Die rykheid van die geestelike reis

Die geestelike lewe en heiligmaking word dikwels met mekaar verbind – en dit is goed en reg so. Want spiritualiteit is ‘n proses waardeur ‘n mens dieper in ‘n intieme verhouding met God groei, maar ook in hierdie wêreld God gehoorsaam. Met heiligmaking word dikwels bedoel dat ‘n mens ‘n “goeie” lewe voer, dat jy die gebooie van God, veral die tien gebooie moet nakom. Ons moet gehoorsaam wees aan God en doen wat God van ons vra.

Maar heiligmaking is net een deeltjie van die geestelike lewe. Ons moet ook van heiligheid en heiliging praat. Ons is deur die aanraking van ‘n heilige God heilig gemaak, ons leef ‘n heilige roeping, ons groei in heiligheid en ons leer om die Heilige Gees te gehoorsaam en die leiding van die Heilige Gees te soek. Dus, reeds wanneer ons kyk na “heiligmaking” is dit nie maar net ‘n kwessie van goeie dade nie. Die woord self impliseer heelwat dimensies.

Die geestelike lewe en reis is baie meer as net heiligmaking. As ‘n mens kyk na die Nuwe Toewyding van Geert Grote is daar veral vier aspekte wat hulle beklemtoon het:

Eerstens is daar ‘n gedurige bewussyn by die gelowige van die intieme verhouding met God in Christus. Die geestelike lewe vir die Nuwe Toewyding was ‘n lewe in Christus – vandaar later Thomas a Kempis se Navolging van Christus. Prakties beteken dit dat ‘n mens se hart gedurig op Christus gerig is. In terme van heiligmaking sou ons kan praat van Christus wat die Heilige Gees stuur om van Hom te getuig. Die Gees is die Gees van Christus (Hand.16:7 – wat ‘n mooi teks).

Die liefdesverhouding met Christus bring tweedens konkreet mee dat ‘n mens die tekste oor Christus ‘n primêre plek in jou lewe gee. Nie die kerklik tradisie nie, nie die uitsprake van die ampte nie en ook nie al die wysheid van die debatterende teoloë en wysgere nie, maar die Bybel was vir die Nuwe Toewyding die bron van die geestelike lewe. Hierdie fokus op die Bybel was nie intellektueel nie. ‘n Mens het die Bybel nie gelees vir kennis nie, maar vir die liefde. Daarom het ‘n mens dit liefderik jou eie gemaak, dit bedink, dit geproe en alles wat jy het daarin gewerp. ‘n Mens het oor die Bybel gemymer en gemediteer. En dit het in ‘n wye verband gebeur. Jy het dit as ‘n groep saamgedoen, in die openbare erediens op ten minste vyf geleenthede elke dag. Maar jy het dit ook op jou eie gedoen, in jou stiltetyd. Dit Bybel was die boek van die lewe, die gids in die geestelike lewe – vir die Nuwe Toewyding.

Alleen dan maar, derdens, het die Nuwe Toewyding die morele lewe en heiligmaking onderstreep. Want die lees van die Bybel bring die mens om God en ander lief te hê. Die Skrif transformeer mens se lewe en iemand wat die Bybel lees moet hierdie transformasie vir sy of haar eie lewe begeer. Alles anders, al die teologiese debatte en haarklowery was in die oë van die Nuwe Toewyding leë gesoek na verwaande eer en ydele kennis. En hulle het daarin ‘n radikale breuk gemaak met die praktyke en gebruike in die kerk van hulle tyd waardeur allerhande teologiese debatte en slimmighede die fokuspunt was.

Uiteindelik het die Nuwe Toewyding van Geert Grote groot klem op interioriteit gelê. Interioriteit is vandag ‘n groot kwessie in spiritualiteit (google maar net bv Sheldrake se bespreking hiervan). Sommige mense beweer dat dit die motief is wat spiritualiteit van alles anders onderskei. Ander weer dink interioriteit kan ook ‘n probleem wees en mense verlei om onreg te ignoreer in die wêreld waaruit hulle wegvlug. Maar spiritualiteit weet interioriteit mag nie daartoe lei nie – ook die wêreld moet getransformeer word. Uiteindelik gaan dit in interioriteit ‘n vierde element, om jou gereeld en met dissipline te onttrek van die daaglikse lewe t.w.v. die bewussyn van God se teenwoordigheid, innerlike toewying in stilte en gebed, nadenke. Ons sou dit seker ook “stiltetyd” (‘n mooi woord) kon noem. Om in stilte in ‘n gees van toewyding een aanbidding vir God op te soek en te wag op sy aanraking.

Heiligmaking kan nie gebeur sonder dat God ons aanraak en besoek en reinig en heelmaak nie. Heiligheid is nie iets wat ons ontdek en kry nie. Ons moet dit van God ontvang en as geskenk ons eie maak deur innerlik daarop ingestel te wees. Die geestelike lewe is ryk, vol en het baie dimensies. Om te dink dat dit gaan om ‘n paar goeie dade te doen, is om die rykheid van ons geloof op te gee. Die Nuwe Toewyding maak vir ons ‘n hele nuwe lewe oop – ‘n lewe in liefde in Christus, gedryf deur die Bybelse boodskap van transformasie, ‘n verlange om soos Christus goed te lewe en ‘n innerlik rustigheid oor God se koms in ons lewens. As ons dit onthou, sal ons nie in die dodelike strik van die moralisme trap nie.