Spiritualiteit en korrupsie?

Gedink ons land is vrot van korrupsie? Die huidige finansiële krisis in eerste-wêreld, hoogs-ontwikkelde lande van die wêreld soos Amerika, Engeland en Duitsland, is veroorsaak deur onvoorstelbare korrupsie deur die voorste besigheidsmense op ons planeet.

Die korrupsie in hierdie hoogs “beskaafde” lande is so massief dat dit die korrupsie in ons eie land na kabouter

Maand na maand ontdek ons hoe onverbiddellik mense deur gierigheid gedryf word.

In die nuutste skandaal moet Barclays Bank in Engeland ‘n boete van miljarde rande betaal omdat hulle rentekoerse gekonkel het. In die proses is die bankwese se reputasie grondiglik geskaad.

Dit is nou ons ontwikkelde wêreld wat vinger wys na die korrupsie in arm lande, natuurlik ook Afrika.

Voordat ‘n mens hier by ons ook weer vinger wys oor die ellendige situasie waarin ons hoogs beskaafde samelewings hulle bevind, moet ‘n mens hand in eie boesem steek. Nie in die boesem van korrupte politici nie, maar ‘n bietjie naderby, in eie boesem.

Ek lees vanoggend ‘n artikel in die NYT wat wys hoedat elkeen van ons as goeie, ordentlike mense ‘n pad geloop het wat ons ver weg geneem het van wat ordentlik, beskaafd en goed beteken.

Terwyl ek die artikel lees, herken ek veel daarvan ook in ons midde. In die gejaag om te presteer en ‘n goeie lewe te voer, draai mense se belangstelling om hul self en soek hulle hul eie voordeel. Die wete dat ‘n mens ‘n verantwoordelikheid teenoor ander en jou gemeenskap het, speel ‘n mindere rol in jou bestaan. In die gejaag om te presteer, om bo uit te kom, skep ons ‘n samelewing waarin armes nog armer word, groter ongelykheid tussen mense geskep word en ons lewens oorheers word deur die drang om te presteer.

Watter geestelike ingesteldheid sou hierdie gedrewenheid kon verander? Wat verander ‘n mens sodat jou lewe nie om jouself en jou uitnemendheid draai nie? Was dit werklik beter in vroeëre tye? Het ons voorgeslagte ‘n “roeping” gehad waarin hulle hul eie belang minder geag het as die van ander?

Hier is die artikel van David Brooks in vandag se NYT:

Through most of the 19th and 20th centuries, the Protestant Establishment sat atop the American power structure. A relatively small network of white Protestant men dominated the universities, the world of finance, the local country clubs and even high government service.

Over the past half–century, a more diverse and meritocratic elite has replaced the Protestant Establishment. People are more likely to rise on the basis of grades, test scores, effort and performance.

Yet, as this meritocratic elite has taken over institutions, trust in them has plummeted. It’s not even clear that the brainy elite is doing a better job of running them than the old boys’ network. Would we say that Wall Street is working better now than it did 60 years ago? Or government? The system is more just, but the outcomes are mixed. The meritocracy has not fulfilled its promise.

Christopher Hayes of MSNBC and The Nation believes that the problem is inherent in the nature of meritocracies. In his book, “Twilight of the Elites,” he argues that meritocratic elites may rise on the basis of grades, effort and merit, but, to preserve their status, they become corrupt. They create wildly unequal societies, and then they rig things so that few can climb the ladders behind them. Meritocracy leads to oligarchy.

Hayes points to his own elite training ground, Hunter College High School in New York City. You have to ace an entrance exam to get in, but affluent parents send their kids to rigorous test prep centers and now few poor black and Latino students can get in.

Baseball players get to the major leagues through merit, but then some take enhancement drugs to preserve their status. Financiers work hard to get jobs at the big banks, but then some rig the game for their own mutual benefit.

Far from being the fairest of all systems, he concludes, the meritocracy promotes gigantic inequality and is fundamentally dysfunctional. No wonder institutional failure has been the leitmotif of our age.

It’s a challenging argument but wrong. I’d say today’s meritocratic elites achieve and preserve their status not mainly by being corrupt but mainly by being ambitious and disciplined. They raise their kids in organized families. They spend enormous amounts of money and time on enrichment. They work much longer hours than people down the income scale, driving their kids to piano lessons and then taking part in conference calls from the waiting room.

Phenomena like the test-prep industry are just the icing on the cake, giving some upper-middle-class applicants a slight edge over other upper-middle-class applicants. The real advantages are much deeper and more honest.

The corruption that has now crept into the world of finance and the other professions is not endemic to meritocracy but to the specific culture of our meritocracy. The problem is that today’s meritocratic elites cannot admit to themselves that they are elites.

Everybody thinks they are countercultural rebels, insurgents against the true establishment, which is always somewhere else. This attitude prevails in the Ivy League, in the corporate boardrooms and even at television studios where hosts from Harvard, Stanford and Brown rail against the establishment.

As a result, today’s elite lacks the self-conscious leadership ethos that the racist, sexist and anti-Semitic old boys’ network did possess. If you went to Groton a century ago, you knew you were privileged. You were taught how morally precarious privilege was and how much responsibility it entailed. You were housed in a spartan 6-foot-by-9-foot cubicle to prepare you for the rigors of leadership.

The best of the WASP elites had a stewardship mentality, that they were temporary caretakers of institutions that would span generations. They cruelly ostracized people who did not live up to their codes of gentlemanly conduct and scrupulosity. They were insular and struggled with intimacy, but they did believe in restraint, reticence and service.

Today’s elite is more talented and open but lacks a self-conscious leadership code. The language of meritocracy (how to succeed) has eclipsed the language of morality (how to be virtuous). Wall Street firms, for example, now hire on the basis of youth and brains, not experience and character. Most of their problems can be traced to this.

If you read the e-mails from the Libor scandal you get the same sensation you get from reading the e-mails in so many recent scandals: these people are brats; they have no sense that they are guardians for an institution the world depends on; they have no consciousness of their larger social role.

The difference between the Hayes view and mine is a bit like the difference between the French Revolution and the American Revolution. He wants to upend the social order. I want to keep the current social order, but I want to give it a different ethos and institutions that are more consistent with its existing ideals. 

Die mag van die kerk.

Die Oxfordse kerkhistorikus, MacCulloch, ken die geskiedenis van die kerk en het homself as 'n knap akademikus bewys. Daarom lees ek graag sy menings.

In vandag se Trouw is daar 'n interessante bespreking oor die outoritêre styl van die Rooms-Katolieke kerk en die bedreiging wat dit vir die eenheid van die kerk inhou. 

Die artikel vertel van ernstige spanning in sekere dele van die Rooms-Katolieke kerk in Wes-Europa, asook van 'n beduidende getal geestelikes wat eenvoudig die outoritêre grepe van die kerk ignoreer en in uiterste gevalle eenvoudig nuwe gemeentes begin.

