Vastigheid en geborgenheid. Oor ‘n kano en spiritualiteit.

Die mag van water















Ek klim vir die eerste keer in my lewe in ‘n kano op die roeiklub se dam anderkant Stellenbosch. Die middagse winterson gee so bietjie hitte en alles is weer feëverhale hier op God se goeie aarde. Na weke se goor weer in Nederland is ek uitgehonger vir son, vars lug, water en veral fisieke oefening. Ek word ‘n platboomkano gegee, synde ‘n beginner wat nederig moet reken met omdop en inval. Nee, word ek vertel deur die bedrewe kano-genoot, ‘n rondeboomkano is nie ‘n tuig om mee te begin nie. Jy kan te maklik ontmoedig word as jou kano ook nog teen jou is.

En die water is koud. Winterkoud. Maar gelukkig sit ek in die kano en ek sorg maar dat ek nie onnodig beplas word nie.

T-hemp uit, swembroek aan, sit ek in die kano en ry so bietjie dobber-dobber dam in – nie te ver nie, met die wal binne bereik. Ek moet gewoond raak aan balans hou, reg roei, pedale stuur en sommer koers hou ook. Net iemand wat al kano geroei het sal weet dat koers hou ook al ‘n kwessie is. ;-)

Dit gaan goed – nie verniet so drie jaar terug my paddleski op Gourits darem goed gebruik nie dink ek bietjie self-ingenome. Ek gly stil-stil en rustig oor die dam. My kano-genoot roep my patroniserend allerhande komplimente toe en laat waai dam in om sy eie genot te soek. My oë volg hom onder ‘n swaar hoop van bewondering en benyding. Maar sy woorde tref die goeie kol: Gekomplimenteerd en tevrede, veral na die eerste rondte (‘n kilometer lank), wil ek arrogant en parmantig raak. Ek begin diep hale trek met die roeispaan. Spoed, spoed, soek ek. En adrenalien en nog meer trots. Al die oersondes wat mense altyd onvermydelik tot val gebring het, slaan soos die masels rooi massas op my uit. So af en toe swenk ek dus bietjie swierig dieper dam in, weg van die wal af. Ek doen nou al ‘n klomp dinge outomaties: roei en stuur en orent bly en rondkyk en berge bewonder en vrae uitroep. Daar was geen skoner toneel nog ooit voorheen op aarde nie.

Uiteindelik kom dan die onvermydelike val. Ek voel nie eers die koue nie, so skrik ek toe ek in die water beland. Ek voel ook nie grond onder my voete nie. Maar, herinner ek myself aanmoedigend, swem was mos nog nooit ‘n probleem nie, ‘n mens moet net nie in water paniekerig word nie. En die kano loop vol water. Dit trek my onder die water in, want dit is swaar en ek wil dit pligsgetrou nie verloor nie. Ek moet ook terselfdertyd vashou aan die roeispaan sodat dit nie sink nie. Wie sal my aangesig met eerbied aanskou as ek ooit hierdie storie van ‘n verlore roeispaan en ‘n gesonke kano moet oorvertel? Ek hoor helder hoon-gegiggel van meer as een genadelose familielid en vrind. En ek besef intussen dat ek vinnig moet wal toe, die water is te koud vir lank oorleef. In die winter is die oorlewingstyd immers logies korter. My kano-vriend kom aangery, maar kan nie eintlik iets doen nie. Hy sirkel om my, maar ek kan sien hy weet nie veel raad nie.

Uiteindelik kan hy die roeispaan oorneem. Ek bly klou aan die kano, swem duim vir duim en sukkelend wal se kant toe. Die las word al hoe swaarder. En die water is bruin – hier kry ‘n mens nie maklik ‘n lyk nie, miskien nog wel die kano...
My lewe het nie voor my oë verbygeflits nie, so paniekerig was ek nog nie. Maar my asem het begin kort raak en die benoudheid slaan darem al toe. Iewers registreer ek dat ons net drie kano’s op daardie dam is en dat ek hier nogal taamlik aan eie genade oorgelewer is.

Na ewigheidsoomblikke en naby groter paniek, skop ek skielik en onverwags grond raak. Dit is dan die groot oomblik. Nie die omslaan van die kano nie.
Vastigheid, dink ek, volgepomp met aderenalien, later. Ons soek vastigheid in die lewe. Toe ek eers die grond voel, ontspan ek heeltemal. Ek kry beheer. Ek bedink alles haarfyn. Gaan staan, draai die kano om en laat die water uitloop. Klim weer in en roei flink voort. Voel glad nie die koue nie. Eintlik gloei my liggaam van inspanning en opwinding.

Maar ek bly die keer naby die wal. Baie naby. Vir die vastigheid.
My gedagtes loop vir ‘n paar dae oor van hierdie middag. Ek dink aan baie dinge. Die mag van water en koue. Die voorreg om gesond te wees en om nuwe dinge te doen. Lekker mense wat jou lewe ryk maak met nuwe avonture. Ek onthou ook my pa se woorde, dikwels as hy mense sien infoeter see toe met klein vissersbootjies: ‘n mens sukkel nie met water nie. En ek beplan al ‘n tweede keer op die dam.

En iewers dink ek ook aan die bekende woord, holrug al in baie opsigte maar ewe skielik gevul met heeltemal nuwe betekenis na my kano-middag op die dam: Die Man wat die storm op ‘n keer stil gemaak het en water goed geken het, die Man wat ook lewenstorme getrotseer het – wat vertel het dat dit maar die beste is om jou huis op rots te bou. Vastigheid bring egte avontuur. As jou voet grond kan vat, is die stryd al halfpad gewonne.

Ek is terug op Stellenbosch. Ou gesigte, egte blydskap. Vreugdevolle groetery. Ons plekkie voel meer as ooit na tuiste. My eie bed, my eie motor, my boeke, my eie stoel, my muurskilderye. Tuiste, my trots, vastigheid.

Maar ek bedink die dieper dinge: die groot Vastigheid wat na my kom in soveel vorme van die ou, ou tyding. ‘n Woord, Gebed, Simbool, Herinnering, Stil oomblik. Die lewe is ‘n mosaïek van klein steentjies wat almal saam vir jou vertel van vastigheid. En dit weer, gee jou die geborgenheid.

Herinneringe kan ons laat sterf. Oor meditasie en heling

Die Nederlandse televisie het 'n onderhoud met 'n joernalis wat op 'n stadium ontvoer is in Palestina en vir 26 uur gevange gehou is (n.a.v. die huidige aanhouding van die Britse joernalis wat tans reeds 3 maande aangehou word). Hy vertel hoedat 'n swart sak oor sy kop gehang is, hy in 'n stoel vasgebind is en voor 'n kamera vrae gevra is. Hy weet van die video's waar die gyselaars se koppe afgesny is. En hy het nie gedink dat dit in sy geval anders sal wees nie.

26 uur het hom gebreek. Jy moet, as jy toilet toe wil gaan, verlof vra van jou oppaser, sê hy verontwaardig.

Jy verloor jou vryheid, en, saam daarmee, jou waardigheid en menslikheid, hoor ek hom eintlik sê.

Dit is die eerste keer dat hy van sy gevangeneskap in die openbaar vertel. Hy kon nie aangaan my sy joernalistieke werk nie. Hy het net in 'n verskriklike depressie verval.

Terwyl hy praat, hierdie harde joernalis, en duidelik iemand wat weier om sy emosies uit te stal, raak hy so oorweldig deur die herinneringe dat hy lank stilbly. Die kamera bly meedoenloos op sy gesig gefokus, maar hy bly stil sodat hy nie in trane uitbars nie. Lank sit hy daar. Uiteindelik, in beheer, hervat hy die onderhoud, maar sy oë is vogtig. En toe sê hy as eerste woorde: iets van my het agtergebly in daardie stoel waarop ek onder 'n swart doek vasgebind was.

Herinneringe aan dit wat ons getraumatiseer het, is elke keer weer 'n stuk trauma. Ons kan dit nie oor en oor beleef sonder om te herbeleef wat ons ervaar het nie.

Daarom is dit so nodig dat ons kan mediteer, nadink in stilte, oor die groter Liefde - die Een wat ons altyd in ons menslikheid en ons waardigheid herbevestig. As ons dit kan doen, in die Groter Teenwoordigheid kan lewe, kan ons pyn geheilig word. Het die Seun dan nie ook hierdie traumatiese weg bewandel nie? En sy verhaal is die verhaal van liefdevolle herstel.

Ek bid vanaand vir daardie kriminele wat hul mag deur 'n geweer afdwing en ander afbreek. Hulle weet nie wat hulle doen nie. Mag God hulle vergewe.

Die Kunswerk van R600 000 000 en Die Plek van Kalmte. Die spiritualiteit van omgee in plaas van woede en haat.

Die koerant het 'n prominente berig oor Damien Hirst, omstrede Britse kunstenaar wat nou al jare lank opslae in die kunswêreld maak. Hy het onlangs 'n kunswerk gemaak met die titel, "For the Love of God". Dit is 'n lewensgrote skedel van platinum met met 8601 diamante bedek is en wat 50 miljoen pond werd sou wees (R600,000,000). Hirst is nou een van die bes betaalde lewende kunstenaars in die wêreld.

'n Herhalende tema in sy werk is sy ontnugtering met godsdiens. Godsdiens faal nou in meer as een opsig, volgens hom. Maar dit beteken nie dat 'n mens die kerk moet afbreek nie. 'n Mens moet 'n alternatief aanbied (vir hom die wetenskap - daarom beeld hy mediese temas uit). Dan vertel die koerant meer oor sy werk, oor sy vrese soos die jare toeneem, vir die dood en sy toenemende waardering vir die kosbaarheid van die lewe.

Indrukwekkend. Roem. Rykdom. Nadenke oor die dieper dinge.

Op die volgende bladsy, weggesteek tussen die ander berigte is die verhaal van Mary Blewitt. Sy is volgens die artikel 'n stil vrou met 'n goedige gesig en gevlegte hare. Haar ouers het uit Rwanda gevlug om die slagting in 1959 te ontkom. Later is hulle terug daarheen. Mary was in Kenya toe die nuwe slagting in 1994 gebeur het. Sy kon eers nie terug nie, want die grens was toe. Uiteindelik het sy weer by haar oupa se dorpie uitgekom. Vyftig van haar familie is opgekap in stukke en in 'n groot gat gegooi wat toe met grond bedek is. Die reën het die gat oopgespoel en sy kon selfs van die ledemate, arms, hande en klere herken.

Vir 5 maande het sy dooies begrawe en oorlewendes getroos. 200 000 wesies het oorleef. Sy was woedend, hatig, gefrustreerd. Maar haar ouers het haar geleer om nie ander te blameer nie omdat dit self-vernietigend is. Sy het 'n Oorlewingsfonds begin om haar energie te kanaliseer. Die fonds samel vir die wesies skoolgeld in vir hul onderwysopleiding. Hulle bou ook 'n skuiling (Rustige oord / Humura, the "Calm Centre") vir getraumatiseerde oorlewendes. Hulle befonds klein boerderye en beroepsopleiding. Hulle help 29 000 weduwees, 11 000 wesies en 40 000 afhanklikes in Rwanda.

