God in die natuur?

Ellens, in sy boek Understanding Religious Experiences, What the Bible says about Spirituality (2008), skryf oor Abraham wat vlug uit die stede van sy tyd omdat hulle plekke was waar afgodery algemeen was. Dit lyk uit die Bybel of Abraham naaste in die natuur aan God gevoel het.

Ellens skryf dan: “Ek self glo nie dat ‘n mens nader aan God in die natuur is nie. Die natuur kan gemeen wees. En ook gevaarlik. Die eerste kans wat die natuur kry, sal dit jou byt waar jy nie gebyt wil word nie.” Ellens weet – hy is op ‘n plaas gebore en op die plaas het hy die harde kante van die natuur leer ken. Hy voel, borduur hy voort op hierdie gedagtes, trouens, nader aan God in ‘n gesofistikeerde, moderne stad waar geriewe en gemak in plek is. Vars water, sanitasie, geteerde strate, goeie uiteetplekke, goed toegeruste kruidenierswinkels, uitstekende skole en vele ander aspekte maak ‘n stad ‘n plek waar ‘n mens ‘n goeie bestaan kan voer.

Na hierdie tussen-opmerking gaan Ellens terug na sy bespreking van Abraham. Vir hom is Abraham ‘n deurslaggewende figuur in die geskiedenis omdat hy op sy pelgrimstog, weg van die stede en afgodery, begin begryp het dat ‘n mens alleen maar die genade van God nodig het. Nie die natuur nie, maar God se roeping was die eintlike sin van sy godsdiens. Om die waarheid te sê, selfs die pelgrimstog tel nie. Wat tel is om saam met God op reis te wees, om agter God aan te reis. God spel ons bestemming uit. Ons val daarby in. En dit gee aan ons lewe inhoud.

Ek lees Ellens se paragraaf oor die natuur wat maar ‘n gemene plek kan wees, met belangstelling – veral in ons tyd waarin mense die natuur romantiseer en dikwels vertel hoe hulle God meer in die natuur as in die kerk ontdek.

En, besef ek, eintlik is dit goed om so ‘n stereotipe oor God wat so lieflik in die natuur beleef word, bevraagteken te kry.

 Dit is, by nadenke, eintlik waar. God kan ook in die stad, of vandag, juis in die stad beleef word: mense sal vir jou vertel dat hulle in die stad, in ‘n kerk, met ‘n diens, tydens ‘n lied of ‘n preke of die bediening van die doop, vir God op ‘n spesiale manier ervaar.

Daar is nie ‘n plek op aarde waar God nie met ons kan wandel nie.

In hierdie dae werk ek aan Handelinge. Onlangs het ek Handeling 17 gelees waarin Paulus vertel dat God nie in mensgemaakte plekke bly nie. Paulus wou eintlik onderstreep dat God nie vasgevang kan word in heidense afgodsbeelde nie. Daarmee het hy die enorme afgodery in Atene bevraagteken en verwerp. God is nie goud of silwer, of in klip of in hout nie, vertel hy aan sy tydgenote – die slim filosowe in Atene.

Mutatis mutandis geld dit natuurlik ook vir die natuur. God kan nie in die natuur vasgevang word nie. God, vertel die mistici ons, is juis so totaal anders as alles wat ons in ons konkrete ervaringe kan voorstel. God is die skepper wat die natuur gemaak het.

Maar, vertel Paulus, God is nie ver van enigeen van ons af nie, want deur Hom lewe ons, beweeg ons en bestaan ons. Ons reis nêrens en nooit sonder dat ons nie op een of ander manier van God se teenwoordigheid bewus gemaak word nie.