Dit is 'n tendens om dop te hou - veral omdat kerke oral ter wêreld by tye akuut aan hierdie een groot siekte van magsvergryping ly. En moenie mag onderskat nie: magsvergryping is op sy ergste waar dit voorkom onder die dekmantel van liefde, vriendelikheid en verdraagsaamheid. Skaapsklere, het Paulus vir die Efesiese leiers in Handeling vertel, sê nog niks nie. Want wolwe dra, slim, lamsklere om die kudde by te kom.

Daar is min onderwerpe wat tans so belangrik is en soveel aandag moet kry, soos die vraag na mag. Aan julle, het Jesus gesê, is alle mag op hemel en op aarde gegee... Vir my bly dit nog steeds merkwaardige, verbysterende, woorde wat, as hulle misverstaan word, gevaarlik kan word. 

Watter soort mag is dit wat gelowiges van God so glorieryk ontvang? 

En hoekom is Jesus ook so versigtig om sy dissipels te vertel dat hulle mag anders is as die mag van die konings en die heersers van hulle tyd? Wanneer dien mag? En wanneer vernietig mag?

MacCulloch se ander opmerkings oor konflikte wat onvermydelik en gesond is, het my ook geboei. Gesonde konflik? Ken ons nie eerder hoogs verdelende, destruktiewe konflikte wat gemeentes uitmekaar skeur en kerk van mekaar wegdryf? 

Gesond?  'n Mens moet MacCulloch tog ook toegee: Dink maar aan die Reformasie.

Wanneer, dus, kan 'n geestelike mens die mag van die kerk uitdaag? Hoe weet 'n mens dat die magskonflik waarin jy jou begeef, "gesond"is.

Hiervoor het 'n mens onderskeiding nodig. En dit, weet ons, is 'n geestelike oefening wat 'n mens nederig hou eerder as wat dit van 'n mens 'n kruisvaarder maak.

Hier is die artikel in vandag se Trouw:





Donderdag 12 juli 2012
'Schisma rk-kerk is onvermijdelijk'

Door: Robin de Wever − 12/07/12, 06:49

De rooms-katholieke kerk ligt op ramkoers omdat ze doof is voor de kritiek die in Europese kerken klinkt. Onvrede over de autoritaire houding van het Vaticaan zal uiteindelijk leiden tot een 'grote scheuring', voorspelt kerkhistoricus Diarmaid MacCulloch. 

De vooruitzichten voor het christendom zijn zonnig, stelt MacCulloch in een interview met persbureau Religion News Service. 'Conflicten zijn onvermijdelijk en gezond. Een godsdienst die geen conflicten kent, sterft uit.' Momenteel spelen er volgens hem wereldwijd 'vele conflicten' in het christendom. Die zijn 'met name ernstig' in katholieke kringen.

Vooral de recente pauselijke interpretaties van het Tweede Vaticaanse Concilie, een kerkvergadering die de kerk moest moderniseren, zouden voor onvrede hebben gezorgd. Veel van de geplande hervormingen worden de laatste jaren weer ingedamd, meent MacCulloch.  Zo is de kerk niet afgestapt van haar autoritaire bestuurswijze.


'Geen enkele andere kerk in de geschiedenis heeft van alle geestelijken gevraagd dat ze celibatair leven. Het is een eigenaardigheid van de Westerse katholieke kerk - één die steeds onrealistischer lijkt.'


Dissidente geestelijken
De Brit MacCulloch schreef de afgelopen jaren invloedrijke werken over de Reformatie en de geschiedenis van het christendom. Over dat laatste thema maakte hij ook de BBC-televisiereeks 'A History of Christianity', die momenteel wordt uitgezonden door de EO. In januari werd hij door de Britse koningin tot ridder geslagen vanwege zijn bijdragen aan de kerkwetenschap.


Met zijn waarschuwing voor 'ernstige conflicten' lijkt hij te doelen op Oostenrijk, waar ongeveer tien procent van de rooms-katholieke geestelijken gescheiden en hetrouwde mensen toelaten tot de communie. De dissidenten vinden ze dat niet-gewijden en vrouwen de mis moeten kunnen opdragen en zouden het celibaat graag afschaffen.


De Weense kardinaal Schönborn waarschuwde vorige maand dat geestelijken die hun positie in de kerkelijke hiërarchie niet op het spel willen zetten, expliciet afstand moeten nemen van de oproep tot gehoorzaamheid. Ook hoeven dissidenten niet op een benoeming tot deken te rekenen. Eerder dreigde hij hen met excommunicatie.


Orde op zaken stellen
Ook in Nederland wekte een dissidente parochie onlangs de toorn van het bisdom waartoe die behoorde. In de Bossche San Salvatorkerk werden vieringen de afgelopen jaren geleid door eigen voorgangers, waaronder protestantse dominees en uitgetreden priesters.


Een kerkelijke inzegening van een homostel leidde in 2009 tot een felle reactie van het bisdom. Toen hulpbisschop Mutsaerts in oktober vorig jaar besloot om orde op zaken te komen stellen, richtte het grootste deel van de parochianen een eigen kerk op.

Wat kontemplasie wel is...

Op my rak het ek al lank Eugene Peterson se boek oor watter kuns dit is om die Bybel geestelik te lees. (Eat this book, noem hy dit).

Hy gebruik daarin ook die model van lectio divina om oor ons omgang met die Bybel te praat.

Ek was bly toe ek dit sien, want hy, as Protestant, help daarmee dat ons ‘n baie waardevolle ou tradisie vir ons tyd herwin.

En tog: Daar is baie maniere om die lectio divina te verstaan. Omdat dit in Protestantse kontekste nog ‘n redelike nuutjie is, is daar nog meer menings te hoor.

Ek onthou dat ek Peterson se boek neergesit het met die reaksie dat dit net nog ‘n variasie van lectio divina byvoeg en omdat dit die hart daarvan misverstaan. Daarmee is ‘n deurslaggewende insig in die model misverstaan.

Tereg wil Peterson in die boek beklemtoon dat ‘n mens se lees van die Bybel transformatief moet wees. Die Bybel vra veel meer as net verstaan. Dit vra ook uitlewing. Wat ‘n mens lees, moet ‘n mens leef.

Eintlik is dit om iets vanselfsprekends te sê.

Vreemd genoeg gebruik Peterson hiervoor die begrip kontemplasie. Kontemplasie is vir hom om ‘n mens se lees van die Bybel in jou lewe in te trek en uit te leef. Dit is ‘n gawe wat aan ‘n mens geskenk word. Hy skryf, “Contemplation means living what we read, not wasting any of it or hoarding any of it, but using it up in living. It is life formed by God’s revealing word. God’s word read and heard, meditated and prayed. The contemplative life is not a special kind of life; it is the Christian life, nothing more but also nothing less. But lived.”

‘n Mens sou hierop net amen kan sê: die lees en leef van die Bybel hoort bymekaar.

Maar dit is nie kontemplasie nie. Lectio divina, as model, gaan om die lees van die Bybel, die nadenke daaroor, die biddende reaksie daarop en die kontemplatiewe bewuswording van God se teenwoordigheid in die omgang met die Skrif. Waar dit gebeur, verander dit mense se lewens, leef hulle ‘n lewe op God gerig, het die Woord ‘n uitwerking. Maar die uitwerking is iets anders as kontemplasie.