Hirst en Blewitt in die Financial Times van 26/27 Mei 2007 op bladsy 1 en 2 van die bylaag oor Life & Arts. Humura Sentrum. Plek van Kalmte. Bladsy 1 wys 'n funky Hirst foto met rooi sokkies en leerbaadjie met jeans. Blewitt se foto is van 'n besoek aan 'n dorpie in Rwanda. Sy is eenvoudig aangetrek, glimlaggend aan die gesels met twee inwoners.

Terwyl Blewitt praat, vertel sy: "Pyn gaan nie weg nie. Rou gaan nie weg nie. Maar ons mag nie ophou werk nie en ons moet nie ons geliefdes vergeet nie. Ek het gedink ek is gelukkig dat ek kon ontkom. Nou weet ek nie so seker meer nie. Ek moes dalk by hulle gebly en die lewe met hulle gedeel het. Want ek het nie geweet nie..." Sy hou op met praat om tot haarself te kan kom.

Die berig oor Hirs eindig met 'n vraag of hy ooit meer direk kommentaar op die wêreld gelewer het. Die vraagsteller wil graag meer van sy lewensfilosofie weet, veral omdat dit so weggesteek is. Hirs haal Sylvia Plath aan vir 'n antwoord. Sy het opgemerk dat sy niks voel as sy na die ontploffing van 'n atoombom kyk nie. Sy stel veel eerder belang in die gedagtes van 'n moeë dokter wat nagdiens doen of in 'n baba wat gevorm word, vinger vir vinger, in die donkerte. Dit is wat kuns behels. As dit 'n atoombom begin skilder, verloor dit sy krag.

Lees Hirs dalk op 28/29 Mei van Blewitt as hy die onderhoud met hom klaar bekyk het?

Daardie dogterjie in Rwanda wat oornag haar ma kwyt is nadat sy deur 'n Vigs geinfekteerde soldaat verkrag en in stukke gekap is, wat iewers in 'n dorpie in Rwanda die kans kry om skool toe te gaan... Wat iewers 'n Oasis, 'n Rusoord, 'n Kalm Plek het om in te skuil omdat iemand weet dat dit nie help om te haat nie.

En dan die ryk, beroemde Hirs met sy R600,000,000 se kunswerk. En sy soeke na 'n alternatief.

Wanneer kom hierdie wêrelde bymekaar uit?

Siekte en spiritualiteit

Siek-wees kom tot 'n einde, dikwels, wanneer 'n mens se koors breek. In die nag, iewers, word ek sopnat gesweet wakker. En ek besef onmiddellik my koors het gebreek. Die sweet is 'n teken van die kwaad wat uit jou sisteem verdwyn het, dat dit fisiek, konkreet verwerp is. In die plek, weet jy dan, kom heling.

Watter vreugde tog is die oomblik as dit dan gebeur. Jy het die deur toegemaak op 'n ellendige paar dae. Die mislikheid en hulpeloosheid is agter die rug.

Ek wonder daaroor, wat dit alles behels. Gedagtes stroom oor my: ek moet gesonder lewe. Die lewe is kosbaar. Hoe sterk 'n mens moet wees as jy terminaal siek is en weet daar kom nie regtig 'n koorsbreek nie.

Dit laat my dink aan die beriggie in die koerant wat ek gisteraand lees. Die vrou wat uiters siek is, maar bly praat oor hoe gesond sy is. Die dokters wil haar voorberei daarop dat sy nog enkele dae het om te lewe. Sy weier om in te gee. Langs haar bed het sy 'n beeld van die beskermheer van siekes - die een wat gesond maak. Uiteindelik, toe hulle weer by haar uitkom, is die beeld vervang. In die plek daarvan is daar 'n beeld van die beskermheer van siele: die een wat sterwendes se siele kom haal en liggies, liggies, hemel toe dra.

God en God se tuin. Oor groen spiritualiteit

Die eerste maal is ons in Nederland in die lentetyd wanneer Keukenhof besoekbaar is. Ons drie val vroeg-oggend in die pad, stasie toe. Met die trein tot in Schiphol en vandaar per bus tot by die voorhek van Keukenhof - met nog skaars iemand in die omgewing.

Dit is vir ons, plein boere uit die land van die son, sommer net winterkoud, maar as 'n mens leer om die halfvol-glas houding in te neem, is dit 'n Hollandse lente-oggend. Koel, sonder byt in die lug, maar jy moet 'n trui aanhou.

Eintlik is ons 'n week te laat. Van die April-dae hier in 2007 was die warmste ooit in heugenis. Almal praat globale verwarming, en al is ek 'n grasgroene, is ek maar dankbaar want my lyf wil nie met koue saamboer nie.

Ek vermoed die tulpe het hul hoogtepunt gehad, want hier en daar is 'n bedding haasbek met Hollandse werkers wat begin uitsny aan dooie kolle. Maar dit is nogtans verruklik mooi. Dit is nie verniet dat die eerste plek waar mense gewoon het en dan nog in God se teenwoordigheid, 'n tuin was nie.

Die kleure van die tulpe is tegno. Die tekstuur van die blomme smeek jou om jou vinger daaroor te streel. Die kelke is eenvoudig, gekrul, gesplit, dubbel, driedubbel. Die tyd dat 'n tulp 'n tulp was is verby. Nou is dit 'n tulpebasaar, 'n mengelmoes van die gewone tot by die eksotiese: Daar is kleines en grotes, langes en kortes, staankoppe en hangkoppe, in kleure wat 'n mens nie met blomme verbind nie. Pure skoonheid . Dit is 'n simfonie van kleure en vorme.















Langsamerhand kom daar warmte in die lug, soos die tyd aanstap. Ons dwaal deur die tuin, neem foto's, soek tulpe uit, verwonder ons, vergaap ons, word stil, weet nie waar om oral te kyk nie, draai terug, doen weer 'n rondte, praat oor vorige tulpe en ons dag word voller en voller, ryker en opwindender.

En na die oop, stil oggend, daag die hordes, hordes mense nou op. Toeristebusse wors hulle uit en in strome vloei hulle oor die paadjies. Jy moet jou loop begin ken. Die tuin word 'n toring van Babel. Jy vergaap jou nie meer aan die tulpe nie, maar aan die toeriste - die meeste uit die Ooste.

Teen een uur is ons op die bus op pad huis toe. Die toerbusse kom in strome aangery.

Maar ek trek my terug in 'n stil gemoed. Ons is net 'n paar in die gemaklike, netjies, stil Hollandse bus.

Ek dink terug aan my ma wat na hul toer in Nederland by die huis aangekom het en heel eerste oor Keukenhof begin vertel het in die deel van haar wedervaringe.

Die tuin wat 'n mens se gemoed vul, wat jou herinneringe ryk maak, wat beelde by jou laat voortleef.

Jesus was 'n tuinmens. Soos God in Genesis se begin, neem hy ons na die berg en vra ons in daardie stilte om na die lelies kyk. Selfs Salomo, die ryk, uithangerige koning kan hul skoonheid nie ewenaar nie. En die lelies werk nie, hulle spin nie, hulle bodder nie met depressies en angste nie. Hulle is net daar as iets wat mooi is. Wie by God is, is soos iemand wat by 'n tulp staan - jou hart is vol van skoonheid, en, ook, van dankbaarheid. En jy loop vertel by die huis dat van al jou reise oor die aardbol, die eenvoudige oomblikke in God se tuin die mooiste tye was.

'n Tuin? Tulpe? Wat van Madonna in 'n reuse-stadion in Rome waar die rumoer kilometers ver trek, jou in jou kampbedjie in die park langs Rome laat wonder of jy nie na so bietjie opwinding in jou lewe saam met 'n jillende skare sal gaan soek nie. Wat van die sokkerbeker-eindstryd waar 'n enkele doel duisende mense in een oomblik die lug in laat spring? Wat van Disneyworld met sy koeelsnelle karretjies wat jou maag teen jou tone laat vasslaan as hulle wegtrek? Soek dit, man.

Tulpe in 'n tuin op 'n lentedag. Maar ook dit kan bo-langs bly. Want, besef ek, die tuin van God herinner ons aan hoe God die skepping wou gehad het, wat God met die aarde bedoel het: 'n plek wat in liefde gemaak is deur 'n liefderyke Skepper sodat die groot familie van mense onbesorgd daarin kan woon. Nie die familie is tog die eintlike saak nie, maar die Skepper van die familie. Wie, dan, is hierdie Maker, hierdie Een met die groen vingers, die Bergprediker wat ons naby en styf vashou sodat ons tot die diepste rus kan kom? Hoe bly ek steeds in hierdie mistieke teenwoordigheid? Hoe tog, kom ek weer tot verwondering oor dit wat werklik saak maak?

Die hart van 'n Vader wat soveel skoonheid skep, is soos 'n tulp - Self pure skoonheid.

















Kopiereg: pieter g r de villiers. Kontak: pgdevilliers@mweb.co.za

Om vergifnis te verdring

Vergifnis kan op sekere maniere as ‘n plig beleef word. Dan sal mense, omdat hulle “gehoorsaam” aan die Bybelse tekste oor vergifnis wil wees, vertel dat hulle ander mense nie die onreg wat hulle aangedoen is, toereken nie. Sulke mense se vergifnis volg daarom as uiterlike gehoorsaamheid aan ‘n “opdrag.”

Dit is seker nie ‘n fout om in gehoorsaamheid ‘n positiewe daad te doen nie. Ons doen dikwels dinge omdat ons dit “moet” doen.

Maar hoe eg is iets wat nie uit jou binneste opkom en van daauit groei nie? Word dit nie ‘n manier waarop ‘n mens “voorgee” dat jy vergewe, terwyl jy nie eintlik regtig vir jou daardie daad van vergifnis toeëien nie. Jy moet werklik kan vergewe met jou hele hart en met jou hele siel en met jou hele verstand.

Doen jy dit nie, verdring ‘n mens die kwaad eerder as wat jy dit agterlaat. Die kwaad sink dan diep weg in jou onderste psige en bly daar skuil as ‘n donker mag. Op een of ander manier gaan daardie donkerte op ‘n ander plek en tyd uit- en terugslaan. Die kwaad wat jou aangedoen is, is nie heeltemal uit jou sisteem nie.

Dit alles beteken dat ek nie maar net "moet" vergewe nie. Ek moet dit wil doen. Ek moet daaroor ‘n besluit neem. Ek moet bewustelik weet dat ek veronreg is. Ek moet die onreg kan uitken en beskryf. Ek moet ook besluit dat ek hierdie onreg nie aan die persoon wat dit veroorsaak het, wil toereken nie en ek wil uiteindelik met hierdie besluit van my vrede maak. En wanneer dit nodig word en die onreg weer by my wil spook, moet ek by my besluit kan bly. Ek moet myself dus in die gesig kan kyk dat ek tot die drastiese stap van vergifnis kon oorgaan. Ek moet by herhaling daarmee kan saamleef.

