Wednesday, April 03, 2013

Ontsag voor God (2): oor familiariteit teenoor God.

-->
In die antieke wêreld was vuur saam met die aarde, water en lug die vier basiese elemente. Die gedagte dat vuur ‘n inherente deel van alle dinge is, wys hoe belangrik vuur was. Dit is nie verbasend nie: Vir mense na aan die natuur was vulkane, warmwater-bronne, weerlig en veldbrande skrikwekkende ervarings wat hulle gedurig met die krag van vuur gekonfronteer het en hul vrees vir vuur versterk het.

Vuur was ook heel op die voorgrond in godsdiens. In ruimtes was fakkels en kerse belangrike simbole. Die antieke mens het vuur met soveel eerbied bejeën dat hulle dit selfs aanbid het net soos wat hulle die son aanbid het. Baie legendes is in antieke mitologieë oor die gode en vuur vertel.

Al hierdie inligting onthul iets van die impak van vuur op mense van daardie tyd. Wanneer hulle iets oorweldigends wou beskryf, sou die taal van daardie tyd hulle laat dink aan vuur as ‘n gepaste simbool/metafoor.  

Juis daarom is dit so boeiend om te sien hoe mense in Bybelse tye oor die mistieke ervaring skryf en dit soms in terme van vuur uitdruk. Moses sien ‘n vlammende vuur wat nie uitbrand nie en besef dan dat iets uitsonderliks voor hom aan die gebeur was (Ex.3).

Deuteronomium 9 spoor die Israeliete met vuur-simboliek aan om hul vyand nie te vrees nie: “Weet dan vandag dat die Here jou God die Een is wat voor jou oortrek soos ’n verterende vuur.” Vir antieke mense was dit kragtige taal.
Maar die beeld van vuur was net een van vele maniere om oor God te praat. Deuteronomium 9:1 druk die oorweldigende krag van God in gewoner taal uit: “Skrik nie vir hulle nie, want die Here jou God is by jou, ’n groot en gedugte God.”

Waar God is, word mense oorweldig deur ‘n ervaring van grootheid en uitsonderlikheid.

Hierdie “heiligheid” van God word in Psalm 11:9 verder verbind met iets ontsagwekkends wanneer die Here se Naam beskryf word as “heilig,” en dan bygevoeg word:  “dit wek ontsag.” In die ou vertaling lui die frase: “as heilig en vreeslik.”

Só het mense gedink wanneer hulle oor God gedink het. Só ontsaglik lyk God en só oorweldigend werk God. Hierdie sterk taal oor die impak wat God se verskyning en voorkoms op mense maak, kom ook elders in die Ou Testament voor. Psalm 99 gee ‘n teken van hoe die antieke mens God beleef het. Die reaksie van mense op God se teenwoordigheid is sterk: “Die Here is Koning; laat die volke bewe! Die Here troon op die gérubs; laat die aarde sidder! Die Here is groot in Sion, en verhewe is Hy bo al die volke. Laat hulle u grote en gedugte Naam loof! Heilig is die Here!” Dit is min dat ‘n mens in vertalings uitroeptekens kry. Hier is ‘n hele paar sommer ingeryg.

Die mens se reaksie op God word in Psalm 96:9 beskryf: “Aanbid die Here in heilige gewaad; beef voor sy aangesig, o ganse aarde!”

Die antieke mens het dus besef dat God so oorweldigend, so gedug, so heilig en vreeslik is.

Al hierdie gegewens wys op wat Waaijman die ontsaglike Verborgenheid noem. In Spiritualiteit word klem hierop gelê. Dit is nie maar net nog ‘n kenmerk van God nie. Vrees, eerbied en ontsag vir God behoort tot die kern van God se verhouding met mense. Bybelse taal praat van om te sidder en te beef voor God.

Die verhouding van God met die mens, wat in Bybelse konteks ‘n baie intieme verhouding is en vergelyk kan word met die verhouding tot ‘n pa of ‘n ma, omvat dus ook ‘n oomblik waarin ‘n mens terugdeins en –steier voor die Verborge karakter daarvan.

Hier kry ons te doen met God wat op ‘n afstand is, wat ver weg is, verhewe bo mens en skepping. Hier is God die Here, die Oorweldigende. Oor God kan ‘n mens dus nie sentimenteel en romanties dink asof God maar die liefdevolle, vergewende Here bly nie. En hier ontdek ‘n mens dat ‘n mens nie te familiêr met God moet word nie. 

Maar, roer 'n vraag tergend by 'n mens: Is dit 'n God met wie 'n mens 'n verhouding wil aanknoop? 

Blog Archive