God se herskepping: Oor transformasie van ons misvormde lewens

Die geskiedenis van die Ou Testament is vol verhale oor die aanbidding van afgode as die groot dwaling onder die volk van God. Hulle afgode-diens word veroordeel omdat hulle beelde van hout, klip en ander materiaal aanbid. Jesaja 44:6-23 is ‘n voorbeeld van hoe die profete sulke godsaanbidding verwerp het. Hulle verwerp die nasies “wat die hout van gesnede beeld dra en ‘n god aanbid wat nie kan verlos nie” (Jes.45:20). Teenoor hierdie afgode staan die Here “die Heilige van Israel en sy Formeerder” (Jes.45:11). Die nasies sal na Israel kom, voor hom buig en sê: “Waarlik, God is in jou; en anders is daar geen, geen God meer nie!” Onmiddellik hierop volg: “Waarlik, U is ‘n God wat U verborge hou, die God van Israel, die Heiland.” God, die Verborgene, kan nooit vasgevang word in verganklike, mensgemaakte dinge en bedinksels nie.

Later, in Handelinge 17, klink hierdie profetiese boodskap nog na. Hier sê Paulus, terwyl hy tussen die tempel, afgodsbeelde en altare staan, vir die Atheners dat God as “Here van die hemel en die aarde” nie in tempels wat met hande gemaak is, woon nie (Hand.17:24). Die Godheid is nie gelyk aan goud of silwer of steen, die beeldwerk van menslike kuns en uitvinding nie” (Hand.17:29).

Wanneer mense afgodsbeelde van God maak en dit aanbid, verkoop hulle hulself aan verganklike, eindige dinge. Die beroemdste voorbeeld in die geskiedenis van Israel was die goue kalf wat hulle gemaak het en aanbid het (Eks 32:4). Hul beroemde godsdiensleier, Aäron, het die kalf laat maak en mense uitgenooi om die kalf te aanbid op ‘n fees van die Here.Hulle vervang hul diens van God met diens van mensgemaakte voorwerpe. En daardeur vernietig hulle hulself. ‘n Mens moet net Romeine 1 lees om te verstaan wat gebeur wanneer mense “die heerlikheid van die onverganklike God verander in ‘n gelykvormigheid van die beeld van ‘n verganklike mens en van voëls en viervoetige en kruipende diere” (Rom.1:23). Die lys in vers 29-32 spel uit hoe mense se lewens uiteindelik tot niet gaan wanneer hulle nie meer die onverganklike God dien nie.

Dit was die groot de-formasie – mense wat God se vorming in hul lewe ontrou word en deur hul verering van mensgemaakte voorwerpe van God afvallig word. Hulle word misvorm.

Egte godsdiens weet dat God groter is as enige beeld, tempel en, uiteraard, kerk, teologie, geloofstradisie.

Terwyl ek hierdie gedagtes bedink, aan die hand van Waaijman se opmerkings oor transformasie in her-skepping, kan ek nie help om te dink aan die manier waarop ons ons godsdiens en ons teologie “heilig” verklaar. Die goue kalf is deur hoogs godsdienstige mense gemaak om godsdienstig te wees. Soos Aäron dink ons selfs ons kan fees van die Here hou wanneer ons God se teenwoordigheid vas te lê in ons mensgemaakte skeppinge. En dit terwyl God verborge is, terwyl God op die berg Sinaï in die duisternis woon, ontoeganklik is vir mense en onpeilbaar in die goddelike wese. Ons het nie meer ‘n kalf wat in goud gegiet is nie, maar ons het dikwels ‘n kalf wat as ‘n kerklike handboek of ‘n teologiese geskrif gegiet is. Ons het God ‘n gevange gemaak van ons menslike woorde en uitbeeldinge. God “pas” net in die manier waarop ons kerk hou, aanbid en glo.

Paulus het dit radikaal omgekeer in Handelinge 17:25 en 28 nadat hy vertel dat God nie in mensgemaakte tempels en dinge woon nie. God lewe nie in ons woorde of beelde nie. “In God lewe ons, beweeg ons en is ons.” Dit is God wat aan ons almal lewe en asem en alles gee.” God is groter as ons woorde, oneindiger as al ons mensgemaakte woonplekke en aanbiddingsoorde vir God. God is groter as al ons waarhede – soos Paulus uitgevind het toe hy agterkom dat sy gehate slagoffers, die volgelinge van Jesus, in lyn met God se wil was. En net so het die Atheners ook hul misvormde godsdiens herken en die wil van God vir hul lewe nuut ingesien.

Die oneindige God formeer ons, skep ons, gee aan ons alles. Wanneer ons oor hierdie oneindige God praat en woorde oor God skep om te praat oor hoe God ons getransformeer het, pas dit ons om altyd te onthou dat ons woorde en ons waarhede feilbare pogings is om ons ervaring van God uit te druk. Ons bly gedurig soekers en tasters na die waarheid (Hand.17:27). Sodra ons ons waarheid trots uitstal as God, kom die profetiese woorde oor afgodsdiens deur die eeue na ons aangerol. Dan word ons lewens bepaal deur ons eie uitvindsels, deur ons slimheid – in soveel klatergoud uitgestal. En eindige, mensgemaakte dinge word die tronk waarin ons die oneindige God finaal wil vasvang en opsluit.

Natuurlik kan ‘n mens deur slegte keuses misvorm word – byvoorbeeld deur te moor, te steel en te lieg. Dit is sleg wanneer mense hulleself vernietig deur hierdie goddelose dinge te doen. Maar ‘n mens kan ook misvorm word deur jou godsdiens wanneer ‘n mens die lewende teenwoordigheid van God, die transformerende werking van God deur jou mensgemaakte idees oor God in die weg staan. Die Evangelie van Jesus vertel van hoe onkant God se volk gevang was toe hulle vasgeval was in hulle eie vroomheid.

Spiritualiteit vertel ook van die tragiese moontlikheid dat mense wat aan God behoort die vermoë het om hul verhouding tot God te misvorm. Ons kan deur God gevorm word, maar ons kan ook ontrou word aan God se vormende werking in ons lewens.

Terwyl ek hierdie dinge bedink, besef ek hoe belangrik ons Godsbeeld is. Ons geestelike reis word ten diepste bepaal deurdat ons steeds vashou aan die wete dat God die Oneindige is, die een wat ons gevorm het in die skepping. As ons dit besef sal ons met meer eerbied teenoor God leef. En ook teenoor ander. Ons mag dalk net soos Paulus ontdek dat die God wat ons altyd gedien het en die mense wat ons so maklik veroordeel het nogal anders lyk as wat ons gedink het.

Ons moet steeds weer getransformeer word in die herskepping. Ons word telkens weer deur God uit ons misvormdheid omvorm tot egte diens van die Oneindige God.