In Amerika is daar 'n groep kerke wat Jesus se opmerking in Markus dat sy volgelinge slange sal aanraak, letterlik opneem. Hulle glo dat 'n ware gelowige niks sal oorkom as daardie slange hulle pik nie.
Toe is dit nie so nie. Een van die bekende predikers, Jamie Coots is oor die naweek dood aan 'n slangbyt.
'n Mens kan hierdie siening van sulke kerke as pervers beskou, maar vir hulle is dit 'n belangrike aspek van hul geloofslewe.
Duidelik is die probleem hierdie mense se uitleg van die Bybel. Jesus se woorde moet "letterlik" geneem en uitgevoer word.
Hul oortuigings word dus deur 'n fundamentalisme gedra.
'n Mens kan nie genoeg oor die verstaan van die Bybel praat nie.
Soms is dit letterlik 'n saak van lewe en dood.
Hier is 'n berig wat in Trouw van vandag oor die saak verskyn het. Dit is 'n tragiese verhaal.
VIJF VRAGEN Een van de bekendste christelijke
slangenbezweerders is niet meer. Voorganger Jamie Coots uit de Amerikaanse
staat Kentucky overleed afgelopen weekend na een beet van een van zijn
serpenten. Hij weigerde tegengif te nemen. Waar haalde Coots zijn bijbelse
inspiratie vandaan?
Vijf vragen
Wat wilde Coots bewijzen met zijn slangen-act?
Dat
gelovigen in Jezus' naam het onmogelijke kunnen doen. Coots en zijn
geestverwanten beroepen zich op een passage uit het bijbelboek Markus. Aan het
einde van dat boek staat Jezus op uit zijn graf en verschijnt hij aan zijn
apostelen. Voordat hij ten hemel wordt opgenomen, geeft hij ze nog een
opdracht:
'Trek heel de wereld rond en maak aan ieder schepsel het goede nieuws
bekend. Wie gelooft en gedoopt is zal worden gered, maar wie niet gelooft zal
worden veroordeeld.'
'Degenen die tot geloof zijn gekomen, zullen
herkenbaar zijn aan de volgende tekenen: in mijn naam zullen ze demonen
uitdrijven, ze zullen spreken in onbekende talen, met hun handen zullen ze
slangen oppakken en als ze een dodelijk gif drinken zal dat hun niet deren, en
ze zullen zieken weer gezond maken door hun de handen op te leggen.'
Coots nam die tekst letterlijk. Het bezweren van
slangen (een act die hij ook opvoerde tijdens kerkdiensten) was in zijn ogen
een direct gebod van de Messias. Christenen moesten de act volgens Coots
gebruiken om mensen te overtuigen van Gods almacht.
De Bijbel zou ook bewijs
bevatten dat echte gelovigen immuun zijn voor slangenbeten. De apostel Paulus
had naar verluidt geen centje pijn toen hij door een gifslang
werd gebeten. Coots zei vorig jaar in een interview dat zijn act de moeite waard is
geweest 'als ook maar één persoon erdoor tot geloof komt'.
Overigens is de
passage in Markus onderwerp van felle theologische discussie. Sommigen menen
dat Jezus de uitspraken nooit heeft gedaan en dat de alinea's over de
opstanding pas later deel zijn gaan uitmaken van de tekst.
Hoe verklaren Coots' volgelingen zijn overlijden?
Dat
is niet duidelijk. Zijn kerkje, de Full Gospel Tabernacle in Jesus Name in
Middleboro, heeft er nog geen uitspraken over gedaan. In de eerste helft van de
vorige eeuw keken veel 'slangenkerken' neer op christenen
die gebeten waren door een slang. De beet zou bewijzen dat de persoon in
kwestie niet vroom genoeg was en nog in zonde leefde.
Het lijkt er niet op dat
de gelovigen in Middleboro zo hard oordelen over falende bezweerders. Coots
werd eerder al acht keer eerder gebeten, maar viel niet uit de gratie.
Zijn er veel slangen bezwerende christenen?
Nee.
Coots en zijn volgelingen behoren tot een extreme en kleine flank van de
Amerikaanse pinksterbeweging. Die flank telt naar schatting enkele duizenden
zielen. Het bekendste kerkgenootschap, The Church of God with Signs Following,
bestaat uit enkele honderden kerken, verspreid over het zuiden van de Verenigde
Staten.
De slangenkerken bleven lange tijd onopgemerkt, maar staan nu dankzij
het televisieprogramma Snake Salvation (National Geographic) weer
internationaal in de schijnwerpers.
Overigens moeten veel pinksterchristenen
niets hebben van het slangenritueel. Zij wijzen erop dat de 'wonderen van de
Geest' een aanvulling zijn op het preken van het evangelie - niet de kern.
Religieuze extase ('aangeraakt worden door de Heilige Geest') en gebedsgenezing
spelen in veel pinksterkerken wel een grote rol.
Heeft het christendom altijd een slangentraditie
gehad?
Nee. De slangentheologie is een product van de
pinksterbeweging. Voor zover bekend was de eerste bezweerder een predikant uit
Tennessee. George W. Hensley oordeelde in 1910 dat christenen selectief
waren in het opvolgen van Jezus' geboden.
Pinksterchristenen moesten zich volgens Hensley
niet beperken tot het genezen van zieken en het spreken in 'tongen' (het
uitstoten van extatische klanken die de Heilige Geest hen ingaf). Tijdens een
preek toverde hij uit een doos een ratelslang tevoorschijn en droeg hij zijn
gemeente op net als hij met de dieren te stoeien. Wie dat niet deed, zou eeuwig
verdoemd zijn tot de hel.
Hensley werd al snel populair en ontpopte zich tot
veelgevraagd prediker. Tijdens zijn toers door de Verenigde Staten dronk hij
trouwens ook gif. Het is niet bekend of dat voorbeeld nu nog navolging
krijgt.
Is slangen bezweren legaal?
De
meeste Amerikaanse staten verbieden het bezit en het bezweren. Coots werd een
jaar geleden nog opgepakt toen hij in Tennessee werd betrapt met drie
ratelslangen en twee koperkoppen in zijn auto. Coots en zijn
collega-predikanten spreken schande van de verboden en noemen ze een aantasting
van de godsdienstvrijheid.
Grondlegger Hensley kreeg trouwens te maken met
hetzelfde probleem. De eerste verboden werden ingesteld toen zijn act in de
jaren '40 de aandacht trok van de pers en politici. Net als Coots bleef Hensley
zijn act gewoon opvoeren. Hij gehoorzaamde immers aan 'Gods wet, niet aan de
geboden van mensen'.