Peterson het ‘n goeie rede waarom hy kontemplasie so wil verstaan, want hy wil keer dat mense daaronder iets wêreldvreemds sien. Hy wil daarom uitdruklik die woord kontemplasie skei van ‘n kloosterbestaan, asof kontemplasie beteken dat ‘n mens in ‘n klooster ‘n lewe van stilte moet gaan lei: Kontemplasie “doesn’t mean quiet, withdrawn, secluded, serene, or benign.”

En hy het sekerlik ‘n bietjie gelyk, want kontemplasie gaan oor iets veel groters as stilte, afsondering of kalmte. Peterson, dink ek, trouens, verstaan die kloosterlewe bietjie sleg as hy dink dit gaan maar daarin om ‘n gevoel van kalmte en sereniteit. Hoe waar dit ook al van aspekte van die kloosterlewe is, sal vele kloosterlinge sekerlik verontwaardig voel om so beskryf te word. Maar dit is ‘n ander saak.

Kontempasie wil iets anders sê. Dit gaan oor die serene bewuswording van God se werking in ‘n mens se lewe. Dit is gerig op wat van buite af tot jou kom. Dit is ‘n oopheid na en bewuswording van die genade wat in ‘n mens se lewe instroom.

Elkeen wat iewers op ‘n dag van God se liefdesaanraking bewus geword het, het met die kontemplatiewe te doen gekry.

Ruusbroec skryf hieroor ongeveer die volgende:

Die innerlike mens kom in kontemplasie tot hom/haarself op ‘n heel eenvoudig manier, verby alle aktiwiteite en alle waardes heen, om bewus te raak dat ‘n mens heel eenvoudig die ontwaking van die liefde aanskou. Daar, al skouende, ontmoet die mens vir God, direk, sonder dat enige iets tussenbeide kom. Wie dan in hierdie eenheid met God deel, ontvang in hom ‘n eenvoudige lig. Dit is ‘n lig van donkerte, naaktheid en niksheid. In hierdie oomblik, verlore in totale donkerte, sien ‘n mens niks nie. Al die gewone manier van bestaan verduister. Alles wat ‘n mens gewoonlik besig hou, ontgaan jou sodat jy in naaktheid blootgestel is aan alleen maar die ontmoeting met God. ‘n Mens is by God, bewus alleen maar van die deurdringende lig. In niksheid sien ‘n mens hoe al jou mooi werke nietig is. ‘n Mens word oorweldig deur God se enorme liefde. Deur die Gees wat in die mens werk, word ‘n mens een gees met God.

Ruusbroec het onder woorde gebring wat ‘n mens nêrens anders ervaar nie en wat lank voor jou uitlewing van die Skrif en jou gehoorsaamheid aan die Bybel met jou gebeur. Dit is kontemplasie.

In aanbidding.

Op ons pad vir ‘n paar laaste reëlings voor ons reis volgende week, ry ons by een van ons geliefde stilhouplekke aan.

Ons koop altyd daar ‘n paar lekkernye, vars van die plaas.

Na al die goedjies in die motor gepak is, val ons, anders as gewoonlik, nie summier in die pad nie.

Ons raak aan die gesels met mekaar oor die omgewing waaraan ons almal al baie jare gewoond is, maar nooit genoeg van kry nie.

Trouens, elke keer as ek die bekende paadjie ry, van kindsbeen af in my geheue ingebrand, deel van my onderbewussyn, word die pad en die plekkie vir my mooier.

Die toetsteen van liefde: ‘n mens bly geboeid.

Langs die hange van die berge, aan alle kante van die rivier, ‘n immervloeiende, stil, roerend-rustige stroom waters, groei die fynbos-struike sommer net so onbedinkt oral waar hulle ‘n plekkie vir hul fyn wortelvoete vind – ‘n menigte, elkeen op sy eie ‘n kroontjie in die skepping. Vet beeste lê lui en wellwillend rond in die goedversorge lande. Ystermasjiene loop met uitgestrekte arendsarms op hul dun wiel-pootjies en sprei lewenswater oor die jong, groen, welig-wilde koringlande. Melkhout-bome, daardie stadige, geduldige groeiers, sommige al dekades oud, oorleef nog hier en daar die aanslag van meer en beter landbou en maak, so statig en wys-oud, vragte vol vreugdes wakker in die oog van die een wat nog kyk. 

Ons praat oor al die dinge, sommer daar langs die motor met al ons gekoopte goedjies in die kattebak weggesit.

En dit is asof iets begin losraak in ons gespreksgenoot, die boer van baie jare, die plaasman deur sy hele lewe heen, se binneste.

Ek sien sy oë word lig, ligter.

Hy is weg van ons. Diep in sy gedagtes en herinneringe in. Op ‘n dag, vertel hy, het hy op sy plaas besig geraak terwyl die wolke oral saamgepak het. ‘n Gewone dag, soos vele ander, oor baie jare heen, met al die gewone dinge van die plaaswerkies.

En toe, soek hy na woorde, toe, op ‘n oomblik breek ‘n streep, heldergeel sonlig die grysheid iewers op die horizon oop.  Dit is, vertel hy, asof hy in die hemel opgeneem word.

Die natuur in ‘n visioen van paradys.

En, gedryf deur die mistiekheid van daardie oomblikke, vertel ons gespreksgenoot, ywerig om oor die groot dinge in sy lewe te praat, het, op ‘n ander keer, ewe merkwaardig, ‘n volkleur-reënboog skielik om die groot wildevyboom op sy werf ‘n halwe sirkel gemaak. ‘n Reënboog wat net die gelukkigste kinders van God gegun word om te sien, hoor ek sy woorde aan my sê. Soos hy nader stap, het die boog so volmaak rond geraak dat dit gelyk het of dit ‘n sirkel vorm.

Ek sien die verinnerliking van daardie verborge belewenisse, van daardie unieke oomblikke: hy struikel-soek oor gepaste woorde om daaroor te praat.

Die woorde kom nie maklik nie. Want, duidelik, die oomblikke kom maar een keer, miskien nog 'n keer oor jou lewenspad. En hoe praat die man van die plaas oor dinge wat digters van faam en woord-dadigheid nie kan verwoord nie?

Net daar, vertel hy wat die oomblikke regtig aan hom gedoen het, het hy in aanbidding voor God neergeval.

Ek verstaan: hierdie aarde kan verruklik, goddelik mooi wees. En ‘n mens op jou knieë bring. 

Hy weet, so mooi dat dit net die Diepste verteenwoordig. 

Jy weet, jy weet te goed wanneer jy in aanbidding wegsink: as die kleed so wonderskoon is, hoe dan te meer die Een wat so bekleed is…

Om die vlietende oomblik te laat stol en te laat bloei: oor geestelike oefening.

Onbevredigd, bedink ek in die vorige blogs, word ons gelaat deur al die moontlikhede en keuses waaroor ons ons so druk maak, waarmee ons dae so besig en vol gemaak word en waaroor ons so gedrewe moet besluit.