As ek dit gedoen het, is vergifnis méér as net iets wat ek "moes" gedoen het. Dan het ek my plig gedoen omdat ek dit wou gedoen het – nie omdat dit lekker was nie, maar omdat ek dit beskou as die belangrikste reaksie op kwaad wat my aangedoen is. Dit is dan 'n daad waartoe ek kom nadat ek al die ander opsies oorweeg het.

Juis daarom is vergifnis 'n gebedsaak!

Hoe vinnig sou ‘n mens kon vergewe? Onmiddellike vergifnis?

Sommige mense kan in ‘n oogwink vergewe. Hulle leef eenvoudig maklik en vinnig verby kwaad wat hulle aangedoen is. Dit is asof hulle nie die kwaad ‘n vatplek in hulle lewe wil gee nie. Vanuit diep uit hulle hart leef hulle vorentoe, verby enige iets wat hulle aan donker kolle van die verlede vasbind. Om die waarheid te sê, soms kry jy met mense te doen wat byna nie die woord onreg in hul woordeskat hanteer nie.

Ek sit vanaand met so ‘n persoon en gesels. Hy en sy vrou is besig om te skei. Hy wil nie skei nie, want hy het haar lief. Intussen het sy ‘n verhouding met ‘n ander man aangegaan. Ons praat oor die nuwe man in haar lewe en hy laat byvoorbaat weet: hy kan niks negatiefs oor die man sê nie. Die een persoon wat sy huwelik potensieel permanent tot niet kan maak, is iemand van wie hy eintlik nie kwaad wil praat nie. Hy praat andersins van die goor oomblikke in sy lewe, van die regtig slegte tye wat oor sy pad kom. Maar dit is asof hy van oomblik tot oomblik ingestel is – nie op die slegtheid daarvan nie, maar daarop om met sy lewe aan te gaan.

‘n Mens beny sulke mense omdat jy jou kwel dat jy so sukkel met vergifinis. Gewoonlik kom geestelike leiers ons hierin tegemoet en sê vir ons dat ‘n mens nie moet dink vergifnis is maklik nie en dat ‘n mens eers deeglik en oor tyd heen aan jou woede uiting moet gee voordat jy probeer om te vergewe.

Dit is waar. ‘n Té maklik vergifnis kan dalk ‘n teken wees daarvoor dat ‘n mens oppervlakkig is of dat jy dan die dader van die onreg te maklik laat wegkom.
En tóg hoef dit ook nie waar te wees nie. Daar is werklik mense wat weet hoe erg hulle veronreg is, maar eenvoudig daarmee saamleef en verby dit leef. Hulle kan dit vergewe, en hulle kan dit onmiddellik doen.

Hoe word ‘n mens só? Dit is tog ‘n sterk uitdaging aan die kwaad – om dit in die gesig te kyk en dit onmiddellik uit jou lewe te weer.

Jy kan dit doen deur vir jou te sê: ek sien weer hoe erg mense kan wees en ek leer hieruit om nie so te wees nie – en ek wil dit sterk en dadelik doen.

Jy kan dit doen deur vir jou te sê: as ek toelaat dat dit my gaan vernietig, laat ek die kosbare oomblikke wat ek het om te lewe, verlore gaan aan eksterne magte. En ek wil nie een sekonde daardeur verloor nie.

Maar die meeste kan jy tot vergifnis haas as jy by God gaan skuil. Om by God te bly, om in vrede te woon, om te weet dat God groter as die onreg is, om aan God te behoort, dít is wat saak maak. (Ps.49:16). Met ander woorde, om in tye van onreg oor te stap in die teenwoordigheid van God help jou om te vergewe. Want as ‘n mens by God is en die vrede van God ervaar, dan wéét jy jy kan nie vaskyk in onreg nie. Want onreg is die dade van mense wat nie vir God ken nie. As ‘n mens werklik elke dag naby aan God leef, ingeoefen is in die wag op God, kan vergifnis verstommend gouer oor jou pad kom as wat ‘n mens ooit sou dink. Bloot net omdat jy niemand wil voorrang gee bo of laat inmeng op jou by-God-wees nie.

My vriend met wie ek vanaand oor die trauma van sy huwelik gesels, glad nie ‘n uitstallerige mens nie, het my onlangs heel terloops vertel hoedat hy elke dag genoeg tyd inruim om te mediteer. Dit is sy tyd waarin hy by God wil wees.... Wat my laat besef - vergifnis is nie 'n daad nie. Dit is 'n lewensstyl van mense wat by God lewe.

Vryheid en vergifnis

Die onmag om te vergewe kan ‘n mens dikwels terugvoer na ‘n mens se verbintenis aan jou pyn. ‘n Mens is om een of ander rede amper verknog aan die seerkry wat jou aangedoen word. Jy kan baie ander dinge ontken en verdryf, maar as iemand jou te na kom, omhels ‘n mens dit met ‘n amper merkwaardige masochisme. Ons broei op die kwaad asof dit die belangrikste ding is wat met ons kan gebeur.

Onreg verlam ‘n mens dus. Dit is asof jou gedagtes jou toespin in ‘n kokon van passiwiteit.

As ons só opgaan in die onreg teenoor, doen ons dus nie regtig eintlik iets nie. Dit wat ander ons aangedoen het, dring ons bestaan binne. Dit word nou ‘n teenwoordigheid in ons lewens wat ons verdra en plek gee in ons innerlike. Ons speel gasheer vir ‘n hoogs ongewensde gas.

Vergifnis is moeiliker. Dit vra van ons om weg te stap van die onreg. Ons moet daadwerkliks iets daaraan doen. Ons moet ons inspan om nie ‘n gevangene daarvan te word nie.

Uiteindelik gaan dit om passiewe onderwerping of aktiewe verwerking aan die negatiewe. Die een bring groeiende bitterheid en gevangeneskap. Die ander een, vergifnis, bring heling.

God het ons as mense geskep met ‘n vryheid: ons het die vermoë om toe te gee of om vir die paradys te kies. Om nie te vergewe nie, beteken dat jy jou vryheid prysgee.

© 2007 pgr de villiers
Reageer hierop met jou kommentaar.

Vergifnis vir ondankbaarheid

'n Mens gaan uit jou pad om liefde te gee. Jy werk hard en stort jou hart daarin uit. Jou liefde word aanvaar, soms selfs met ‘n woordjie of twee. Jou harde werk word iewers miskien wel raakgesien. Maar die dankies bly uit en die waardering is maar yl.

'n Mens voel dit is net nie goed genoeg nie. Jy raak krapperig daaroor. Jy begin dophou hoe mense reageer op jou goeie dade. Jy is al hoe meer sensitief van hoe hard mense eenvoudig geword het en nie meer ‘n gevoel van dankbaarheid het nie.

Maar gaan dit in ‘n mens se lewe om bedank te word? Iewers moet ‘n mens juis daardie behoefte om bedank te word, afsterwe. Waar ‘n mens jou hieroor opwerk is dit ‘n seker teken van ‘n lewe wat nie meer deur die Gees gelei word nie. Want die Heilige Gees dring ‘n mens om tot eer van God te leef en nie om bedank te word nie.

‘n Mens het nie lief om bedank te word nie. ‘n Mens bemin en dien ander omdat dit is hoe God is. 'n Mens leef dus vanuit jou nuwe menswees in die Here. Jy is dus as te ware "van nature" 'n weldoener.

En as daar uit tien mense net een was wat besef het dat God in Jesus aan die werk was, hoe kan ons iets anders verwag? Uit Jesus se vertelling in Lukas 17:11-19 leer ons nie om ander voor te sê hoe om dankbaar te wees nie. Ons lees daarin alleen maar die groot wysheid dat ons in alles alleen die eer van God moet soek. Jesus rep, opvallend genoeg, niks van dankie-sê nie. Hy wil dieper vra dat mense op God ingestel moet wees.

En bloot reeds wanneer ons ondankbaarheid kan oorsien en vergewe, het ons rede om dankbaar te wees en God te eer! Wat tel is dat ons soos God kan wees. En as 'n mens so afgesterwe raak van erkenning en dankbetonings, soek ons sterker om ons gedurig te verantwoord aan die een vraag - hoe eer ek God in my lewe?

Vergifnis en geluk

Ons kan nie onreg hanteer nie omdat dit ons lewe versuur. Ons worstel daarmee dat iemand ons seermaak omdat dit ons geluk aantas. Ons verloor ons lewensvreugde deur ons op te wen oor die kwaad wat ons aangedoen word.

Maar lewensvreugde het niks te doen met die feit dat net goeie dinge met my gebeur nie. Trouens, ek kan vreugde vind in die kwaad deurdat ek besef dit my konfronteer met die groot toets oor hoe ek gaan reageer daarop. Gaan ek toelaat dat die kwaad my lewe bepaal of gaan ek vreugde vind in die manier waarop ek die kwaad ontkrag. Deur te kies dat ek die kwaad oorwin, nie terugslaan nie, probeer verstaan en vergewe, kan ek ongelooflike vreugde ervaar.


We cannot handle injustice because it makes us unhappy. We struggle with the hurt done to us because it takes away our joy. We lose our happiness because we are being treated badly.

But happiness has little to do with a life that consists only of positive experiences. I can find true happiness when I realise that injustice and hurt confronts me with the opportunity to respond in a certain manner. I can allow evil to determine my life or I can find joy in the way in which I disempower evil. By choosing to conquer evil, not to hit back, to try and understand and forgive, I can discover deep, inner joy.

Gestures of love

“Satisfy us in the morning with your unfailing love that we may sing for joy and be glad all our days.” Psalm 90:14

A mature, healthy person is someone who is filled with love. If we have only one person close to us who loves us, holds us and cares for us, it changes the character of our existence completely. We then experience intimacy, fulfillment, and, in turn, we become caring, loving and responsible beings.

Ofter our anger, our prodigality, our frustrations and our negative emotions are signs that we are in need of care and love. Our immaturity and our sickness are detected in the ways in which we express these negative forms of behaviour. They are superficial and unsuccessful attempts from our side to chase that happiness that we know lies in waiting for us somewhere.

Love expresses itself in many ways. Someone speaks a gentle, caring word that raises us up. We are given a gift that lightens up our day. We are greeted in a such a friendly, quiet way that we experience a different, positive mood. Or, most of all, the physical embrace, the kind touch, the supportive handshake, the pat on the arm or back, the eye that winks, the farewell kiss – all these physical gestures are to us the most certain way of knowing that someone loves us, cares for us and wants us to be fulfilled.

And all of this comes at no price. It is a love that is free, that cannot be bought. Realising how precious these gestures are, it becomes easy for us to hand them out and give them away. Then we need not wait for someone to love us, but we love so that others may be joyful. And this also means avoiding the negative and the harmful, in order not to injure the other. We understand how important it is to break through the vicious circle of hate and retribution.

And in doing so, we represent God among humanity. Each time someone is uplifted because of a concrete sign of love, God is present among us and the power of the Holy Spirit is at work.

So, God gives us the prime example of true happiness: begin to love, so that this world can be truly happy. Do not wait to be loved. In waiting and in holding back, the grip of darkness on our sad world is allowed to become stronger.

