Die afgelope tyd
het Daniel as figuur vir my nuwe betekenis gekry terwyl ek nagedink het oor sy
lees van die Bybel.
Ek is ook
geïnteresseerd in die resepsie-geskiedenis van die Daniëlboek deur die loop van
die eeue, veral ook in die skilderkuns. Dit het my uitgebring by Michelangelo wat
sewe Ou-Testamentiese profete as deel van sy legendariese fresko teen die dak
van die Sistynse Kapel in die Vatikaan, die offisiële paleis van die pous,
geskilder het. Hy het Daniël so belangrik gevind dat hy hom op die tweede
paneel van die fresko geskilder het. Michelangelo beklemtoon in sy fresko vier
Ou-Testamentiese figure as die vier belangrikste profete – Jeremia, Daniel,
Esegiël en Jesaja.
Onder hierdie vier
profete word Daniël as die jongste een uitgebeeld. Hy is ‘n jongman in die
fleur van sy lewe.
Die fresko, en ook
die uitbeelding van Daniël, is deur die eeue heen erg beskadig. Maar in onlangse tye is dit
uitvoerig herstel en is die oorspronklike, sagte kleure weer teruggevind.
Michelangelo het
in baie opsigte vernuwing deur sy skilderwerk gebring. Een daarvan was om sy
karakters in meer menslike vorm uit te beeld. In sy uitbeelding van Daniël is
die profeet bloot net ‘n leser van ‘n boek:
Daniël lees en
skryf in ‘n groot boek wat op die skouers van ‘n sterk figuur rus.
Vergelyk
hierdie uitbeelding met Briton Riviera en Rubens se voorstelling van Daniël - albei gefokus op die leeukuil:
Daniël, die een
apokaliptiese boek in die Ou Testament, was saam met Openbaring vir
Michelangelo baie belangrik omdat dit vir hom inligting gegee het om sy skilderye
oor die eindtyd te maak. Michelangelo
was dus terdeë bewus van hoe besonders Daniël se boek was. In hierdie boek van
die lewe het hy sy visioene neergepen.
Die detail van die
skildery gee ‘n mens ‘n dieper insig in Michelangelo se bedoeling: Michelangelo teken hom as iemand wat duidelik
diep verlore in die boek is. Die jongman kry toegang tot die verborge dinge van
God wanneer die visioene aan hom gegee word. Dit raak hom duidelik.
‘n Mens sien in die
gelaatstrekke en lyftaal van die uitbeelding van Daniël iets van die ontsag
raak waarmee hy gevul is toe hy sy visioene gesien het (Dan.8:27: “Ek, Daniël,
was gedaan en het lank siek gelê. Daarna het ek opgestaan en weer my werk in
die koning se diens gedoen. Ek was egter ontsteld oor die visioen, en niemand
het geweet wat met my aangaan nie”). Michelangelo teken hierdie eg menslike
kant van Daniël: hy, die profeet, skrik terug van wat hy gesien het. Sy hand,
geteken in veelseggende detail, is so geteken dat dit hierdie spanning in hom
verder uitbeeld.
Wanneer God die
mens inlei in die dieper dinge, raak dit ‘n mens tot in jou lyf.
