Vandag net die rye grafstene, die groen-groen gras, 'n kruis en die stil, somber skemer.
In Junie 1916 met
die eerste wêreldoorlog, het die Engelse besluit om ‘n grootskaalse aanval op
die Duitse leer te loods. Hulle wou deur ‘n massiewe aanslag vir eens en vir
altyd die oorlog tot ‘n einde bring.
Hulle het mans uit
hele dorpe oor die lengte en breedte van die land opgekommandeer. Net uit een
dorp alleen het hulle 720 jongmans laat kom. Dit was byna al die mans.
Vir ‘n week lank
het die Britte ‘n massiewe aanval geloods. ‘n Getal van 500 000 mans het op die
grens van België ‘n linie gevorm en die Duitsers op en onder die grond
aangeval. Hulle het byvoorbeeld met tonnels onder die Duitse loopgrawe
ingegraaf totdat hulle met ‘n stetoskoop kon vasstel waar die Duitsers was. Dan
het hulle op daardie plek ‘n reuse klomp bomme geplant.
Een so ‘n bom het
ontplof sodat die geluid tot in Engeland gehoor kon word. Op ‘n foto kan ‘n
mens die reusewolk in die lug sien. Dit lyk byna soos die atoombomme wat in
Japan ontplof het.
Op 1 Julie 1916
het hulle ‘n finale aanval op die Duitsers begin. Dit was die berugte stryd van
Somme.
Die Engelse het
toe gedink dat dit vinnig sou gaan.
Tot hulle skok ontdek
hulle op daardie rampspoedige dag dat die Duitsers die aanvalle goed oorleef
het en paraat was om terug te veg.
Die Duitsers het
die Engelse van ‘n kant af afgemaai. Die verliese aan menselewens was
onvoorstelbaar.
Toe van die
Engelse aanvoerders begin paniekerig word het, het hulle hulle generaals gevra
wat om te doen. Die bevel het teruggekom dat hulle eenvoudig direk moes aanval.
Daardie besluit
het veroorsaak dat net op 1 Julie 1916 sestigduisend manskappe verloor is:
twintigduisend manne het gesterf en veertigduisend is gewond.
Uit daardie een
dorpie waaruit 720 jongmans opgekommandeer is, het 600 gesterf.
Dit was die
bloedigste slag van die oorlog. Na die oorlog is daardie generaals wat die
aanval so koelbloedig laat doen het, gedemoveer.
Maar niks kon die
verskriklike bitterheid wegneem nie.
Dit was ‘n
bitterheid omdat onskuldige jongmense se lewens hulle ontneem is. Dit word nog
onthou hoe generaal Haig sjampanje in sy hoofkwartiere gedrink het terwyl sy
manne modderwater in hul loopgrawe moes drink. Hy was, soos generaals in die tyd, meer bekommerd oor die nederlaag as oor die duisende mans wat as kanonvoer aan die vyand uitgelewer is.
Die eerste wêreld-oorlog word as die bloedigste oorlog ooit beskou.
In die stryd van Somme, op 1 Julie 1916, het meer soldate hul lewe verloor as wat Amerika in die hele Viëtnam -oorlog verloor het.
