Jeanne Goosen se gedig oor Christus

Jeanne Goosen het 'n boeiende gedig in vandag se Rapport


Let it be

Ek sit op die stoep. Die aand kom af
Die driepootbrak huppel huiswaarts
Christus kom sit aan met sy vuil voete
en geblowavede hare
Hy breek die brood. Ek is moeg, sê hy
en ek bring vir hom ’n skottel water vir sy voete
Hy skop sy sloffies eenkant
Niks is meer heilig nie, sê hy
Hulle ploeg nou atoomafval in mý woestyn
Let it be, sê ek. Let it be en ek skink sy glas vol wyn
Sorry, sê ek, maar Tassenberg is al wat ek het
By the way, jy’s reg niks is meer heilig nie en dit maak my sad
Hoe voel jy, vra die meester. Hoe voel jy regtig?
Ek lag. Wil jy regtig weet
Praat met my, sê hy. Hoe voel jy regtig?
Wat kan ek tog sê. Alles is in sy moer
Dit help nie om ’n woord daaroor te tjank nie
laat staan nog bid. Ek meen
my broer se as is in ’n fles somewhere in Stikland
hy stamel sonder klinkers maar ek kop wat hy probeer sê
Let it be, sê die meester. Let it be al huil jy bloed
Die oordeelsdag kom ook en my pa slaap nie
Ek kop, sê ek. Ek kop alles
maar soms verlang ek na die ou dinge
soos die mooi droewe woorde van jou daddy
Goed soos regverdigheid en ewigheid en geluk
Ja, sê die meester, dis ’n lang wag maar hy sal sy woord hou
Ek maak ons glase weer vol
Sorry weer ’n keer, maar Tassenberg is al wat ek het
en waar dit vandaan kom is daar nog baie
so moenie skaam wees nie
Cheers
Daar’s baie dinge waaroor ’n mens jou ook kan verheug, sê die messias
maar los dit vir eers
Sit daar vir ons ’n song op, vra hy
Ek doen
Somewhere over the rainbow sing Judy Garland
Ek breek ’n stuk brood en voer die meester
’n Mens moet eet ook, sê ek
and that is no bloody maybe
Soms is ek bang vir jou ou dad, sê ek
hy stuur reën maar ook goed soos droogte wat diere laat vrek
Let it be, let it be, sê die messias
Eintlik verdien aardlinge niks. Maar daar is goeie goed ook
Vat nou vir Judy Garland, sy’s tog meer as reën of droogte
Selfs een soos daai ou Patience Strong
wat sy soms tussen die lyne kwytraak
Many a true word is spoken in jest
Maar dis julle klomp, julle wat niks met rus kan laat nie
wat van die wêreld so omgekrapte onheilige plek maak
Dis julle, you must let things be, you must let it be, let it be!
Dis net, sê die meester, dis net . . .
Ag, nou weet ek ook nie meer wat ek wou sê nie
Is daar nog Tassies?


Die gedig het 'n duidelik apokaliptiese karakter en laat my aan Openbaring dink. Hier word “bloed” gehuil oor ‘n wêreld wat tot niet gemaak word. “Daar is niks meer heilig nie en dit maak my sad” kom uit die hart van apokaliptiese denke en gee aan hierdie gedig ‘n mineur-klank.

Maar dit is ook ‘n mineur-dialoog tussen ‘n sad digter en ‘n moeë Christus. Aan die een kant die vra van Christus: Hy wil praat, hy wil twee keer van die digter weet wat die digter “regtig voel.” En die digter sê reguit aan hom: Soms is ek bang vir jou ou dad (veelseggende “soms”) wanneer die rampe oor die aarde kom. “Die ou dad” is dus nie altyd so nie.

Maar daar is ook die ander aksies van wisselwerking, uitruiling, selfs intimiteit: Jesus breek die brood aan die begin van die gedig. Maar gou volg die omgekeerde bediening: die digter bring water vir Jesus se voete, gee hom brood vir sy honger. Eers is dit die digter wat vir die Messias sê: “Let it be, let it be,” voordat later, die Messias vir die digter herhaaldelik sê, “Let it be, let it be” (met die skreiende, selfs al huil jy bloed). Dit is ‘n tweegesprek, egte dialoog, wat hier voltrek word. In hierdie tweegesprek word hulle een: dink hulle albei saam oor wat rondom hulle tot niet gaan en vra hulle mekaar om te wag, “to let it be.”

Die beeld van Jesus in hierdie gedig lyk op die oog af gewaagd. Hy is die wyndrinker, met wie die digter ‘n dop deel. Dit laat my dink aan Jesus se eerste tydgenote, vertel die Bybel ons, wat hom selfs ‘n wynsuiper genoem het en daarmee vertel het van sy lewe verby pruim-bekke en prul-lippe. Per slot van sake was dit, soos ons uit die evangelies weet, hierdie randfigure, hulle wat saam met hom gedrink het, wat buite die kring van die magsorde geleef het, wat hom as messias herken het. Die res het hom gekruisig.

Tog is die taal vir Jesus selfs eerbiedig. Hy word “Christus,” “messias” en “meester” genoem.

Die digter en Christus in hierdie gedig sien en praat nie net oor mistroostige dinge nie. Hy herinner aan al die goeie dinge in die wêreld. (Daar’s baie dinge waaroor ’n mens jou ook kan verheug). Die digter onthou selfs ook die goeie met ‘n stuk melankolie: ek verlang na die “ou dinge,” die “mooi droewe woorde” van jou daddy, “regverdigheid, ewigheid, geluk.” Maar dit maak die gedig eintlik op die ou end net meer van ‘n “sad song”, want die mooi wat daar nog is laat die slegte wat nou oral uitbreek sterker afsteek. Die Jesus weet eintlik nie meer nie, is raadop, sy woorde het opgeraak. Hy sien moeg hoe die klomp niks in die wêreld met rus kan laat nie, met hul atoomafval die wêreld tot niet maak. Laat my amper dink aan Jesus se droefheid oor Jerusalem: hoe dikwels wou ek jou nie....

Vir my is die “let it be” amper dubbelsinnig. Aan die een kant: ‘n mens kan nie veel aan die ellende doen nie. Maar daar is tog ‘n dieper dimensie aan die gedig: Op die agtergrond klink die apokaliptiese klanke, dreigend, maar ingetoë: “die oordeelsdag kom, my pa slaap nie.” Christus weet sy “pa” sal sy woord hou, sal die onheiligheid uitroei. Die onrustiges se verwoesting van die aarde, die doen van onheilighede, bly nie ongestraf nie. Al is dit “’n lang wag”, dit sal gebeur. En “Somewhere over the rainbow” van Judy Garland vertel van daardie dag, maar dan in ‘n verlangende, verwagtende sin. Die toekoms bring die uitslag. Tot dan, word dit “let it be.” Wag daarop.