Dan kom daar die oomblik wat ons tot stilstand gebring word: So, besef ons, kan die lewe tog nie wees nie. 

En dit is ‘n oomblik wat ons moet koester: ons moet dit nie deur ons vingers laat glip nie. Stilstand en stilte kom bymekaar uit.

Want dit, moet ons bewustelik besef en deurdink, kan die kans wees wat ons gegun word om uiteindelik die greep van die gedrewenheid te ontvlug. Dit is dalk die goue geleentheid om uiteindelik vry te kan word. 

Ons moet daarmee besig bly, hierdie insig wat soms vlietend oor ons pad kom en wat ons, patykeer, maklik by ons laat verbygaan.

Die mens wat deur die Gees-moment aangeraak word, sal wyselik die oomblik wil vasgryp. Die klop, soms so liggies, word gehoor en die deur uiteindelik oopgemaak. Dit is immers die sin van die Openbaring-teks aan Laodicea: julle, die rykes en invloedrykes, hoor tog dat daar geklop word. Verby al julle groot woorde en groot dink/dunk, is daar 'n ander stem wat agter 'n toe deur roep.

Ons, wat met spiritualiteit besig is, raak sensitief vir een van die groot aspekte daarvan: wie op die lewensreis onderweg is, is deel van ‘n proses. ‘n Proses kom soms moeisaam aan die gang en ‘n mens moet ingestel wees daarop om hierdie moeisame wegspring te kan aanvat. 

Dit vra toewyding...

Daarmee vorder ‘n mens al ‘n hele ent: want toewyding, het die wyses oor baie eeue heen besef, kom deur innerlike en uiterlike dissipline. “Geestelike oefeninge”, het hulle dit genoem. Paulus het dit reeds uitgespel in Filippense 3:14: “Maar een ding: ek vergeet die dinge wat agter is en strek my uit na wat voor is, en jaag na die doel om die prys te verkry van die hoë roeping van God in Christus.” Dit is gelaaide begrippe: om jou uit te strek, om te jaag na die doel. Dit is inspanning – atletiek-taal, woorde so reg uit die Olimpiese Spele, wat vertel van uiterste toewyding en ingesteldheid op wat werklik saak maak.

Deur die eeue heen het mense hulle hiervoor ingestel. 

Soms het dit ontaard in ‘n stuk negatiwiteit. Luther, soos vertel word, wat kruipend teen die trappe op, homself inspan om die genade te verdien.

Maar in spiritualiteit is daar altyd die wete: die inspanning is ‘n resultaat van die genade-oomblik en nie die voorspel daartoe nie. ‘n Mens ontvang immers daardie een helder wete dat dinge nie so kan aangaan nie. Die bloeisel weet van die Lente, ruik al die Lentegeure, koester al die vriendelike Lente-son, al beurend deur die dor tak. Wie die genade ontvang het, wie weet van die Vaderhuis, wil dit voluit geniet, wil terugkeer na waar die Vader wag. Biddend, verlangend op wat ‘n mens intuïtief weet die werklike lewe is, ver verby al ons onbevredigende gejaag verby.

Hierdie verlange, vertel Jesus in die gelykenis van die Saaier, is soms daar vir ‘n oomblik, vir ‘n vlietende moment. Soms word die verlange gekoester, ontwaak dit, om dan deur die ou begeertes verdring te word. En daar is menige ander dinge wat die saad smoor en onontkiemd, of vroeg-vernietigd laat.

Daarom is geestelike oefening nodig: innerlik en uiterlik. 

Soveel vorme het hierdie oefeninge: Sommige mense ken hulself goed genoeg om radikaal te kies teen al die oppervlakkige gejaag. Hulle breek heeltemal weg. Franciskus van Assissi gaan gee sy erfgoed weg. Moeder Teresa pak haar tas en stap die groot, wilde Kalkutta mens-alleen binne.

Dit het nie sommer gebeur nie. Die radikale ommekeer het gekom deur dae-lange, weke-lange, maande-lange se worsteling, inspanning en toewyding – aangevuur deur die wete wat ‘n mens op ‘n dag binnedring: so kan dinge nie aangaan nie. Dit is nie wat my lewe die moeite werd maak nie. Daar is ander, groter dinge wat my lewe moet volmaak.

Geestelike oefening is een van die belangrike aspekte van die geloofsreis as proses. Van die begin af tot vandag toe het Ignatius se boek hieroor ‘n klassieke reus geword: vele mense kon daarin ‘n wyse mede-reisiger hoor praat oor hoe ‘n mens, stil en gereed om dieper te delf, die lewensreis kan aflê.

In die Protestantse tradisie, soms maar neus-optrekkerig vir Ignatius, was geestelike oefening egter ook ‘n goue motief, maar in plaas van geestelike oefening is eerder van heiligmaking gepraat.

Tradisioneel 'n goue motief. Vandag, merkwaardig, uit die mode en die pre-okkupasie, word gesê, van die oor-vromes. 

Uiteindelik is die besef onstuitbaar: wanneer ‘n mens tot stilstand kom, in die boom inklim en jou naam hoor, is jou lewe nie weer dieselfde nie. Jy klim af. Gaan met jou Gasheer tuis en maak dan alles goed wat so skeefgeloop het. Meervoudiglik doen jy dit. Oorvloediglik. Jou lewe word heilig gemaak, want, die Stem van die Seun het in jou lewe ingekom, bo die gedruis van die groot skare en as ‘n stille krag alles vir altyd omgekeer.

Vandaar Paulus se opmerking: alles waarvoor ‘n mens jou inspan, is uiteindelik God se werk.

Maar sekerlik, sekerlik is dit inspanning, oefening, heiliging.

Die eerste sagte bloeiselknoppies...

Eergister was my aandag by ons gedurige gerondvallery onder die baie lewenskeuses waarmee ons ons lewe tevergeefs “vul”. 

Ons lewe is “ryk” en “besig”, maar die onbehae lê nogtans diep.

‘n Eerste stap, vertel spiritualiteit, is bloot om hieruit weg te kom: deur stil te raak. Dit word die oomblik dat 'n mens afstand skep.

Dit is die oomblik dat ‘n mens die knaende gevoel van onbehae moet toelaat om na die oppervlakte te kom sodat ‘n mens dit vierkant in die oë kan kyk. Dit is die proses van bewuswording wat ‘n mens se lewe omkeer en nuwe rigting aan jou lewensreis kan gee. 

Hierdie is die een oomblik van herkenning, van die lig wat deurbreek: die wete wat by mens na vore kom dat dinge anders moet word.

‘n Beslissende oomblik in hierdie bewuswordingsproses is nou die vraag waar die behoefte na ‘n dieper, ryker lewe vandaan kom. Op 'n afstand, met die besig-wees op elmboog-lengte, delf 'n mens.

Iewers moet ‘n mens die ruimte skep vir die sterk moontlikheid dat dit God is wat in ‘n mens se innerlike aan die werk is. Dit is 'n gawe, hierdie afstand-oomblik. Dit kom van Buite. 