Hoe ontdek ons die wil van God? Oor ons innerlike geestelike begeertes

Ons dink dikwels dat God ‘n vasgelegde, eeu-oue en noodlottige “plan” vir ons lewe het. God “wil” dat ons daarby inval – of ons nou hou daarvan of nie. Onverbiddellik moet ons dan aanvaar dat God sekere besluite vir ons lewe geneem het en dat ons dit eenvoudig moet aanvaar en ons daarby neerlê. Ons taak is om uit te vind wat hierdie vaste en wettiese “plan” is en wat soos ‘n onverbiddellike lot oor ons lewe hang. Ons moet hierdie plan passief aanvaar en uitvoer. Van enige vryheid wat ons het, is daar nie sprake nie.

Nog erger, redeneer ons verder, is dat ons ons eie begeertes en hartstogte moet prysgee ter wille van wat God vir ons lewens besluit het. Ons lewe word dan ‘n self-martelende opoffering.

Tog skryf Paulus heeltemal anders hieroor. Hy skryf oor sy eie werk dat hy ‘n “medewerker” van God is en praat van die ander mense in sy span ook as medewerkers (1 Kor.3:9). Hulle leef en werk uit die genade, maar hulle werk entoesiasties en aktief aan die opbou van God se koninkryk. Mense werk vanuit God se genade (1 Kor.3:10) en bou op die fondament van Jesus Christus. Maar hulle is baie aktief en met groot vryheid besig om ‘n gebou op te rig wat uiteindelik as hul “werk” “getoets” gaan word (1 Kor.3:14).

Soos Merton skryf in sy werk, Spiritual Direction and Meditation (30-31), het ons as kinders van God iewers ook ‘n vryheid wat help dat God vir ons tot beelddraers van God kan vorm. As medewerkers is ons nie maar net bloot passief nie. Op ‘n aktiewe manier is ons medewerkers in liefde en vryheid. God se wil is juis dat ons aktiewe moet meewerk aan die koms van die Koninkryk van God.

Wat nou opval is hoedat God Paulus se passie tot getuienis en sy gawes gebruik in die bouwerk waarmee hy besig is. En dit is dan die bevrydende: God forseer nie ‘n plan op ons af nie, maar neem ons heilige en geestelike begeertes in diens. Ons kan dit as ‘n gawe aan God bring. Dikwels is daar diep in ons behoeftes en begeertes wat ons op ‘n nederige manier aan God as ‘n gawe kan gee.

Dus: dikwels jaag ons na daardie “spesiale plan” van God en kyk dan die innerlike begeertes en behoeftes wat ons in diens van God kan stel, mis. En ons innerlike begeertes en behoeftes is dikwels presies dit wat God wil gebruik!

Vrede en spiritualiteit

Henri Nouwen skryf in sy dagstukkie van 12 Desember oor die verlange na vrede as volg:

Visioene inspireer

Is die groot visioene van uiteindelike vrede onder alle mense en die uiteindelike harmonie van die hele skepping blote fantastiese feëverhale?

Nee, hulle is nie. Hulle is in ooreenstemming met die diepste begeertes van die menslike hart en wys na dié waarheid wat buite alle leuens en bedrog om, geopenbaar gaan word.

Hierdie visioene voed ons siel en versterk ons hart. Hulle bied ons hoop wanneer ons naby aan wanhoop is; moed wanneer ons in die versoeking kom om die lewe prys te gee; en vertroue wanneer agterdog na die logiese houding lyk.

Sonder hierdie visioene verdof ons diepste ideale wat ons die energie en krag gee om die groot hindernisse op ons pad, die pynlike terugslae van die lewe te oorkom. Ja, sonder hulle verloor ons lewe sy sprankel, word dit vervelig en uiteindelik vernietigend.

Ons visioene stel ons in staat om die lewe voluit te leef.

Vrede is dus iets waarna ons strewe: dit is duidelik nie ‘n gegewe in ons wêreld nie. Veral tydens die kerstyd moet ons hieraan herinner word. Die kerskind is ‘n teken van vrede wat God aan die wêreld gee. Vrede is, soos die kerskind, iets wat weerloos is. Dit is die eerste slagoffer van ons sondigheid. Maar verby die sonde, is vrede eintlik ons diepste begeerte. Ons begeer vrede omdat ons diep in ons hart weet hoe vervullend dit is. Maar wat ons hart begeer en wat ons in ons lewens jaag, is dikwels twee baie verskillende dinge. Die kerstyd herinner ons daaraan dat ons na niks beters kan strewe as vrede nie. Dit moet die belangrikste inhoud van ons lewensvisioen wees: wat sien ons as ons toekoms? Vrede. Waarop stel ons ons in die eerste plek in? Vrede. Wat is vir ons die belangrikste ideaal waarna ons kan streef? Vrede. Doen ons dit, is ons in ooreenstemming met God se wil. Want God se groot geskenk in die kerstyd aan ‘n verskeurde wêreld is die kind van vrede. Hy is die vredevors, die prins van vrede.

Henri Nouwen skryf in sy dagstukkie van 4 Desember die volgende:

Die ewige lewe in ons voed

Die wonderlike wete dat Jesus gekom het om ons sterflike liggame met onsterflikheid te beklee, behoort ons aan te spoor om ’n innerlike begeerte te ontwikkel om gebore te word in ’n nuwe, ewige lewe saam met Hom. Dit behoort ons ook aan te moedig om maniere te soek om ons daarop voor te berei.

Daarom is dit belangrik dat ons gedurig die lewe van die Gees van Jesus – dit is die ewige lewe – wat reeds in ons is, moed voed en vertroetel. Die doop bevestig hierdie lewe, die nagmaal versterk dit, en geestelike oefeninge soos gebed, nadenke en Christelike meditasie, en om op ‘n geestelike manier te lees en te leer, kan dit verder verdiep en verstewig.

Omgang met die Woord van God en ons versterk-word deur die sakramente maak ons geleidelik gereed om ons sterflike liggame agter te laat om die kleed van onsterflikheid te ontvang.

Daarom is die dood nie die vyand wat ’n einde aan alles maak nie, maar ’n vriend wat ons by die hand neem om ons in die koninkryk van ewige liefde in te lei.

Hier is 'n lys van praktiese dinge waaraan 'n mens vashou: gedurig hou jy jou doop in gedagte. Jy gebruik die nagmaal in verbintenis met Jesus se lewe. Jy bid. Jy lees oor die dinge van God, maar jy doen dit op so 'n manier dat jy gedurig vra na hoe dit jou geloof sal versterk.

Al hierdie dinge word gekwalifiseer deur 'n intense drang, naamlik om by God te wees. Op allerhande praktiese maniere is ons dag na dag op soek na wat ons dieper sal wortel in ons verhouding met God. En niks, nie eers die dood nie, sal ons van die liefdesverhouding kan beroof nie. Daarom is ons dood 'n oorgang. Eintlik is dit die laaste hekkie wat ons moet oor om vir altyd in God se vredevolle liefde te kan rus. Hoe sal ons dan die dood vrees? Saam met Nouwen sien 'n mens die dood selfs as vriend, want dit maak, soos 'n egte vriend, vir my die pad oop om by God te kan wees.

Jesus, Aids and the spiritual life

This painting by WesleyMaxwell Lawton (Christ with Aids) reminds me of Luke 17:11-19 and challenges me to rethink my understanding of who Jesus was.

It also speaks to me in a haunting and persistent manner about what God wants from the church.

How do we truly glorify God? I need to reflect on his painting, on Christ, on suffering, on those who are left without hope in the light of Luke 17:18.

Rick Warren, the purpose of life and spirituality as being close to God.

Someone sent met the following touching interview (see below). I love the way in which a Christian leader understands how suffering and darkness in our lives cannot be regarded in an almost contemptuous manner as stumbling blocks that our faith can overcome if it is only strong enough. Too often we hear the remark: “You are not healed because your faith is too small!”.

There is no "superman" faith in this interview. There is rather a mature, even inspired understanding that even though we live out of the power of the resurrection, the cross remains a vital part of our faith. The interview with Rick Warren reminds us that on our journey to eternity, suffering and evil are our constant companions. In fact, we often are faced with the the incomprehensible situation that death seems to be stronger than faith, that our prayers for healing of loved ones are not always answered with the answers that we expect.

I am once again touched by the illustration in this interview that life is more precious than material well-being and possessions. Especially when we discover like Warren that even the good things can be inherently threatening – how do we handle wealth and the notoriety that it brings us? Whilst most people would think wealth would solve all their problems, those who know God, realize that it is by far not the case. The Gospel of Luke is loaded with descriptions of what a burden material wealth can be. Possessions can rob us from the presence of God.

But I enjoy most Warren's remarks about the need to remain close to God. To love God is to experience the deep joy that we have been given a new identity ("I shall make you new!"). We are no longer prisoners of the past or of negative powers. But God also wishes to lift the burden of the good things in our life from our shoulders. God is interested in who we are. "Let me take this away, so that we can be together in complete fellowship with nothing to interfere." In Spirituality the image of the triune God is used to explain this: as God the Father, the Son and the Spirit commune, so we also need to be with God by way of a simple, regenerating relationship.

It is a golden thread in the Bible: we are formed in the image of God - we look like God! We need to become more and more like God as we travel our journey in salvation and suffering. It is in our very nature, especially in our modern society that stresses performance and status, to move away from living this truth. It is then that we chase "spiritual" works to show the greatness of our faith (cf. the other blogs here about John of the Cross).

I read the two passages in the Bible quoted by Warren in his interview and was struck by their beauty – even more so in the poetic translation of the Bible in Afrikaans. Psalm 72 celebrates the crowning of a king who reaches out to others in compassion and care. The king is God's image among his people in doing so. That is why the king is also described as God's son in the Psalms. In this Psalm key words are justice, peace, protection of the exploited, compassion, salvation, removal of violence (verse 14!). No other extraordinary interventions or miracles (verse 18). It is recreating God's true, ideal humanity. People must be empowered to live their calling. They must become children of God.

The just, caring, loving king represents God among the people, like we, as modern day children of God need to represent God among the peoples, the lonely, anxious, materialistic, alienated, unsaved, violent peoples of our time. We, too, have a royal duty. If we do not live this faith, if we do not reflect God’s face in this world – who will do it?

And 2 Corinthians 9 is an intriguing Pauline passage. It speaks about our lifestyle, about true gratitude, about giving generously, not grudgingly (verse 5), abundantly (verse 6) and it calls for sharing with joy (verse 7). Amidst all these activities God is in the centre of Paul’s thinking, as verse 8 shows. Our lifestyle is a reflection of who God is. God gives abundantly (in Afrikaans – God “scatters” grace). We need to become like God and then we shall be like God and do what God is doing. What is important, therefore, is that in our service to others, we are overflowing with many expressions of thanksgiving to God (verse 12). What matters, ultimately, is this life close to God. The more we do, the closer we need to remain with God. And being with God means thanking God, living in gratitude because of the new identity we receive in our relationship with God. In classical theology this was expressed with the phrase “coram Deo” – to be before God, in the presence of God, as the essence of faith.

To remain close to God determines the nature of our spiritual journey. Once again it can so easily become "my" journey. It is rather the journey of God with me. This is what Warren points to when he refers to his wife Kate who is drawn nearer to God and others in her traumatic illness. To be with the generous, loving, caring God whilst we travel along the edges of the abyss! That is what matters.

