding meebring en wat so totaal destruktief kan wees. 
• Dit roep tot herstel: moenie dat gebrokenheid die laaste woord spreek nie. Wat stukkend is, moet heel word. 
• En uiteindelik vertel die kruis van hoop: wie voor lyding kan staan, dit bedink en dit afwys, sit sy of haar voet op 'n nuwe pad. In die woorde van Fransiskus word die mens deur lyding gebring om 'n instrument van heling te word. 

Dit is, immers so: die kruis het nie die laaste woord gespreek nie. Die opstanding het.