Dit is die Laodicea-klop aan die deur. Dit is die oomblik dat ‘n mens met ‘n vreemde gevoel van verligting die armoede, die ellendigheid en die beklaenswaardigheid van jou eie lewe herken.

Ek besef: ek verlang na meer. 

Hier breek die lig van herkenning deur. In ‘n oomblik van nuwe, genadige sig ontdek ‘n mens die muwwigheid van skewe prioriteite, leë gejaag en pynlike oppervlakkigheid.

Die oomblik van stil-word word ‘n oomblik van verstaan, van self-ondersoek, van die biddende verlange. 

Al hierdie dinge van vroeër, van die besige tye, is tog nie eg nie - dit is nie waarna my hart verlang nie. Dit is nie regtig ek nie. Dit is nie die ware lewe nie.

 Dit word die oomblik waarin ‘n mens verby die oppervlakte begin delf. Dit is die eerste, sagte bloeiselknoppies...  In die deurbeur deur die wintertakkie, is die Lente al teenwoordig.

Oor voharding. Op U wag ek die hele dag.

Psalm 25:4-6. Here maak my u weë bekend; leer my u paaie. Lei my in u waarheid en leer my, want U is die God van my heil. U verwag ek die hele dag.

Daar is ‘n boeiende mistieke kwaliteit aan hierdie verse: die Psalmis is in ‘n intieme gesprek met God gewikkel.

Verlangend, oratief, appelleer hy, soekend na die voortgaande teenwoordigheid van God in sy lewe. “Wees by my soos ek met my lewe aangaan,” is sy werklike versmagting met hierdie beeld. Hy is eensaam, leer ons uit Psalm 25:16. In hierdie eensaamheid, weet hy, vind hy alleen uitkoms as God hom “in genade” aansien (vers 16). 

“Maar my u weë bekend”: Die nuwe vertaling van vers 4 herinterpreteer die baie ou metafoor van die “weg” wat ‘n mens in die geloof loop as volg: Here, maak my u “wil” bekend. Dit is ‘n vreemde weergawe, omdat daar in hierdie vers soveel meer op die spel is as bloot om God se “wil” te “ken” (Maar, gelukkig, darem, behou die nuwe vertaling dan tog in die res van die vers die parallelisme wat in die Hebreeus onmiskenbaar ingebou is, wanneer dit byvoeg: leer my u “paaie”).

Die ou vertaling lui, in ooreenstemming met die ryke beeldspraak in die teks:  Maak my u weë bekend.” Laat, is hierdie versugting, ek tog ontdek wat die pad is wat na U toe lei, waar U teenwoordig is, waarop ek in U geselskap sal wees.” Die beeld gaan om veel meer as net om God se “wil” te ken.

Dit is om by God, in Volheid, in Verborge Veiligheid, te kan reis.

Kyk tog na die laaste frase in vers 5:  Die ou vertaling lui: “U verwag ek die hele dag.” Die nuwe vertaling is: “In U stel ek elke dag my verwagting.” Die nuwe vertaling, voel dit vir my, laat die klem val op die mens wat God verwag. Die ou vertaling laat die klem val op God vir wie die mens verwag. U – in ‘n sinsinisiële posisie geplaas, U verwag ek.

Wat ‘n verskil:  uiteindelik gaan dit nie om my verwagting nie, maar om die voorwerp van my verlange en verwagting: dit gaan om God wat by my is en saam met my reis.

Veel mooier, dus, is hierdie ouer weergawe: “U verwag ek die hele dag.”

Die rede hiervoor is duidelik uit wat volg wanneer ander gedagtes in hierdie drie verse wys hoe die klem op God is: die gelowige loop “u” weg, “u” paaie.

Maar nou kan ‘n mens ook nie miskyk dat die Psalmis alle kwalifiseer met die frase “die hele dag” nie. Die lewensreis is heeltemal ingestel, die hele tyd heen, om by God te wees.

Daarmee kom nuwe kwaliteite in spel. Die gelowige se gebed is gelaai met geduld en vertroue. ‘n Mens verlang gedurig om met God op reis te wees omdat dit soveel vreugde bring. ‘n Mens wag met ‘n geduldig, vertrouende houding op God om jou op die reis te bly vergesel.

Want waar God is, is dinge so anders as die eensame plek waar ‘n mens jou bevind. Die lewenspad swenk dikwels af na en oor rowwe, teisterende terrein. ‘n Mens bevind jou alleen, dikwels in die donkerte, in die versluiering van sekerhede en sekuriteite. Dit is anders waar God is. Want volgens vers 6 roep die Psalmis uit: “Dink aan die liefde en trou wat U van altyd af betoon het.” In die donkerte, in die modder van die varkhokke, is daar die herinneringe aan die liefdesaanraking van die Vader. So wil God onthou word. Dit is waarna die bidder smag: na die liefde en die trou.

Veilig, veilig in die Vaderhuis. Vandaar die geduld, die volharding en die smagting.

In die afwagting op die koms van ‘n liefdevolle, getroue God loop die gelowige die lewenspad. U verwag ek elke dag. Alleen in U teenwoordigheid kom my rustelose hart uiteindelik tuis. Dit is ‘n mistieke vereniging wat alle ander dinge nietig laat lyk teenoor wat ‘n mens het wat in die Liefde woon.

Dikwels praat ons van spiritualiteit as ‘n proses. Dit is belangrik om die kwaliteit van hierdie proses te bedink: dit is ‘n proses gelaai met geduld, met afwagting, met deursettingsvermoë. Maar dit is ‘n proses wat ‘n mens nie los nie, omdat dit uit jou hart kom. Dit kom uit ‘n hart wat die Liefde ontmoet het en smag om nie sonder die Liefde te leef nie.  

Hier word nie oor die “wil” van God “gepraat” nie. Veel ryker word in die Psalm na God uitgereik om God se genadige Liefde en Trou te ervaar. Dit is ‘n intieme, smagtende U-ek oomblik wat elke oomblik van ‘n mens se lewe omtower wanneer God dan inderdaad, in die kontemplatiewe moment, die gebed verhoor en die kind tuis omhels.

Tyd om egte geluk te vind

Ons stap in ‘n koop-plek in en weet nie wat om te koop nie. Daar is ‘n enorme klomp moontlikhede waaruit ‘n mens kan kies.

‘n Mens sou dink dat mense hieroor opgewonde sou wees. Hulle kan nie genoeg kry aan al die opsies nie.

Dit gaan net so in ons gewone lewe. Ons lewe is ryk aan opsies en geleenthede. Daar is oorgenoeg dinge wat elke dag oor ons pad kom en aandag vra of ons besig hou.

'n Mens dink dikwels hoe gelukkig jy is om soveel "geleenthede" te hê. 

Dit is net: dit hou nooit op nie. 

Elke keer maak ‘n mens keuses. Elke keer weer is daar nuwe behoeftes. Elke keer wil ons weer iets anders doen of iets anders hê. 