Today, without them knowing and hearing it and in a continent thousands of kilometres away, I pray for Warren and his wife Kate – that she may be healed, that they will experience the generosity of God more intensely than ever before and that day after day they may experience the overpowering presence of God. That I could share their witness about God's closeness in their journey and that I may pray thus is in itself a reason to celebrate my faith and find joy in the God who called me to believe. I can hold on to the image of a loving Father who overwhelms me with true peace. That is what life is all about. Everything else would be a mere bonus.


Subject: Interview with Rick Warren

This is an absolutely incredible interview with Rick Warren, author of "The Purpose Driven Life" and pastor of Saddleback Church in California. Interviewed by Paul Bradshaw, Rick said:

People ask me, What is the purpose of life? My response is: In a nutshell, life is preparation for eternity. We are made to last forever, and God wants us to be with Him in Heaven. One day my heart is going to stop, and that will be the end of my body-- but not the end of me. I may live 60 to 100 years on earth, but I am going to spend trillions of years in eternity. This is the warm-up act - the dress rehearsal. God wants us to practice on earth what we will do forever in eternity. We were made by God and for God, and until you figure that out, life isn't going to make sense.

Life is a series of problems: Either you are in one now, you're just coming out of one, or you're getting ready to go into another one. The reason for this is that God is more interested in your character than your comfort. God is more interested in making your life holy than He is in making your life happy. We can be reasonably happy here on earth, but that's not the goal of life. The goal is to grow in character, in Christ-likeness.

This past year has been the greatest year of my life but also the toughest... with my wife, Kay, getting cancer. I used to think that life was hills and valleys - you go through a dark time, then you go to the mountaintop, back and forth. I don't believe that anymore. Rather than life being hills and valleys, I believe that it's kind of like two rails on a railroad track, and at all times you have something good and something bad in your life.

No matter how good things are in your life, there is always something bad that needs to be worked on.

And no matter how bad things are in your life, there is always something good you can thank God for. You can focus on your purposes, or you can focus on your problems. If you focus on your problems, you're going into self-centeredness, which is, "my problem, my issues, my pain." But one of the easiest ways to get rid of pain is to get your focus off yourself and onto God and others.

We discovered quickly that in spite of the prayers of hundreds of thousands of people, God was not going to heal Kay or make it easy for her. It has been very difficult for her, and yet God has strengthened her character, given her a ministry of helping other people, given her a testimony, Drawn her closer to Him and to people.

You have to learn to deal with both the good and the bad of life. Actually, sometimes learning to deal with the good is harder. For instance, this past year, all of a sudden, when the book sold 15 million copies it made me instantly very wealthy. It also brought a lot of notoriety that I had never had to deal with before. I don't think God gives you money or notoriety for your own ego or for you to live a life of ease.

So I began to ask God what He wanted me to do with this money, notoriety and influence. He gave me two different passages that helped me decide what to do... II Corinthians 9 and Psalm 72.

First, in spite of all the money coming in, we would not change our lifestyle one bit. We made no major purchases.

Second, about midway through last year, I stopped taking a salary from the church.

Third, we set up foundations to fund an initiative we call 'The Peace Plan' to plant churches, equip leaders, assist the poor, care for the sick, and educate the next generation.

Fourth, I added up all that the church had paid me in the 24 years since I started the church, and I gave it all back. It was liberating to be able to serve God for free. We need to ask ourselves: Am I going to live for possessions? Popularity? Am I going to be driven by pressures? Guilt? Bitterness? Materialism? Or am I going to be driven by God's purposes (for my life)? When I get up in the morning, I sit on the side of my bed and say, "God, if I don't get anything else done today, I want to know You more and love You better." God didn't put me on earth just to fulfill a to-do list. He's more interested in what I am than in what I do. That's why we're called human beings, not human doings.

Happy moments, PRAISE GOD. Difficult moments, SEEK GOD. Quiet moments, WORSHIP GOD. Painful moments, TRUST GOD. Every moment, THANK GOD

Hardness of heart - the lack of spirituality among the religious. Die harde hart - die gebrek aan spiritualiteit onder godsdienstige mense

“It is a sad thing that so many of us do use to preach our hearers asleep; but it is sadder still if we have studied and preached ourselves asleep, and have talked so long against hardness of heart, till our own grow hardened, under the noise of our own reproofs. Though the head only have eyes, and ears, and smell, and taste, the heart should have life, and feeling, and motion, as well as the head.”

Richard Baxter, quoted in The Minister’s Prayer Book 290.

Dit val my op – hierdie hardheid wat in ons as geestelikes ontwikkel as ons eers ‘n tyd lank met ons vakgebied besig is. Die hardheid van mond – ons lasterlike praat oor God, ons skerp taal teen ander. “The noise of our own reproof:” Die geraas van ons groot verwyte en teregwysings, word dit dan. Ons woorde verloor lewe, gevoel, beweging. Dit is treurig, diep treurig dat die wreedste mense dikwels die mees godsdienstige mense is. Jesus is wreed gekruisig deur sy godsdienstige tydgenote.

It strikes me – the hardness that we develop once we have been studying our field for some time. The hardness of our language – the blasphemous talk about God, the sting in our language about others. “The noise of our own reproof:” The noise of our big accusations and judgments. Our words and thoughts lose life, feeling, motion. It is sad, deeply sad that the most cruel people are those who are the most religious. Jesus was cruelly crucified by his own religious peers.

Reflections on Velasquez' Christ on the cross.

The painting of Christ on the Cross by the famous baroque Spanish painter Velasquez is one of the first prints that I hung on the wall of my writing room. Velasquez living in the remarkable sixteenth century – in the period after the Renaissance and in the early Enlightenment (1599-1660), was the painter at the royal court in Spain and had a remarkable influence on such famous artists like Goya, Dali and Picasso. He did not paint many religious paintings – yet this one is one of the most famous of his works (kept in the El Prado museum in Madrid).

It is a mystical painting with sublime light falling on the body of Christ. Christ is painted in an almost upright position. He is presented as someone with a well formed, defined body. In this position and with this physique as someone who represents humanity in its fullness, it is as if the painting further reflects transcendence in portraying someone who ultimately is stronger than death, than the fate that seems to have overfallen him. There is no excruciating suffering here – tons of blood, tortured body, lashes, gashing wounds even though all the symbols associated with the story of the crucifiction are found in the painting – the crown of thorns, the wound in Christ’s side, the nails and the inscription. And, certainly, there is blood flowing from Christ’s wounds on the cross. Its serenity, its sublime character does not underplay the suffering and darkness of death. And yet, the focus is not on the suffering, but on Christ’s response to suffering. Looking at this picture, one does not feel sorry for Christ. He is not a victim of cruelty. Other, deeper and more emotions are evoked by what is being portrayed here.

It is a painting that, typically of its time, wanted to be precise and historically correct. Velazques carefully painted the cross so that it fitted the historical picture that scholars of his time reconstructed from the Gospels. The shadows that fall on the cross correspond to the time of the day that Christ was crucified. The wood of the cross is pine with its fine detail (the knots) and was at that time believed to have been the material used for the cross. With this precision the viewers are invited to stand before stark reality. This is what happens and what takes place when good and evil confront each other. You who view this work are involved in real life here.

Why am I so attracted to this painting? It represents a special perspective on the darkest night in the life of Christ. It captures a moment of complete stillness and loneliness, being the moment that he hung on the cross after the end of his life. He has reached the end of the journey. The road has ended. All creation has come to a standstill in this moment. It reveals the outcome of Christ’s life. It shows us what death does to him.

The body of Christ fills the canvass completely, but in such a manner that he at the same time also seems to be part of infinite space. Even though he is stetched out on the cross, the cross disappears completely behind his body. Only his hands and his feet are anchored to its beams. For the rest he seems to be standing before it in vast, open space (think Dali: where the cross hangs parallel with the heaven). The space behind him is completely empty – not a single object is depicted in it. The background is pitch black, bringing out in a dramatic manner the lightness that spills over the body of Christ. There are also no other characters in the painting (think: Rembrandt, the descent from the cross with the many disciples, so busy, so desperate, so grieving, removing the body of Christ). There are no thieves crucified with him, disciples or angels – often painted in those times on paintings of the crucifiction. All in all, Christ, this body, wrapped in gentle, enduring light and lightness, and not the cross, dominate.

The eye of the viewer falls, involuntarily, on the head of Christ as that which strikes us most about this body. The head of Christ is surrounded with soft, full light. The circle of light, the halo, above the head stresses the obscure face. It cathces the eye exactly because it is different to the light that covers the rest of his body. But there is an unusal facet to his head. It is slightly bent forward, hanging on his shoulder, almost as if in silent prayer. But it is his dishevelled hair that catches the eye of the viewer most. His hair hangs over and partially hides his face. One (barely) sees one eye and the nose of Christ – all other facial features are hidden in darkness. In this still moment, the moments of the death of Christ, his face is hidden – he is alone, on his own. A curtain is drawn, so to speak, before the unfathomable mystery that is being expressed here. He faces no one – does not look desperately and prayerfully up at the Father, nor searchingly at those around the cross, nor sorrowfully at the world. We cannot see death on his face. We see hiddenness, mystery, a drawn veil, the mysterium tremendum et fascinosum.

But in this solitude, in his complete loneliness in death, Christ is bathed in strong, beautiful, warm light. The moment of death is a moment of stillness, of unspeakable lightness. This man is dying a prayer, almost overstressed by his hands that are stretched out on this cross as if in a gesture of blessing the viewer. Peace be unto you. Let the mystery of light that surrounds me, even in death, fill and strenghten you.

Which leaves one with the question: early believers studied this painting in deep meditation. They saw a Christ, dying on the cross – a horrible death. But they also saw beauty, light. The darkness overwhelms – the body hangs serenely, bathed in luminous colours, in delicate light. Is the darkness the conquerer? Is the light the stronger one? It is a constant duel between darkness and beauty. Even as we expire, as our head sinks on our shoulder, as pain overwhelms us, we can be bearers of light.

That pain and that beauty are the constant reality of our lives, they are our companions as we continue the journey of our life.

Finally, the picture of Christ points to his uniqueness. He alone, only He can suffer with such serenity. Only he can be crowned with a halo, can reveal his divinity on a cross. His beauty in death, is an indication of a true, strong rejection of and protest against violence, against inhumanity that characterize those who life outside God. It is the perfect combination: this man of light, this strongly painted body, who also has blood oozing from the wounds. This man who died, whose head rests softly on his shoulder, this man is truly different. You see the hair of a man, dishevelled, unruly almost, the result of his via dolorosa. But it is also the mystic face of the divine person who enters light after this way of sorrow. Hidden from the sight of humanity, kept in the dark, is the immense power of the one who walks a different path than the road of violence. There is more light, there is true power in powerlessness, in saying no to hardness, to hatred, to the tough, clenched fist – in blessing the world prayerfully as it shakes its fist at him. He invites you to love his way, to love his peace, to follow him, to cry out against darkness and evil. His quiet serenity is a call to a deep, lasting emotional bond that brings the true light in darkness. It fills your inner being, floods it with feelings of adoration and beckons you to walk the same way. And, as you walk in the darkness, the light of this figure and the love that he emits, makes you strong in your weakness. The meek shall conquer the world.

