Daar is nie meer ateïste oor nie. Maar godsdiens is in?

Hier onder is  'n vreemde artikel wat in Trouw oor die naweek verskyn het. Dit skryf oor die gebrek aan belangstelling in die Christendom wat selfs daartoe gelei het dat daar nie meer ateïste van naam oor is nie. Die feit dat daar nie meer ateïste oor is nie, is volgens die artikel geen pluimpie vir die Christendom nie, asof die ateïsme die onderspit gedelf het nie. Inteendeel. Dit is eerder 'n teken van die agteruitgang van die Christendom omdat niemand eintlik meer sin het om stelling in te neem teen Christelike oortuigings nie.

Die "nuwe geloof"is nou "onverskilligheid". Niemand gee om nie.

Waarom ek die artikel vreemd vind, is die opmerking daarin dat ons wêreld, ten spyte van die toenemende sekularisering, steeds nog godsdienstiger word. Dit is 'n stelling wat meer aandag verdien. As die kerk en ateïsme uit is, wat is die groeiende godsdienstigheid dan? Ek het my gedagtes hieroor, maar is jammer dat dit nie in die artikel ter sprake kom nie.

Hier is die artikel:

Waar zijn de fanatieke atheïsten gebleven? Nog maar weinigen vinden God belangrijk genoeg om christelijke filosofen te lezen en hun ideeën te weerleggen. Onverschilligheid is het nieuwe ongeloof, meent theoloog Stefan Paas.

U organiseert een symposium over het bestaan van God en vindt dat een overtuigde atheïst niet mag ontbreken. Wie belt u? Richard Dawkins natuurlijk, als u koopkrachtig genoeg bent om de ongelovige Britse bioloog in te kunnen vliegen. Of filosoof Herman Philipse, als u in eigen land wilt zoeken. Maar wat als Philipse geen zin heeft?

Volgens Paas 'valt het niet mee om in Nederland een echte atheïst te vinden die bereid is daaraan een beetje op niveau mee te doen. In het protestantse opinietijdschrift CV Koers beschrijft hij deze maand hoe 'elke keer weer Herman Philipse komt opdraven'.

'Niets ten nadele van zijn intellect en retorische gaven, maar het is net zoiets als Barcelona zien spelen in elke Champions League-finale. Hoe goed ze ook zijn, we willen ook weleens wat anders.'

Vanouds was een atheïst volgens Paas 'iemand die God belangrijk genoeg vond om niet in te geloven'. Atheïsme was dus een bewuste keuze - en vaak één waar lang over was nagedacht ook. 'Zo bezien is Philipse de laatste echte atheïst van Nederland. Hij leest het werk van christelijke filosofen, hij probeert theologische concepten goed weer te geven, en ontwerpt argumenten om ze zo goed mogelijk te weerleggen.'

Een gepasseerd station
Andere publieke intellectuelen zie je dat vrijwel nooit meer doen, meent Paas. Zij beschouwen de vraag of God al dan niet bestaat en de kunst om zijn bestaan te verdedigen (de apologetiek) kennelijk als een gepasseerd station.

Toch is religie - zo vindt ook Philipse - bepaald niet uitgestorven. In Trouw vertelde hij een maand geleden hoe er, toen hij eind jaren '60 ging studeren, op filosofiefaculteiten werd gedacht 'dat Kant en de logisch positivisten er voorgoed mee hadden afgerekend'.

'Maar christelijke denkers als Plantinga kwamen met nieuwe, ingenieuze theorieën, die de godsvraag toch weer op de filosofische agenda zetten. Wij dachten in die tijd ook dat de secularisering ongeremd zou doorzetten. Maar dat is niet gebeurd. De wereld wordt juist steeds religieuzer.'

Onverschilligheid is het nieuwe ongeloof
Is die mondiale religieuze renaissance niet juist een mooie gelegenheid om geloofsargumenten te bestrijden? Philipse lijkt er weinig zin meer in te hebben. 'Het hoofdstuk God is nu wel gesloten', bekende hij. 'Je leest op een gegeven moment nauwelijks meer iets waar je nog opgewonden van raakt.'

'Onverschilligheid is het nieuwe ongeloof', concludeert theoloog Paas. 'Het verdwijnen van onze duizend jaar oude christelijke cultuur wordt niet zozeer geïllustreerd door de massale ontkerkelijking van de laatste decennia, maar veel meer door het verdwijnen van het atheïsme.'

'Voor het christendom in Nederland is dit een nieuw hoofdstuk. Zijn marginalisering en het massale religieuze analfabetisme hebben niet de kerk, maar juist het atheïsme de doodssteek gegeven.' Atheïsme is nu wat Paas betreft een zombiefilosofie: 'dood zonder het zelf helemaal te beseffen.'