Wat een oomblik belangrik is, is die volgende oomblik waardeloos of vergete.

Aldus snel ons op ons lewenspad voort terwyl ons soek om die een begeerte na die ander te vervul. Ywerig is die reis.

Eintlik ontbreek ons ‘n innerlike volheid. 

Onder al die opsies en moontlikhede bly ons gedrewe. Ons haas ons deur die lewe van die een behoefte na die ander. Dit word 'n ylingse proses. 

Dit is ‘n groot stap om iewers hieroor te begin nadink: wat dryf my? Waarom ontbreek my die vervulling? Wat dryf my, asof ek nooit genoeg het en nooit regtig innerlik vervuld voel nie?

Om net stil te raak en te besef dat al die baie dinge nie noodwendig rykdom beteken nie, is die begin van geestelike groei weg van hierdie ylende, vlak lewensstyl.

Hierdie “stil raak” is bloot net ‘n oomblik wanneer ‘n mens jou onttrek aan alles waarmee jy besig is. Jy word ‘n vlieg teen die dak, wat na jouself kyk van ‘n afstand. Jy weet: dit is tyd vir nadink. Tyd om dieper te delf.

Jou aandag is uiteindelik by dit wat saak maak: By die tyd om geluk te vind.

God as die sleutel tot die verstaan van die natuur?

Waaroor gaan die "God-partikel", wat, volgens media-berigte, hierdie week "ontdek" is? 

Ook in Afrikaanse koerante is van die God-partikel gepraat, maar selde word die gebruik van die woord verduidelik en meestal lei dit tot misverstande en verwarring.

Hier is 'n artikel wat help om die merkwaardige ontdekking van die Higgs-boson in perspektief te stel (uit vandag se Trouw):

Wetenschappers vinden de bijnaam belachelijk, het waren de media die de bijnaam 'god-deeltje' bedachten voor het Higgs-boson.  

Een Canadese wetenschapper van het Europees Centrum voor Kernonderzoek (CERN), heeft een hekel te hebben aan de term god-deeltje. 'Het Higgs-deeltje heeft geen enkele religieuze betekenis. Het is idioot om hem zo te noemen'. Een Duitse collega noemde de term volledig ongepast. 'De bijnaam doet geen recht aan het Higgs-boson en aan wat wij denken dat zijn rol is in het heelal. Het heeft niets te maken met God.'

Sterren en planeten
 
Wetenschappers zijn decennialang op zoek geweest naar het Higgs-deeltje. Het deeltje is volgens het Standaard Model de sleutel voor het ontstaan van sterren en planeten in het heelal, omdat hij verantwoordelijk is voor massa in elementaire deeltjes. Vandaar de bijnaam god-deeltje. 

Die naam, in het Engels 'God particle', zou volgens onderzoekers voor het eerst gebruikt zijn in 1993. Nobelprijswinnaar Leon M. Lederman schreef een boek over het deeltje, getiteld: 'The God Particle: If the Universe is the Answer, What is the Question?'

Goddamned Particle 

Natuurkundigen beweren dat Lederman tegen vrienden zegt dat hij zijn boek 'The Goddamned Particle' (Het godverdomde deeltje) had willen noemen, om uiting te geven aan de frustratie over het niet kunnen vinden van het deeltje. Maar zijn uitgever zou die titel niet hebben geaccepteerd, mogelijk omdat gelovigen het kwetsend zouden kunnen vinden. Hij zou de uiteindelijke titel hebben voorgesteld. 

'Lederman heeft een hoop uit te leggen', zei de inmiddels bejaarde Britse wetenschapper Peter Higgs, die in de jaren '60 het bestaan van het veelbesproken deeltje voorstelde. 

James Gillies, woordvoerder van het CERN, is meer vergevend over de bijnaam. 'Het deeltje heeft natuurlijk niets met God te maken', zegt hij. 'Maar ik begrijp waarom mensen hem zo noemen. Het Higgs-boson is cruciaal om de natuur te begrijpen.'

Een goeie gedagte is meer werd as vele gebede

Kolossense 3 het ‘n spesiale opdrag: “As julle dan saam met Christus opgewek is, soek die dinge daarbo waar Christus is en aan die regterhand van God is. Bedink die dinge daarbo, nie wat op die aarde is nie.”

Die fokus op die “hemelse” dinge kan ‘n mens se lewe radikaal transformeer.

Hieraan dink ek toe ek vandag die verhaal van die bekende Oudste Paisios (20e eeu) lees. Hy, wyd geëer vir sy wysheid, het gedurig herhaal dat ‘n mens donker, negatiewe, agterdogtige denke moet vermy. ‘n Enkele goeie gedagte, het hy vertel, is meer werd as ‘n lang gebed of ‘n nagwaak wanneer ‘n mens in afsondering is.

Vele mense het gereeld by hom opgedaag om met hom te kan praat oor die dieper dinge wat hulle besig gehou het.

Hy het die volgende verhaal vertel om die waarde van goeie gedagtes te illustreer.

Op ‘n keer het iemand sy pakkie sigarette per ongeluk vergeet in die kapel waar hy gewag het om Oudste Paisios te sien. Die besoeker is weg na sy afspraak met Paisios sonder om sy sigarette te gaan haal.

Later het ‘n ander besoeker opgedaag en ook in die kapel gewag vir sy afspraak met Paisios. Toe Paisios hom ontvang, vra die man vir Paisios of hy rook. Paisios moes toe vir hom verduidelik dat iemand anders daardie sigarette in die kapel vergeet het.

Paisios vertel verder dat ‘n kind daarna opgedaag het om hom te sien. Toe Paisios die deur vir die kind oopmaak, vra die kind om Paisios te sien. Toe antwoord Paisios: “Hy is nie hier nie, hy het gaan sigarette koop.” Ewe onskuldig reageer die kind: “Dis goed so, Vader, ek sal wag tot hy terugkom.”

Paisios gebruik die verhaal om te verduidelik dat die eerste mens negatiewe en agterdogtige gedagtes gehad het: hy het Paisios verdink dat hy rook toe hy die sigarette in die kapel sien. Die kind, daarenteen, het presies die teenoorgestelde reaksie gehad. Hy het bloot gesê dat hy sal wag, sonder om te vra of Paisios dan rook of waarom hy dan sigarette nodig het.

Een van die mooiste mense wat ek ken, is so: sonder agterdog, nooit op soek na verborge motiewe nie, altyd eerlik. Die persoon se hart, besef ek elke keer as ek by die persoon is, is in die hemel, daarbo, by die goeie dinge. Daar is nie baie sulke mense onder ons nie. Daarom is dit kosbaar om by hulle te kan wees. En leersaam. En transformatief.

Geloof en lyding

Mense wat teenspoed kry, vra dikwels die vraag wat hulle verkeerd gedoen het dat God hulle op die manier straf.

Lyding word dus nie as ‘n geloofsuitdaging beskou nie.

Lyding is in hierdie voorbeeld ‘n teken dat geloof misluk het, gefaal het of te swak was.