Pondering this painting, you are taken up in the loneliness of Christ, his solitude. You enter into the silence before, and, even, of the man on the cross, you experience him in his loneliness and you become quiet before the magnitude of this confrontation between light in death and darkness of death. Words become unimportant. Thoughts grind to a standstill. Your heart cries out – let me love in this same way. Let me be light as I see light here. Let me live and find shelter in this divine space for ever.

(Cf. also http://www.crosscrucifix.com/solitaryF.htm).

Spirituality and asking for forgiveness / spiritualiteit en vra om vergifnis

Iewers skryf Thomas Merton oor die groot antwoorde wat mense altyd by geestelike leiers wil soek. Sy raad aan sulke leiers is - moenie dit gee nie.

Ek kou hieraan, veral omdat ek al heel week loop en dink oor iemand wat weer in die openbaar verskoning gevra het omdat hy as 'n bekende leier jare terug iemand anders in die naam van God 'n diepe onreg aangedoen het. Hy vertel hoedat hy al lankal die persoon wou gaan "spreek" het om te verduidelik waarom hy dit gedoen het. Sy openbare skrywe bevat dan 'n lang, uitgebreide verklaring oor hoe hy teologies tot ander insigte gekom het.

Selfs wanneer ons om verskoning vra, kan ons, onbedoeld en goedbedoeld, besig wees met 'n poging tot selfregverdiging. Ek was teologies oningelig, nou is ek teologies ingelig. En tussen hierdie skuif van my van die donker na die lig, is daar ure, dae, maande, jare se ongekende seer wat ek ander mense aangedoen het. Hulle seer is weer eens nie in fokus nie, maar ek en my skuiwe wat ek gemaak het. (Hou ons tog maar net ander mense se seerkry in gedagte wanneer ons 'n oordeel oor hulle vel, dan sou ons baie minder ons monde so graag oopmaak).

Sulke tye wanneer ons besef ons was verkeerd, moet ons smeek om vergifnis - in die letterlike sin van die woord. Want die seer wat korsdik oor die lewe van mense sit, vra nie om verduidelikings nie. Dit vra niks nie, liewer net stilte en skaamte. Dit is wat Job van sy vriende gevra het. Dit groot verduidelikings wat ons vra en bied, moet tot swye gebring word. Veel, veel eerder moet ons na 'n eenvoudige, nederige versoek om vergifnis in stilte verder wag op die werk van die Gees wat alleen heling kan bring - meer as wat ons beste woorde ooit kan regkry. Onvoorwaardelik, sonder verduideliking moet ons ons skaamte en ons smeking dat ons verlede ons nie toegereken sal word nie, oordra: en dan moet ons die Gees toelaat om genesing te bring - indien ooit. Juis in die "indien ooit", opreg uitgespreek (sal God my ooit hiervoor kan vergewe?), klink dan die swart ervaring van ons skuld deur. Dit is die hand wat ons op die bors slaan, tollenaarsgewyse, as teken van ons diepe, egte berou. Niks, nie ons beste verklaring, kan ooit rede bied vir of regmaak aan wat ons gedoen het nie. Net die goddelike, onbegryplike genade kan, indien ooit, heling bring...



Somewhere Thomas Merton writes about those who consult leaders about questions and ask for clear and extensive answers. His advice to the leaders is not to give it.

I cannot stop thinking about this. I have been reflecting throughout this week on a public statement by a well-known church leader regarding deep injury inflicted on someone else some years ago (in the name of God). His public statement comprises of a long explanation of his conversion from his earlier superficial theological beliefs about the matter on which he judged so easily. Even when we are begging for fogiveness, unlike the pharisee, we can be engaged in self-justification - like the pharisee. I was theologically naive, now I am theologically better informed. And behind this shift in my theological developments, lies hours, days, months and years of irreparable injury inflicted on other human beings. Their pain is not in focus, but rather my shift in thinking.

Better beg for fogiveness in the literal sense of the word and say no more.

The big answers and explanations that we give, must become silent as we wait, humbly, on the Spirit of the Lord to use our simple request for forgiveness, unconditionally given, without explanation, to bring some healing - if at all (Lord, can you ever forgive me?). Precisely in this "if at all" we express the dark, deep experience of our guilt. It reflects the hand beating one's own breast, like that of the tax collector, as a sign of our deep regret. So deep that nothing can compensate for it - not even our best explanation. Only grace, God's divine grace, can ever, if at all, bring healing.

Jan van die Kruis 6: die bedreiging van 'n vurige geloof. Oor spiritualiteit en geesdrywery

Hoofstuk 2: Oor ‘n paar onvolmaakthede van die beginners wat betref hoogmoed.

2.1. Hierdie beginners is baie vurig en ywerig in geestelike sake en vroom dade. Dit is waar dat geestelike sake ‘n mens gewoonlik nederig maak. Maar by die beginners ontstaan daar uit die voorspoed dikwels tog ‘n sekere mate van verborge hoogmoed. Hulle raak ‘n bietjie selfvoldaan oor hul dade en oor hulle self. Dit lei daartoe dat hulle ‘n ydele en soms selfs hoogs ydele begeerte het om in ander mense se teenwoordigheid oor geestelike sake te praat. Soms doen hulle dit meer om ander te bepreek as om self te leer. In hulle gebede veroordeel hulle ander mense as hulle agterkom daardie persone nie vroom genoeg na hulle sin leef nie. Soms sê hulle dit sommer openlik. Hulle herinner ‘n mens daarmee aan die fariseër wat God verheerlik deur hom op sy eie werke te beroem en die tollenaar te verag (Luk.18:11-12).

2.2. Dikwels laat die duiwel by hierdie mense die vurigheid en begeerte toeneem om sulke en ander werke te doen sodat hulle hoogmoed en verwaandheid groter word. Die duiwel weet immers baie goed dat al hierdie werke en deugde wat hulle doen, nie net heeltemal nutteloos is nie, maar by hulle eerder verkeerd en ondeugdelik is. Dit gebeur dikwels dat sommige in die kwaad verval dat hulle wens dat niemand so goed sal lyk soos hulle self nie. Wanneer hulle ook al die kans kry, veroordeel hulle ander in woord en daad en smeer hulle swart deur te kyk na die splinter in die oog van hulle broer sonder om die balk in hulle eie oog te sien (Mat.7:3). Hulle sif die muggie en laat die kameel deurval (Mat.23:24).

2.3. Wanneer geestelike leiers hulle gesindheid en optrede soms nie goedkeur nie, dink hulle dat die leiers hulle gesindheid nie verstaan nie. Want hulle soek gretig daarna dat die leiers hul optrede waardeer en prys. Die leiers word dan as minder geesvervuld beskou omdat hulle die optrede van die beginners nie goedkeur en aanvaar nie. Onmiddellik wil hulle dan met iemand anders praat wat meer na hulle sin is en hulle kry sulke mense dan ook in die hande. Want gewoonlik wil hul praat met iemand wat hul weet hul sake sal aanprys en waardeer. En hulle vlug soos vir die dood van mense wat probeer om hulle op die veilige pad te lei deur hierdie gedrag te verhoed – of hulle word soms selfs vyandig teenoor sulke geestelike leiers. Dikwels koester hulle in hul eiewaan allerhande voornemens, maar hulle voer min daarvan uit. Menigmaal wil hulle dat ander mense van hul gesindheid en vroomheid weet met die gevolg dat hulle gereeld dit wys deur allerhande gebare, gekreun en ander seremonies. En soms het hulle selfs sulke ekstatiese vervoeringe – meer dikwels in die openbaar as in hul binnekamer. Dan skep hulle behae daarin as mense daarvan weet. Hulle is dikwels selfs versot hierop.

In hierdie gedeelte word uitgewys hoedat juis ‘n ernstige godsdienssin ‘n mens kan bedreig: dit gaan dan om ‘n verwaande godsdiens wat soek na erkenning. Ander mense moet beïndruk word. Die sleutelwoorde hier is: vurig en ywerig, verborge hoogmoed, selfvoldaan, ydele begeerte, veroordeel ander, hoogmoed en verwaandheid. Selfs mense wat met goeie bedoelings hier wil keer, word dan die slagoffer van die verwaande godsdiensssin. Die vuriges ontwikkel ‘n negatiewe houding teenoor mense wat hulle gesindheid nie goedpraat nie - en is weer eens hierin net so vol eiewaan (minder geesvervuld, vyandig teenoor).

Die gebroke riet

N.a.v. Psalm 51:19:

My hart is gebroke, niks werk meer vir my nie. Ek kyk na die son wat helder, geelhelder, op ‘n wonderskone lentedag alles rondom my vrolik in vele, helder, sprankelende kleure baai. Maar dié vreugde, die wonderkleure bly veraf, op ‘n afstand hang, verskrik voor die koue wat oor my hart afgedaal het.

My hart het my verlaat. Ps.40:13.

My gebroke hart is vol dowwe klanke van verval. Ek luister na die stemme van musiek, oor liefde en lewe met beloftes van troos en heling. Maar die soetheid steek in die lug vas, teruggedring voor die rasende gekreun van my sterwende hart. Al die tyd hoor ek, deurdringend, skerper, die nog rinkelende naklank van my hart wat in duisende stukkies breek.

Ek is kragteloos en heeltemal verbrysel. Ek brul van die gebons in my hart. Ps.38:9.

My gebroke hart woon in die gevangenis van die dowe. Om my en naby aan my is die vriendelike gesigte van hulle wat elke dag met my praat, met my saamleef. Maar ek merk hulle nie op nie. Gedurigdeur klop my hart selfverstrikt en sterwende in my. Ek wil leef met die dieper, wanhoop-wete: my hart is gebroke, dit is stukkend, vir altyd, onherstelbaar.

Platgeslaan soos die plante en verdor is my hart; Psalm 102:5

My hart is gebreek. Goeie gedagtes tel my nie op nie. Soet klanke dryf verby my sonder om my aan te raak. Die nabyheid van die wat by my woon, wat met my praat raak my nie. My hartklop het tot stilstand gekners, dit het yskoud in my geword.

Hoe lank sal ek planne beraam in my siel, met kommer in my hart oordag? Ps.13:3.

My hart is gebreek, ek is stukkend geslaan deur houe van vernietiging. Ingeteël in my selfmarteling, verstom woorde. Gebed syfer weg. Gedagtes syg vertroebeld in die moeras van my oorgawe.

Was my hart maar stukkend geslaan “deur die Here, deur sy heilige woorde”! (Jer.23:9). Ek merk die Here nêrens nie. Ek voel die rou verwerping, die rasperhoue van die kliewende tong. My hart is stukkend geslaan deur here, deur hul genadelose woorde. Die buitenste duisternis van mensetaal het in my kom woon.

O God, is U die Geneesheer van stukkende harte? Heel my hart, hierdie stukkende, gebroke hart van my. Kom, klaar op die duister, hierdie donkerte wat benoud, verstikkend in my kom woon het. Sou U dit tog kon doen? Kan U dit nog doen?

