Hy het as jong man ‘n roeping ontvang en het toe as negentienjarige sendeling na Hawaii vertrek. In 1873, toe Damiaan 33 jaar oud was, word hy aangestel in ‘n nedersetting waarheen melaatses deur die owerhede uitgeban is en in die allerellendigste toestande ingehok is. Hy het die lot van die mense vir hom aangetrek. As die enigste persoon wat onder hulle wou werk, moes hy feitlik alles vir hulle doen. Hy was boer, onderwyser en hulle verpleër. Omdat hy so hard vir hulle baklei het, het hy vyande gemaak. Maar mettertyd het hy ‘n soort Moeder Teresa-figuur geword wat internasionaal groot aandag getrek het. Hy raak na 16 jaar in die kolonie self melaats en sterf in 1889 toe hy 49 jaar oud was.
Ons was vanmiddag in die kerk hier in Leuven waar daar reuse-foto’s van sy lewensloop is. Onder andere is daar die foto van hom as ‘n jong man, gereed om sy roeping te gehoorsaam en as geestelike uit te gaan in die Here se werk. Sy jong gesig is ernstig, met ‘n innerlike rustigheid, ‘n amper gedetermineerdheid.
Aan die oorkant is daar fotos uit ‘n heel later tyd van die hele melaatse kolonie. Die een foto lyk oorweldigend mooi: die ongelooflike natuurskoon met die huisies vir die melaatses in die voorgrond. Dit lyk heel onskuldig totdat ‘n mens lees dat die melaatses daarheen verban is en nie elders kon gaan nie. Op die ander foto staan al die inwoners netjies in rye vir ‘n groepfoto. Ook dit lyk heel onskuldig. Totdat ‘n mens nader staan en die misvormde, ontstellende melaatse gesigte van nader bekyk. En dan is daar onder hulle, deel van hulle, die gesig van Damiaan, oortrek met melaatsheid, ‘n totaal ander prentjie van die eerste foto van die ernstige, helder gesig van die jong mens wat sy lewe voor hom uitgestrek het.
Die foto’s wat ek neem, vertel ‘n hele verhaal. Maar daar is groot aanhalings onder elke foto wat wêrelde van betekenis ontsluit.
In die een aanhaling praat hy oor die verskriklike en angsaanjagende siekte wat ook op hom toegeslaan het. Maar, sê hy, dit is nie die siekte wat hom soveel pla nie. Hy mis dit baie meer dat hy nie die nagmaal kan bedien nie. Tot op daardie stadium was hy nog gelukkig, ook in sy ellende, totdat dit met hom begin gebeur het dat hy geestelik onbering begin ly het. Maar selfs dit breek nie sy gees nie en bedreig nie sy band met sy mense nie. “Sou ek die keuse kry om hier weg te gaan in goeie gesondheid, dan sou ek sonder om ‘n oomblik te twyfel sê: ‘Ek bly hier by my melaatses tot die einde toe.”
Dit is die “my” melaatses, die toe-eiening, die intimiteit, die nabyheid wat my soos ‘n vuishou in die maag tref. Die liefde wat verby al die hatige grense wat mense so maklik trek leef. Die liefde wat die verwerping van hulle wat bevoorreg is, doodgewoon verbyloop. In hulle misvormdheid, hulle verlatenheid, hulle alleenheid, is hulle veral “myne.”
Ek dink meteens aan Salvador Dali se skildery van die kruis en dit is asof daar vir my nuwe lig opgaan. Hy teken Jesus asof ‘n mens van bo-af, uit die hemel vir hom sien. God uit die hemel kyk na die kruis en daar hang die stil, mistieke Jesus se kop roerloos in die dood. En tog is daar nie bloed wat loop. En die liggaam van Jesus is nie bebloed of misvorm nie. God kyk in diepe vereniging na die Seun. “Jy is Myne. Ek het jou by die Naam geroep. Jy is my geliefde Seun” staan vir my nou oor daardie uitbeelding geskryf. En in Damiaan se “my” melaatses voel ek meteens dieselfde liefde. Konformiteit aan Christus.
Daar word vertel hoe hy oor homself gepraat het kort voor hy gesterf het. Kyk na my hande. Daar is ‘n harde kors oor al my wonde. En kyk hoe swart word die kors. Dit is die teken dat my einde naby is. Kyk ook na my oë. Ek het al so baie sterwende melaatses gesien. Ek maak nie ‘n fout nie. Die dood is nie meer ver nie. Ek sou nog so graag die biskop wou gesien het; maar God roep my om Paasfees met hom te vier.
My melaatses. Swart korse van ellende. Brekende oë. En dan daardie wete: God is naby. God roep my. Die vooruitsig van die teenwoordigheid van God, genesing, oorwinning oor die dood, die nuwe lewe. Paasfees.
Die jong Damiaan:
Die kolonie in die wonderskone omgewing:
Die groepfoto van die jong kinders in die melaatse kamp
Die melaatse Damiaan se gesig: detail
Voor in die kerk hang hierdie triptiek.
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.