In sekere opsigte sou ‘n mens miskien met so ‘n standpunt simpatie kan hê. ‘n Mens moet die gevolge van sy/haar dade dra. Wie kwaad doen, gaan onder die negatiewe gevolge daarvan ly.

Dikwels bring lyding ‘n mens ook by ‘n punt uit dat jy met skok jouself herken soos ander mense jou sien. Jy begryp skielik dat jy onbewus was van ‘n lewensstyl wat mense aanstoot gee. Wanneer hulle jou dan hieroor aanvat, kan ‘n mens inderdaad seerkry.

Maar lyding is lank nie die gevolg van dinge wat ‘n mens verkeerd doen nie. Neem maar die lewe van die toegewyde Job as voorbeeld. Job wys juis dat geloof soms met onverklaarbare ellende te doen kry. Dan is dit ‘n uitdaging om in die teenwoordigheid van sulke lyding gelowig te bly.

Geloof word iets besonders wanneer mense lyding nie op ‘n bonatuurlike manier ontvlug nie, maar ‘n bonatuurlike gebruik daarvan maak.

Dit, het Weil geskryf, is die groot uitdaging. Lyding kan nie uitgeroei word nie. Dit is in die gene van ons verworde bestaan gegee. Wie glo word nie van lyding gevrywaar nie.

Die groot toets vir geloof is nie of ‘n mens ly of nie.

Die belangrike toets vir geloof is wat ‘n mens met lyding doen. Die Heilige Gees, die krag van God wat in ons uitgegiet word, stel ons in staat, teen ons natuur in, om te ervaar dat die liefdesverhouding met God deur geen lyding tot niet gemaak kan word nie. So naby bly God aan die mens, ook in ekstreme lyding, dat lyding geen houvas meer het nie. Altyd weer kan ‘n mens lyding oorkom met die wete dat daar iets groters, Iemand liefdevoller as lyding is.  

Wie uit die wete leef, kry krag om lyding in die oë te kyk en op 'n bonatuurlike manier te gebruik. Dit kan self gebeur, dan, dat lyding 'n mens se lewe sterker, selfs ryker maak. Dit is immers die strekking van Hebreërs 11.  

Stom by die bloed van die Lam

Ignacio Zuloaga (1870-1954) is ‘n Spaanse kunstenaar wat in die eerste helfte van die twintigste eeu geleef het.

Gebore as ‘n Bask, en deel van ‘n volk met ‘n sterk onafhanklikheidsin, was sy werk, soos iemand dit beskryf, vanselfsprekend sterk, viriel, manlik en ru.  So, ook, vertel kommentatore dat sy werk “gesag” uitstraal. Miskien sê mense dit van hom ook omdat hy op ‘n stadium ‘n bul-vegter was wat roem verwerf het omdat hy vyftien bulle in die arena doodgemaak het. Na sy dood is hy vereer deurdat sy gesig op Spaanse banknote gedruk is.

Sy pa wou gehad het hy moet ‘n argitek word. Maar hy wou kunstenaar wees en gou het hy dit voltyds as ‘n professie beoefen. 


In Rome en Parys het hy verder gestudeer, kennis geneem van die invoedryke impressioniste van sy tyd (Gauguin / Tolouse Lautrec). Soos ‘n mens van ‘n Spanjaard verwag, is sy werke beïnvloed deur El Greco, Goya en Ribera. Tog het hy ‘n eie styl ontwikkel en later baie bekend geraak. Hy wou nie die impressionistiese uitbeelding met sy dromerigheid oorneem nie. Vir hom het getrouheid, werklikheidsin meer sin gemaak.

In die oorweldigende Reina Sofia, verlede jaar in Madrid, met sy honderde skilderye, te veel om rustig te bekyk, dwing sy weergawe van die Christus van Bloed my tot stilstand. 


Die skildery vang my oog en ek neem ‘n foto om die herinneringe by my lewendig te hou. 

En, in ‘n tyd van stil-wees, kom ek terug daarop, verwonderd oor die liriese karakter van hierdie serene, hoewel sombere uitbeelding van die lydende Christus.

Zuloaga het met die tyd ‘n spirituele verdieping in sy kunstenaarswerk gereflekteer. Met verloop van tyd, skryf mense, word sy skilderye minder ru, minder swaar en hard. Hy skilder sy karakters ligter, vertel ‘n artikel in The Outlook – al van 10 November 1915. 

Formeel word sy kleure meer subliem: dit word resonant – byna asof dit gesing word.

Die inhoud van sy skilderye word meer sereen, meer digterlik en gelaai met betekenis. Hy bly weg van die donker, selfs afstootlike temas en ‘n fokus op kwaad.

Juis om hierdie rede word hy as ‘n waardige opvolger van Velasquez beskou. Sy doeke is nie vrolik nie. Maar hulle vertel iets van die waarde van lewe.  

Ek bedink die skildery teen hierdie agtergrond.

Christus se gesig is bedek, deur lang swart hare. Om hom staan ses figure, volkome stil voor die kruis. Teenoor die ryk, warm, veilige rooi mantel van die dominerende karakter aan die linkerkant, is daar die bloed wat teen Christus se liggaam afstroom, teen sy bene af. Dit is bloed, dit is lyding, uitgelewerdheid, offerande. 


Om hom, afgewend, lees 'n mens duidelik die uitdrukkings op die omringende karakters se gesigte. Jy kan dit nie mis nie, want teen die vaalgrys van hul klere, lees 'n mens dit soos 'n oop boek: 


Hul gesigte, een vir een, vertel die verhaal van verbystering: die bloed, al die bloed, al die bloed…  Hulle kan nie eers daarna kyk nie. 


Christus, die Lam, is nie uitgestal op 'n Golgota-heuwel nie. Hy troon nie uit bo almal om hom nie. Hy is, mens, oorgegee, sy wasbleek liggaam vertel die verhaal van die hoogste prys, van die dood. Hy het onder ons kom woon, een met ons geword.


Maar hoe helder bly die bloed gloei. Dit is anders as die rooi mantel, subliemer, ryker, uniek. Asof dit vir altyd sal vertel, teen die wasbleek aangesig van die dood, dat die Lewe vir mense gegee word. 


So bly 'n mens gedenk... Dit is 'n ingetoë verbystering. Gedra deur serene geloof. 

Die lewe is te kort om besig te wees...

Tim Kreider skryf 'n heerlike artikel (hier onder; in vandag se NYT) waaroor ek my, skuldig, verkneukel. "Die lewe is te kort om besig te wees", is sy slotwoord. En, amper net so mooi: Die Puriteine het van werk 'n deug gemaak. Hulle het duidelik vergeet dat God dit as straf uitgedink het (!).

Veel, veel om oor na te dink daarin. ("Our frantic days are really just a hedge against emptiness" en

"I’ve always understood that the best investment of my limited time on earth was to spend it with people I love").

Hier is die artikel: 

If you live in America in the 21st century you’ve probably had to listen to a lot of people tell you how busy they are. It’s become the default response when you ask anyone how they’re doing: “Busy!” “So busy.” “Crazy busy.” It is, pretty obviously, a boast disguised as a complaint. And the stock response is a kind of congratulation: “That’s a good problem to have,” or “Better than the opposite.”