Wag op God! Evangeliese mistiek/spiritualiteit en gebed teenoor demoniese, menslike gebed

Ek lees die volgende aangrypende opmerkings van Paul Althaus:

“Niemand kan die ontmoeting met God self bewerk of dit in iemand anders se lewe bewerk nie. Dit word aan ons deur God alleen geskenk. Openbaring is ‘n gebeurtenis wat ons nie kan beheer nie. Dit is ‘n gebeurtenis wat plaasvind wanneer en waar God dit wil hê. God alleen kan God aan my openbaar... Ek ken God net soos wat God Godself aan my bekend maak.

Openbaring is daarom nie iets wat ek deur my gedagtes of dade kan ontvang of bereik nie. Dit kan nie verstaan of bewerk word nie. Ons kan en ons behoort onsself oop te stel vir die openbaring. Ons fokus op daardie werklikhede wat ons van ander mense ontvang het en wat volgens hulle God se getuienis aan hulle was. Ons fokus ons gedagtes daarop, ons soek na die werklike teenwoordigheid van God, ons soek God. Maar dit gaan nooit bloot net om ‘n saak van nadenke, van innerlike konsentrasie of innerlike besinning nie. Dit is ook nie net maar ‘n kwessie van vrae stel oor God nie. Dit is altyd ‘n kwessie van ‘n mens se optrede, van ‘n hele lewenshouding/lewensistelling: ons soek daarna om van ons kant af die weg oop te maak vir ‘n ontmoeting met God, ons oop te stel, om te “verstaan” soos wat ons dink ons dit verstaan. Ons kan en ons behoort ‘n ontmoeting in hierdie ernstige lig te beskou. Maar ons kan dit nooit op hierdie manier verwerklik nie. En die ontmoeting van God is ook geheel en al nie afhanklik daarvan nie. Dit word geskenk waar God dit wil gee aan hulle wat dit nie verwag nie, maar ook aan hulle wat dit verwag. Geen oefeninge van enige soort, geen geestelike inspanning, geen instelling van ‘n mens se denke, geen metodes (“Hoe kan ons kennis van die dieper dinge verkry?”), geen asketisme of onttrekking, geen “vas” op watter manier ook al, geen soeke of gebed kan dit afdwing nie (hoewel dit sekerlik beloof word dat dit geskenk sal word in antwoord op sulke soekende gebed).

Wanneer God aan my geopenbaar word, sit dit natuurlik my denke, my wil en my dade in beweging. Geloof waardeur ons die openbaring vir ons toeëien, is ons reaksie. Ons kan nie die openbaring toeëien, vashou sonder dat ons daaroor nadink en daaroor mymer/mediteer en sonder om dit prakties te gehoorsaam nie. Maar hierdie geloof word voorafgegaan deur suiwer afwagting – en dit is die primêre grondslag vir ons dade. Openbaring is iets wat alleenlik deur God gedoen word. Ons kan maar net die openbaring ontvang in ‘n passiewe sin van die woord. As ons aktief reageer, volg dit op wat aan ons in die openbaring gegee word. Ek word verstaan, aangeraak, gegryp, aangespreek, geken en ek herken myself as iemand wat hierdie handelinge ondergaan. Alles wat ek weet hang af daarvan dat ek geken word.” (Aangehaal in The Minister’s Prayer Book, xiii-xiv).

Daarom is gebed ‘n reaksie op die Woord van God. As gebed nie ‘n reaksie op God se Woord is nie, is gevaarlik. Daarom, vervolg The Minister’s Prayer Book – in ‘n aanhaling van Daniel Jenkins,

is gebed nie noodwendig altyd ‘n goeie ding nie. Tensy dit, soos dit hoort, gerig is aan die regte Persoon, kan gebed iets demonies word en ontelbare skade aan die mensdom en die wêreld aanrig. Dit kan hoogs gevaarlik wees, die mees subtiele en effektiewe manier om die mens van God se aangesig af te sny. Natuurlike menslike gebed gryp en reik uit na God op die mens se voorwaardes. Dit kan op kru, maar ook op hoogs subtiele maniere die verantwoordelike keuse vir God, die self-toewyding aan God, die volle gelykwording aan die wil van God vermy – iets wat nie in egte gebed sal gebeur nie. Menslike gebed, soos menslike roem en prag en waarheid en alle menslike godsdiens moet eers self verlos word voordat dit ‘n bron van groot seëning kan word. Ons taak is nie om ons gebedslewe te versorg en om spiritualiteit na te jaag nie. Ons taak is om na God se Woord te luister en vir God daarop in gebed te antwoord.

Laat my op U wag, God, totdat U na my uitreik, totdat ek voedsel van U op die regte tyd ontvang - Psalm 104:27; Psalm 130.

Spiritualiteit en nederigheid

Ek lees hierdie week uittreksels uit die blog van Corné J. Bekker (http://innerresourcesforleaders.blogspot.com). Onder andere het hy hierdie pragtige gedeelte:

Pride is deceitful. A telling old Jewish joke shows the changing face of pride. In the village synagogue, during the High Holidays, the rabbi prostrates himself on the floor, saying, "God, before You I am nothing." Immediately the richest man in town prostrates himself on the floor, saying, "God, before You I am nothing." Right after that the town beggar prostrates himself on the floor, saying, "God, before You I am nothing." The rich man whispers to the rabbi,"Look who thinks he's nothing."Dr. Paul Wong, Professor at Western Trinity University proposes the following practices in the pursuit of humilty, practices that I think translates very well to organizational leadership behavior:

* Acknowledging our wrong doing
* Receiving correction and feedback graciously
* Refraining from criticizing others
* Forgiving others who have wronged us
* Apologizing to others who have been wronged by us
* Enduring unfair treatments with patience and a forgiving spirit
* Thinking and speaking about the good things of other people
* Rejoicing over other people's success
* Counting our blessings for everything, good and bad
* Seeking opportunities to serve others
* Willing to remain anonymous in helping others
* Showing gratitude for our successes
* Giving due credit to others for our successes
* Treating success as a responsibility to do more for others
* Willing to learn from our failures
* Assuming responsibility for our failures
* Accepting our limitations and circumstances
* Accepting social reality of discrimination and prejudice
* Treating all people with respect regardless of their social status
* Enjoying the lowly status of being an outsider and a nobody

Hellen Keller, the great teacher, once declared: "I long to accomplish a great and noble task, but it is my chief duty to accomplish humble tasks as though they were great and noble. The world is moved along, not only by the mighty shoves of its heroes, but also by the aggregate of the tiny pushes of each honest worker. "

Further Reading:Here is a link to Professor Wong's essay on humility:http://www.meaning.ca/articles/presidents_column/humility_nov03.htm

Nouwen, die kerk en spiritualiteit (2)

Nouwen skryf egter oor die kerk een van die aangrypendste stukkies in sy Dagboek – iets waaraan ek dikwels dink.

Die gesag van meelewing

Die kerk maak ons dikwels diep seer.

Mense met geestelike gesag verwond ons dikwels deur hulle woorde, gesindhede en eise. Juis omdat ons godsdiens ons sulke diep vrae laat vra oor kwessies van lewe en dood, kan ons godsdienstige gevoelens so maklik gekwets word.

Predikante besef selde hoe ’n kritiese opmerking, ’n gebaar van verwerping, of ’n daad van ongeduld ’n leeftyd lank onthou word deur hulle teen wie dit gemik was.

Daar is so ’n geweldige honger na sin in ons lewe, na vertroosting en bemoediging, na vergifnis en versoening, na herstel en genesing, dat elkeen met gesag in die kerk gedurig herinner moet word dat “meelewing” en “ontferming” die beste woorde is om godsdienstige gesag mee te definieer.

Laat ons dan ons oë gevestig hou op Jesus, Hy wie se gesag juis die sigbaarste was in sy diepe meelewing met mense.

Liefde wat ons vir mekaar het, word hier ingrypend gekwalifiseer met ontferming. Liefde gaan oor ‘n houding in ons waarin ons ander mense raaksien vir die liefde wat hulle nodig het – ongeag wie hulle is en wat hulle sê. Nouwen se gehoor word hier nogal op ‘n opvallende manier beskryf. Dit is mense wat geweldig honger na

• sin in die lewe,
• vertroosting en bemoediging,
• vergifnis en versoening
• herstel en genesing.

Mense steek hierdie diep honger weg agter honderde maskers:

• woede (omdat ek nie kan kry nie...)
• angs (dat ek nog verder gaan verloor...)
• klouerigheid (ek wil nie alleen wees nie...)
• besitlikheid (ek moet iets besit....)
• afknouerigheid (as jy nie van my hou nie.....)

Ontferming beteken dat die kerk t.s.v. al hierdie simptome wil uitreik na sulke honger mense.

Die kerk, spiritualiteit en die liefde (1): ontmaskering en genesing

‘n Kerkleier vertel my dat hy as lid van ‘n kommissie wat ‘n baie aktuele saak ondersoek, van tyd tot tyd kommentaar daaroor in die media moet lewer. Hy kry klompe reaksies wat in ‘n lêer geliasseer word. Sy dogter het die ander dag daarop afgekom. Sy was buite haarself van onsteltenis. Natuurlik uit simpatie met haar pa, haar bloedpa, maar haar woorde sny beendiep en onthul ‘n onsteltenis wat nie net bloot ‘n beskermingsrefleks is nie:

“Kan dit kerkmense wees wat só skryf?”

Die vertelling bly by my – omdat ek dink aan die geloofskrisis van daardie kind. Dit is haar indrukke van mense naby aan haar en haar huis – mense wat in die geloof ‘n kring vorm wat in lewe en leer eerder ‘n getuienis behoort te lewer van besondere bande wat hulle met mekaar het.

Ons het almal negatiewe ervaringe met die kerk. Dit val my op hoeveel kerkmense hulle daarmee besig hou – nog onlangs lees ek Rahner se nadenke oor die onmoontlike onderwerp – die sondigheid van die kerk! Ek onthou toe ek 'n ruk terug Nouwen se Dagboek vertaal het, hoe ek ingetrek is deur wat hy oor die kerk skryf. Hy het ‘n hele paar oordenkings, veral in sy Oktobermaand-stukke oor die kerk. En hy worstel duidelik met die feilbaarheid van die kerk.

Vanoggend hoor ek weer kerknuus soos koue water in my gesig uitgeskiet. Ek kry ‘n wrang en diepe onvergenoegdheid oor my. Ek gaan terug na Nouwen om te kyk op watter manier ek hierdie ervaring vanuit spiritualiteit kan benader. Een na die ander van sy stukke vertel my hoe die kerk bestaan uit allerhande soorte mense wat erg van mekaar verskil en groot foute maak. Ek moet hulle aanvaar, want hulle is ook op reis met God.

Ek sit terug, onwillig gewillig (!) om toe te laat dat sy gedagtes my lei. In sy stukkie van 25 Oktober herken ek myself as hy skryf dat ons net in die kerk vrugbaar kan wees as ons werklik liefhet.

