God omvorm die mensdom tot 'n radikale nuwe lewe. Oor transformasie in herskepping.

“Bekering” is een van die bekendste motiewe in die woordeskat van ‘n Christen. “Ek het tot bekering gekom” of “bekeer julle!” is ‘n vaste deel van die geestelike lewe. Die Bybel bied heelwat ander perspektiewe op bekering en wend motiewe aan wat ‘n mens help om bekering as ‘n spesiale ervaring beter te verstaan. So is bekering deel van ‘n baie groter proses. Dit reflekteer een aspek van die baie breër verhouding tussen God en mens, maar is veral deel van die transformasie wat mense ondergaan as God met hulle ‘n verhouding aanknoop. Spiritualiteit wil juis ons oë oopmaak vir die ryk verskeidenheid van gedagtes wat na vore kom wanneer ‘n mens oor bekering begin praat vanuit God se verhouding met die mens.

Die woord “transformasie” beteken eintlik “omvorming.” Die bekeerde mens is iemand wat getransformeer word en wat leef in ‘n nuwe lewensvorm. Maar hierdie transformasie gebeur nie eers met mens se bekering nie, maar vind plaas reeds wanneer God in die skepping mense uit niks vorm of formeer nie. En bekering volg ook nadat mense hierdie goddelike vorm wat in hulle geskep is misken en hulle lewens misvorm het. Iets het skeef geloop in hulle lewens, maar God kom dit regmaak.

Ons weet egter dat ook gelowige mense gereeld tot bekering moet kom – daar is iets soos voortgaande bekering wat volg op ‘n eenmalige bekering. Dit beteken dat ‘n gelowige mens ook maar kan verval. ‘n Mens kan dus selfs as ‘n baie godsdienstige mens ‘n misvormde lewe hê – soos gebeur het met die godsdienstige mense in Jesus se bediening en met die apostels in Handelinge toe hulle nie God se wil gehoorsaam het nie. Godsdiens kan bydra tot ‘n mens se misvorming – soos in die vorige blog gesien het. Of gelowiges kan weer hul ou gedragspatrone of wêreldse gedragspatrone oorneem en verval in ‘n lewe wat sinloos en lelik is. In die Nuwe Testament waarsku Paulus in Romeine 12:2 juis sy lesers as gelowiges om nie “aan hierdie wêreld gelykvormig te word nie.” Hierdie gedeelte in Romeine 12 is waardevol om bekering en transformasie te verstaan.

Paulus voeg in Romeine 12:2 ‘n belangrike verdere opmerking by sy waarskuwing dat mense nie aan die wêreld gelykvormig moet word nie. Dit is hier waar bekerking ter sprake kom, maar Paulus gebruik nie die woord “bekering” hier nie. Gelowiges moet verander word deur die “vernuwing” van hulle gemoed. Hulle moet, volgens die Grieks, ‘n “metamorfose” ondergaan – wat die Griekse ekwivalent vir die oorspronklik Latynse woord vir “transformasie” is. Hierdie verdere opmerking van Paulus is boeiend want dit illustreer verskillende ryk betekenisse van transformasie as ‘n sleutelwoord in Spiritualiteit:

Eerstens word ‘n mens getransformeer – of ondergaan ‘n mens ‘n metamorfose. “Word verander” skryf Paulus in Romeine 12:2 en bedoel daarmee eintlik: Laat God julle omvorm of transformeer. Dit is God wat hulle “gemoed” of denkpatrone vernuwe. Soms beklemtoon mense dit in die gedagte dat bekering as “wedergeboorte” verstaan moet word. ‘n Mens word gebore tot die geloof. God skenk dit. ‘n Mens kan dit nie self vermag nie. Dit kom as ‘n genadegawe tot jou. Die verhouding met God val as te ware uit die lug uit. Waaijman skryf hieroor (en hy haal die Latynse vaders aan): ‘n mens kan jou lewe misvorm en tot niet laat gaan, maar dit is God wat jou lewe transformeer en hervorm.

Tweedens is daar tog iets wedersyds aan die verhouding wat God met die mens aanknoop. ‘n Mens stel jouself beskikbaar vir die goddelike metamorfose. In Romeine 12:1 het Paulus gevra dat gelowiges hulle as ‘n “lewende, heilige en aan God welgevallige offer”gee. En ‘n mens wat deur God in sy denke vernuwe is, word iemand wat kan onderskei wat is die goeie, aanvaarbare en volmaakte dinge wat God wil hê hulle moet doen. ‘n Bekeerde mens is iemand wat aktief op soek is om God se wil te doen en om dit te doen wat spesiaal en helend is.

Daarmee word die wedersydse karakter van God se verhouding met die mens uitgewerk. God werk deur die mens radikaal te omvorm, maar die mens moet hiervoor oop wees en moet aktief soek om God se werking na te streef. ‘n Mens moet soek na die goeie, die aanvaarbare en selfs die volmaakte! God werk uit genade om die mens ‘n sinvolle lewe te gee, maar dan span die mens hom of haar tot die uiterste in om te doen wat selfs volmaak is. Hier het ons ‘n pragtige sirkel: God knoop die verhouding met die mens aan, maar wanneer ‘n mens die goeie en volmaakte soek weet ‘n mens dit is God wat besig is om jou lewe te vorm.

Wanneer Waaijman hierdie dinge beskryf as deel van sy gedeelte oor re-formasie (in transformasie) verwys hy op ‘n stadium na Lukas 17:21 waar Jesus vir sy dissipels sê dat die Koninkryk in hulle is. Die Griekse Vaders het hieroor geskryf dat wanneer God se koninkryk in ons vestig, word ons tot konings en koninginne gemaak. God doen iets, maar terselfdertyd herstel God ons in ‘n spesiale status wat ons lewens bepaal en radikaal omvorm.

Maar wat my die meeste geraak het in my nalees oor hierdie aspekte van transformasie is wat die Latynse Vaders daaroor geskryf het: God restoreer nie. God transformeer eerder. Ons word nie maar net herstel tot ons ou vorm nie. Ons word getransformeer tot iets groters. Juis omdat ons meer as ooit omvorm word, daar dieper in ons lewens as ooit tevore ingegryp word, daarom kan alleen God vir mense transformeer. As ons as mense sou wou transformeer, haal Waaijman die Latynse vaders aan, sou ons maar net die misvorming uitgehaal het en die ou, goeie vorme in ons lewens teruggebring het. Maar omdat God ons transformeer, kom daar nuwe, onbekende lewe in ons wat die ou vorme heeltemal oortref.

Uiteindelik moet ‘n mens ‘n laaste aspek byvoeg: transformasie vind nie plaas sodat ons tot groter hoogtes presteer of sodat ons net die aangename dinge begeer nie. Juis deurdat ‘n mens weet transformasie is God se handeling en die mens laat toe dat God hierdie verhouding begin, word ‘n mens nederig en terughoudend. Jan van die Kruis het hieroor geskryf: Die transformasie stimuleer in ons niks anders as ‘n diepe begeerte om met God verenig te wees. Maar hieroor wil ek nog verder dink en lees...

Ons word in die skepping getransformeer wanneer God ons formeer en aan ons ‘n bestaan gee. Maar daar vind iets groters plaas wanneer God ons transformeer in die herskepping. En dit is iets ingrypend, want daarmee word iets in ons geformeer wat heerliker is as wat in ons skepping gebeur het.