Onderskeiding (1). Om met God te praat oor die lewe.

Elke oomblik van die dag, sou ‘n mens kon sê, maak ons keuses. Mense is meestal sensitief om keuses te maak omdat hulle weet hulle dra die gevolge daarvan.

Daar is baie maniere om keuses te maak. ‘n Mens besluit op die ingewing van die oomblik om iets te kies, of jy spandeer baie tyd aan ‘n klomp inligting op grond waarvan jy dan ingeligte besluite neem.

Maar daar is ook ‘n ander manier van keuses maak. Dit het te doen met ‘n kerntaak van spiritualiteit. In spiritualiteit word veel aandag aan die mens se keuses gegee. Die geestelike leiers het deur die eeue heen beklemtoon dat keuses saamhang met die groter, belangriker saak van onderskeiding.

Hoewel onderskeiding ook te doen het met die neem van besluite, is dit ook terselfdertyd iets wat ons besluite begelei en omraam. Om te onderskei is iets meer as om bloot net te besluit.

Onderskeiding is een van die oudste en belangrikste motiewe en gebruike in die Christendom. Ignatius van Lojola het geskryf dat onderskeiding so belangrik is dat niemand ooit moet droom om dit oor te slaan in sy geestelike lewe nie. Vir hom was dit ‘n saak wat elke mens elke dag met toewyding en selfs met ‘n passie moet doen.

In onderskeiding gaan dit om ‘n dieper insig te kry in waarheen jy en die omgewing waarin jy jou bevind, op pad is Deur onderskeiding raak ‘n mens bewus van wie jy is en, net so belangrik, wat God se wil vir jou lewe is. Dit is ‘n gereelde geestelike oefening wat ‘n mens hartgrondiglik verander in iemand wat sy of haar plek in die wêreld leer ken en wat met eerbied sy of haar beskeie rol in die lewe leer herken en speel. Terselfdertyd leer dit ‘n mens om jou verhouding met God te koester, om bewus te word en te bly watter rol God in ‘n mens se lewe speel. Dit is iets wat ‘n mens met geduld, gedurig beoefen sodat ‘n mens ‘n lewe van vervulling en sin kan lei.

Heel kort sou ‘n mens kon sê: Onderskeiding is om God se wil vir ‘n mens se lewe te bepaal en te volg. Hiermee word ‘n belangrike verskil tussen besluitneming en onderskeiding gewys. Dit gaan in onderskeiding om op te let waar ‘n mens God se liefde in die alledaagse lewe kan herken sodat ‘n mens dit in jou daaglikse lewe kan toelaat en volg.

Daarom is onderskeiding in die eerste plek ‘n gerigtheid op God.

Onderskeiding is dus iets anders as om net ‘n besluit te neem. Dit is ook iets anders as om bloot n ate dink oor wat reg en verkeerd is. En dit is ook nie dieselfde as self-ondersoek nie. Oor hierdie verskil kan ‘n mens nog veel skryf, maar die belangrike is die eerste groot perspektief: onderskeiding het te doen met God se wil vir die wêreld en vir ‘n mens se lewe.

Daarom sal ‘n mens in onderskeiding gedurig in gesprek met God wees. Waarna ‘n mens soek is om ‘n mens se lewe saam met God te bedink, om uit te vind wat God vir jou oor jou lewe wil sê en om, in die lig van God se wil, die belangrike dinge van die randsake te onderskei. Die fokus is nie maar net op ‘n mens self, jou eie behoeftes, begeertes, gedagtes en dade nie. Die fokus is hoe God oor ‘n mens dink en hoe God oor die wêreld waarin die mens leef, oordeel – en hoe ‘n mens hierdie perspektief van God kan leer ken en gehoorsaam.

Daarom is onderskeiding nie bloot net die versigtige nadenke oor wat vir ‘n mens die beste keuse is nie. Onderskeiding is in die heel eerste plek ‘n gespek met God oor die lewe en oor wat God vir ‘n mens se lewe begeer.

Daarom is onderskeiding eintlik die transformasie van ‘n mens se perspektief op die wêreld: in onderskeiding soek ‘n mens nie na die beste manier waarop ‘n mens kan leef nie. Die perspektief is anders: dit gaan om hoe ‘n mens uitvind wat volgens God vir jou die beste manier is om in hierdie wêreld te leef.  

Dit is die vertrekpunt vir onderskeiding. Wie onderskeiding op die manier begin doen, gaan by ‘n heel ander eindpunt uitkom as die een wat onderskeiding beskou as die praktyk van verstandige besluitneming.