It’s not as if any of us wants to live like this; it’s something we collectively force one another to do.

Notice it isn’t generally people pulling back-to-back shifts in the I.C.U. or commuting by bus to three minimum-wage jobs  who tell you how busy they are; what those people are is not busy but tired. Exhausted. Dead on their feet. It’s almost always people whose lamented busyness is purely self-imposed: work and obligations they’ve taken on voluntarily, classes and activities they’ve “encouraged” their kids to participate in. They’re busy because of their own ambition or drive or anxiety, because they’re addicted to busyness and dread what they might have to face in its absence.

Almost everyone I know is busy. They feel anxious and guilty when they aren’t either working or doing something to promote their work. They schedule in time with friends the way students with 4.0 G.P.A.’s  make sure to sign up for community service because it looks good on their college applications. I recently wrote a friend to ask if he wanted to do something this week, and he answered that he didn’t have a lot of time but if something was going on to let him know and maybe he could ditch work for a few hours. I wanted to clarify that my question had not been a preliminary heads-up to some future invitation; this was the invitation. But his busyness was like some vast churning noise through which he was shouting out at me, and I gave up trying to shout back over it.

Even children are busy now, scheduled down to the half-hour with classes and extracurricular activities. They come home at the end of the day as tired as grown-ups. I was a member of the latchkey generation and had three hours of totally unstructured, largely unsupervised time every afternoon, time I used to do everything from surfing the World Book Encyclopedia to making animated films to getting together with friends in the woods to chuck dirt clods directly into one another’s eyes, all of which provided me with important skills and insights that remain valuable to this day. Those free hours became the model for how I wanted to live the rest of my life.

The present hysteria is not a necessary or inevitable condition of life; it’s something we’ve chosen, if only by our acquiescence to it. Not long ago I  Skyped with a friend who was driven out of the city by high rent and now has an artist’s residency in a small town in the south of France. She described herself as happy and relaxed for the first time in years. She still gets her work done, but it doesn’t consume her entire day and brain. She says it feels like college — she has a big circle of friends who all go out to the cafe together every night. She has a boyfriend again. (She once ruefully summarized dating in New York: “Everyone’s too busy and everyone thinks they can do better.”) What she had mistakenly assumed was her personality — driven, cranky, anxious and sad — turned out to be a deformative effect of her environment. It’s not as if any of us wants to live like this, any more than any one person wants to be part of a traffic jam or stadium trampling or the hierarchy of cruelty in high school — it’s something we collectively force one another to do.

Our frantic days are really just a hedge against emptiness.

Busyness serves as a kind of existential reassurance, a hedge against emptiness; obviously your life cannot possibly be silly or trivial or meaningless if you are so busy, completely booked, in demand every hour of the day. I once knew a woman who interned at a magazine where she wasn’t allowed to take lunch hours out, lest she be urgently needed for some reason. This was an entertainment magazine whose raison d’être was obviated when “menu” buttons appeared on remotes, so it’s hard to see this pretense of indispensability as anything other than a form of institutional self-delusion. More and more people in this country no longer make or do anything tangible; if your job wasn’t performed by a cat or a boa constrictor in a Richard Scarry book I’m not sure I believe it’s necessary. I can’t help but wonder whether all this histrionic exhaustion isn’t a way of covering up the fact that most of what we do doesn’t matter.

I am not busy. I am the laziest ambitious person I know. Like most writers, I feel like a reprobate who does not deserve to live on any day that I do not write, but I also feel that four or five hours is enough to earn my stay on the planet for one more day. On the best ordinary days of my life, I write in the morning, go for a long bike ride and run errands in the afternoon, and in the evening I see friends, read or watch a movie. This, it seems to me, is a sane and pleasant pace for a day. And if you call me up and ask whether I won’t maybe blow off work and check out the new American Wing at the Met or ogle girls in Central Park or just drink chilled pink minty cocktails all day long, I will say, what time?

But just in the last few months, I’ve insidiously started, because of professional obligations, to become busy. For the first time I was able to tell people, with a straight face, that I was “too busy” to do this or that thing they wanted me to do. I could see why people enjoy this complaint; it makes you feel important, sought-after and put-upon. Except that I hate actually being busy. Every morning my in-box was full of e-mails asking me to do things I did not want to do or presenting me with problems that I now had to solve. It got more and more intolerable until finally I fled town to the Undisclosed Location from which I’m writing this.

Here I am largely unmolested by obligations. There is no TV. To check e-mail I have to drive to the library. I go a week at a time without seeing anyone I know. I’ve remembered about buttercups, stink bugs and the stars. I read. And I’m finally getting some real writing done for the first time in months. It’s hard to find anything to say about life without immersing yourself in the world, but it’s also just about impossible to figure out what it might be, or how best to say it, without getting the hell out of it again.

Idleness is not just a vacation, an indulgence or a vice; it is as indispensable to the brain as vitamin D is to the body, and deprived of it we suffer a mental affliction as disfiguring as rickets. The space and quiet that idleness provides is a necessary condition for standing back from life and seeing it whole, for making unexpected connections and waiting for the wild summer lightning strikes of inspiration — it is, paradoxically, necessary to getting any work done. “Idle dreaming is often of the essence of what we do,” wrote Thomas Pynchon in his essay on sloth. Archimedes’ “Eureka” in the bath, Newton’s apple, Jekyll & Hyde and the benzene ring: history is full of stories of inspirations that come in idle moments and dreams. It almost makes you wonder whether loafers, goldbricks and no-accounts aren’t responsible for more of the world’s great ideas, inventions and masterpieces than the hardworking.

“The goal of the future is full unemployment, so we can play. That’s why we have to destroy the present politico-economic system.” This may sound like the pronouncement of some bong-smoking anarchist, but it was actually Arthur C. Clarke, who found time between scuba diving and pinball games to write “Childhood’s End” and think up communications satellites. My old colleague Ted Rall recently wrote a column proposing that we divorce income from work and give each citizen a guaranteed paycheck, which sounds like the kind of lunatic notion that’ll be considered a basic human right in about a century, like abolition, universal suffrage and eight-hour workdays. The Puritans turned work into a virtue, evidently forgetting that God invented it as a punishment.

Perhaps the world would soon slide to ruin if everyone behaved as I do. But I would suggest that an ideal human life lies somewhere between my own defiant indolence and the rest of the world’s endless frenetic hustle. My role is just to be a bad influence, the kid standing outside the classroom window making faces at you at your desk, urging you to just this once make some excuse and get out of there, come outside and play. My own resolute idleness has mostly been a luxury rather than a virtue, but I did make a conscious decision, a long time ago, to choose time over money, since I’ve always understood that the best investment of my limited time on earth was to spend it with people I love. I suppose it’s possible I’ll lie on my deathbed regretting that I didn’t work harder and say everything I had to say, but I think what I’ll really wish is that I could have one more beer with Chris, another long talk with Megan, one last good hard laugh with Boyd. Life is too short to be busy.