Liefde vir mense in die kerk wat so neerbuigend, arrogant, liefdeloos is en van beter moet weet? Dis ‘n groot eis. Maar hy is reg. En ek het dit so dikwels in die gemeente gesien – hoe erg vernietigend mense teenoor mekaar kan wees. Maar as ‘n mens ‘n liefdesverhouding met hulle het, skuif dinge. Tog wel. ‘n Mens moet vrugbaar wees, nie verbitter nie.

Ek wonder hóé en wáar ek hierdie liefde gaan kry. Miskien in die wete van eie foute, mislikheid teenoor ander, veral hulle naby aan my. Só self-vernietigend kan ‘n mens eenvoudig nie aanhou lewe nie. Maar iewers kry 'n mens dit dan tog by die dieper bron, die helderder manier om te verstaan: Jesus wat ‘n oor genees in die tuin van skande en verraad – simbool van sy konsekwente liefdespad. Dit is ‘n sterk liefde wat die skerp woord skep: sit terug jou swaard – hou op met die geweld.

Dit moet ek op my lewensreis my deel maak, dring dit tot my deur terwyl ek oor die kerk, Nouwen en hierdie oggend nadink: maar uiteindelik sal ek moet vrugbaar wees – en daarvoor het ek die liefde nodig. En die simboolryke verhale in die Woord wat my telkens aan die liefde herinner en daarmee verbind.

Die liefde is die ironiese antwoord op die liefdeloosheid wat so hoogty in die kerk vier. Dit is iewers so breekbaar maar net ‘n daad - "liefde" – maar dit is ook ‘n liefde wat die sterk getuienis laat hoor:

Jare gelede breek alle hel in die kerkraad los omdat een van die heethoofde weer met sy kenmerkende skerp tong ander te na gekom het. Die spanning loop hoog. ‘n Mede-broeder skryf ‘n brief van beswaar teen sy venynigheid. Maar die brief self is gelaai met harde uitsprake en veroordeling. So bots ons kop aan kop. Ons geweld skep geweld.

Ek sit met my hande in my hare en kyk die briefskrywer in die oë: waar ‘n mens jou verset teen die liefdeloosheid om ons, moet dit juis daardie liefdeloosheid transendeer – sonder om swak te wees. En in die oomblik wat ons oog om oog sien, weet ons almal helder hoe feilbaar ons is. Deur die ontmaskering van ons geweld waarmee ons geweld teengaan, kom daar by ons 'n oomblik van herkenning - ek is niks beter as my vyand nie. En dit is al 'n stuk genesing wat daar deurbreek.

“Sit terug jou swaard.” “Hou op daarmee” (Lk.22:51). Dit is die sterker woord, opgevolg deur die eintlike daad van genesing – stop die bloeding, maar genees die wond - sit die oor terug. Juis omdat die kerk so liefdeloos is en so ongelooflik skade kan aandoen, het die kerk die egte, goddelike liefde nodig. Daardie liefde wat geweld - tot skaamkry toe - kan uitwys en dit met genesing kan verplaas: so wil ons nie weer met mekaar omgaan nie.

Dink weer oor die vreugde van godsdiens! Spiritualiteit en Jan van die Kruis (5)

In die vorige bespreking (Jan van die Kruis 4) het ons gesien hoedat God liefderik die mens wat met nuwe gloed vir God gevind het, op ‘n geestelike reis wil neem. Maar van ons kant af is daar onvolmaakthede (sonde) waarin ons menslike inspanning na vore kom. Ons wil tydens hierdie geestelike reis nie toelaat dat God ons neem in die ruimte van die egte liefde nie. Laat ons nou ‘n bietjie meer oor die onvolmaakthede praat:

Vertaling van 1.3.

Vandaar dat die siel dit geniet om lang tye en soms selfs ‘n nag lank te bid. Die siel geniet dit om boete te doen, om te vas, om deel aan die sakramente te hê en om oor goddelike sake te praat. Maar al doen die geestelike mens dit alles doelgerig en volhardend, al leef die mens dit uit en kom dit noulettend na, is die mens daarin geestelik gesproke tog baie swak en onvolmaak. Want die mens deel in die geestelike sake en in die toewyding omdat hy of sy daarin troos en genot vind. Omdat die mens nog nie deur ‘n kragtige worsteling hom of haar in die deugde bekwaam het nie, kleef daar aan hul geestelike werk baie gebreke en onvolmaakthede. Uiteindelik werk elke mens volgens sy eie volmaaktheid; en omdat hy of sy nog nie ‘n kans gehad het om sterk gewoontes te ontwikkel nie, moet hy of sy swak werke hê – net soos swak kinders.

Om dit duideliker te verstaan en ook hoe dit hierdie beginners ontbreek aan deugde juis in daardie geestelike dinge wat hulle so maklik met genot wil doen, sal ons dit illustreer aan die hand van ‘n bespreking van die sewe belangrikste ondeugde. Ons sal ook die vele onvolmaakthede in elk van hierdie ondeugde bespreek. Daaruit sal duidelik word hoe kinderlik die werk van hierdie beginners nog is. Ook sal blyk hoeveel weldade die donker nag vir ‘n mens inhou; dit gaan ons daarna bespreek. Hierdie nag reinig immers die siel van alle onvolmaakthede en louter hom.

• Die pasbekeerde mens geniet godsdiens. Maar hierdie genot kan ‘n struikelblok wees!
• Dit is ‘n teken van sondigheid selfs!
• Omdat dit selfgesentreerd is: dit gaan vir jou om die voordeel wat jy uit jou godsdiens kan kry, die lekkerte wat dit jou bied.
• Eintlik is dit ‘n teken dat ‘n mens ‘n baba in die geloof is, nog swak en wankelend.
• Om regtig geestelik volwasse te word, wag daar op ons ‘n “worsteling”, ‘n “donker nag” en ‘n reiniging.
• Of, diep onder hierdie teks sit daar die een groot aandrang van Jan van die Kruis: ons geestelike reis gaan eintlik nie om ons nie, maar om God. Doen alles tot eer van God – laat toe dat God jou neem na daardie plek waar jy egte liefde, die liefde wat aan God behoort, sal kan beleef. En dit is iets taamlik anders as die liefde vir jouself en die verliefdheid op die goeie ervarings wat jy het as jy jou godsdiens beoefen. As jy jou godsdiens jaag omdat dit jou laat goed voel, flits ‘n rooi lig...

Here, leer my om, soos Jesus, U woorde te hoor en nie na my eie woorde te luister nie. Lei my na U woning waar die egte liefde is. (Joh.14:23).

©Pieter G.R. de Villiers. Kontak pgdeviliers@mweb.co.za

Spiritualiteit en Jan van die Kruis (4): God se genadige ruimte van die liefde.

Ons is besig met hoofstuk 1 waarin Jan van die Kruis praat oor die onvolmaakthede van mense wat tot bekering gekom het. Dit is ‘n boeiende inleiding omdat dit so duidelik menslike vermoëns uit die prentjie van die geestelike reis uitskryf. Dit beskryf hoe ‘n mens in jou entoesiasme oor jou nuutgevonde liefde vir God sekere onvolmaakthede het. Ek dink nie ek sou, as vurige, jeugdige pas-bekeerde veel van sy opmerkings gehou het nie, veral nie die idee dat ‘n mens sonder enige inspanning die vreugde van God geniet. Hoe onthou ek nie my krampagtige grype na God uit die gloed van my pas-bekering tog nie....

Hoofstuk 1.2. Vertaling (n.a.v. die Nederlandse vertaling, sien hier onder vir verwysing)

‘n Mens moet dus weet dat God die siel wat hom of haar met oortuiging tot die diens van God bekeer, geestelik sal voed en koester – net soos ‘n liefderike ma haar hulpelose kindjie: sy nestel die baba warm aan haar bors, voed dit met kosbare melk en ligte, soete spyse en omhels dit koesterend in haar arms. Maar soos die kind ouer word, hou die ma meer en meer haar koestering terug en hou haar vertederende liefde vir die kind verborge. Sy begin die baba te speen, hou haar of hom minder vas en laat hom of haar selfstandig word sodat die kind minder van ‘n baba word en meer aan groter en belangriker sake aandag kan begin gee. God se genade, die liefdevolle moeder (vgl. die Vulgaat se weergawe van Wysheid 16:25-26), doen presies dieselfde met die siel wanneer die siel opnuut met ‘n nuwe gloed en vuur gebore word om God te dien. Die genade van God gee aan die siel vreugde in al die dinge van God, sonder enige inspanning aan die kant van die siel, sodat die siel soet en kosbare geestelike melk en ‘n groot vreugde in geestelike toewyding geniet. God gee dus aan die siel ‘n bors van tere liefde soos ‘n ma aan ‘n hulpelose baba (1 Pet.2:2-3).

Die siel vind groot vreugde in geestelike “toewyding.” In die Nederlandse vertaling is daar by die woord “toewyding” of “oefening” ‘n interessante verklaring. Toewyding, lui die verklaring, is veral in die eerste fase van die geestelike reis nodig. Geestelike toewyding verwys na ‘n soort dissipline en ‘n gepaste houding in die verhouding met God. Gelowiges is as beginners dikwels behep met vele onvolmaakthede. Hulle wil graag presteer in die geloof. Hulle wil hulle laat geld en in beheer wees. Hulle is daarom dikwels meer op hulleself as op God gerig. Juis daarom bly hulle agter en is hulle gebrekkig in hulle toewyding en verloor dan met verloop van tyd hulle sin daarin. Mense wat gevorder het op die geestelike weg is nie ingestel op hulle toewyding omdat hulle daaruit bevrediging put nie, maar hulle is al hoe meer daarop ingestel ter wille van God self. God lei die mens tot aan die grens van sy of haar vermoë om die mens tot ‘n suiwerder hart te bring. God maak dit daarom vir die mens onmoontlik om van sy of haar kant nog iets te doen om nader aan God te kom. Juis wanneer ‘n mens niks doen, ontstaan daar die volmaakte ruimte vir die eintlike toewyding, dit wil sê die toewyding aan die liefde en die liefde bestaan daarin dat ‘n mens God in jou laat werk.

Die geestelike reis wat in hierdie verklaring beskryf word, beklemtoon

• dat ‘n mens hierdie reis nie aflê omdat dit jou laat goed voel nie of omdat jy so ‘n goeie mens geword het nie.
• dat ‘n mens wat dieper in die geloof groei, al hoe meer weggroei van jouself en van selfbehae en meer en meer ingestel is op wie God is en wat God behaag.
• dat ‘n mens op jou geestelike reis gedurig aan die einde van jou kragte kom. Dan kan jy nie verder nie. En juis dít is wat God wil hê.
• As jy aan die einde van jou kragte gekom het, is daar ‘n groot oop ruimte waarin jy moet binnegaan: hier moet jy jou oorgee aan die liefde.
• Van hierdie punt leef jy “sonder enige inspanning.”
• God voed en koester. God se genade gee vreugde. God is die groot gewer in die geestelike reis.
• Liefde is juis wanneer God in my werk, waar ek niks meer (kan) doen nie.

Leer my hierdie geheimenis: dat ek minder word, sodat U meer in my kan word. Leer my hierdie egte liefde.

© Afrikaanse weergawe: Pieter G.R. de Villiers. pgdevilliers@mweb.co.za