So pas kry ek 'n middernagtelike uitgawe van Trouw waarin die een item oor Mandela se dood handel.
Dit is 'n teken van sy wêreldwye aansien.
Ons was bevoorreg om hom as leier te hê. Saam met de Klerk en Tutu, maar ook met 'n hele rits van ander dapper en toegewyde mense.
Ons sal hom mis.
Veral in 'n tyd dat die troebelheid in ons politieke bestel toeneem en die ideale van Mandela en sy mede-stryders skyn te verdwyn.
Hier is die berig:
Madiba, Mandela's koosnaam in het Xhosa, was een zeldzame held. De meeste helden sterven jong. Mandela haalde ongeschonden 95 jaar. Hoewel, onbezoedeld is een beter woord, want privé liep hij harde klappen op, vooral van zijn grote liefde Winnie en door de dood van een aantal van zijn (klein)kinderen.
De enige echte staatsman
Maar niemand kreeg de reus klein. Tot op zijn laatste dag was hij een toonbeeld van waardigheid, een icoon van de strijd voor gerechtigheid, een levende heilige. En, terwijl hij slechts één vijfjarige termijn als president heeft gediend, bleef hij de enige echte staatsman voor vele Zuid-Afrikanen, die de laatste jaren vooral schandalen zagen rond hun leiders.
Mandela's heldenstatus was, ironisch genoeg, deels te danken aan zijn decennialange gevangenschap op Robben Eiland. Niet alleen groeide hij daar uit tot het internationale symbool van de strijd tegen de apartheid, hij transformeerde er ook van radicaal activist tot bedachtzaam leider, die begreep dat Zuid-Afrika alleen toekomst had als hij blank en zwart met elkaar wist te verzoenen. In zijn cel leerde Mandela zijn agressie te beheersen, "te denken met zijn hersenen en niet met zijn bloed", aldus zijn medegevangene Mac Maharaj. Hij ontwikkelde er het diepe zelfvertrouwen dat hem eind jaren tachtig de kracht gaf voor de belangrijkste beslissing in zijn leven: geheime besprekingen te beginnen met de apartheidsregering.
Gevangenis
Het leidde tot een van de meest historische momenten uit de vorige eeuw, toen Mandela op 11 februari 1990 door de poort van de gevangenis stapte, bekeken door miljoenen televisiekijkers wereldwijd. Deze triomf zou vier jaar later worden herhaald, toen hij werd ingezworen als eerste zwarte president van Zuid-Afrika.
Zonder Mandela zou de Zuid-Afrikaanse geschiedenis een geheel andere wending hebben genomen, beweert zijn biograaf Anthony Sampson. Volgens vele analisten was de vreedzame omwenteling grotendeels te danken aan de 'Madiba-magie'. Met ijzeren geduld wist hij zijn radicale achterban in te tomen, de starre blanke leiders voor zich te winnen en een burgeroorlog af te wenden. Hij had er de perfecte combinatie van eigenschappen voor: stijl, integriteit, charme, humor, respect, eigenwijsheid en een vleugje aristocratisch bloed. Hij was 'een geboren leider', zeiden zelfs zijn blanke celbewaarders. "Hij is een eenvoudig mens, heel zachtaardig", zei zijn laatste vrouw Graca Machel, die hem politiek 'een beetje naïef' noemde.
Manipuleren als de beste
Maar Mandela was meer: anders zouden de moeizame onderhandelingen begin jaren negentig over grondwet en verkiezingen nooit zijn gelukt. Hij kon manipuleren als de beste, ontstak soms in grote woede en dacht zijn strategieën tot in de puntjes door. Hij speelde de aristocraat, die genoot van het gezelschap van zakenlieden en de plattelandsman, die in zijn geboortestreek Qunu conflicten over koeien en kippen hielp oplossen. Alleen zijn befaamde verstoringen van het protocol om uitvoerig met gewone mensen en kinderen te praten, was geen spel. Mandela schudde geen handen voor de foto, maar uit oprechte liefde voor zijn volk.
Uitrusten en spelen met zijn 27 kleinkinderen, zoals hij na zijn presidentschap in 1999 zei van plan te zijn - het is er nauwelijks van gekomen. Mandela bleef elke dag om vijf uur opstaan en keihard werken, of hij nou - tevergeefs - bemiddelde in Burundi, een nieuwe school opende of fondsen wierf, zijn belangrijkste bezigheid in zijn laatst actieve jaren. De laatste jaren nodigde hij vele directeuren en zakenlieden uit voor een ontbijt of lunch, waarbij hij na de eerste hap zalm zei: "Ik wil dat je geld schenkt", voor het opknappen van school zus of kliniek zo. Iedereen pakte dan zijn chequeboek, niemand kon Mandela wat weigeren.
Teruggetrokken leven
Vanaf 2004 trok hij zich terug uit het openbare leven. De bemoeienis met zijn geliefde ANC, dat inmiddels ver is afgedreven van Mandela's idealen, nam af. Hij verzwakte, had problemen met zijn geheugen en spraak. Alleen in 2010, tijdens het WK voetbal in Zuid-Afrika, kreeg de wereld nog een hele broze Madiba te zien die op een golfkarretje het Soccer City-stadion in Johannesburg werd binnengereden.
Lang daarvoor waren er al zorgen over de gezondheid van het bejaarde wereldicoon. Zelf deed hij er laconiek over. Toen bij hem prostaatkanker werd ontdekt in 2001 zei hij: "In de volgende wereld ga ik gewoon door met het lastigvallen van miljardairs en directeuren". Het was Mandela ten voeten uit: praktisch en altijd in voor een grapje of dansje. De laatste jaren lukte dat niet meer. Laten we daarom vandaag de Madiba-shuffle dansen.
Dit is 'n teken van sy wêreldwye aansien.
Ons was bevoorreg om hom as leier te hê. Saam met de Klerk en Tutu, maar ook met 'n hele rits van ander dapper en toegewyde mense.
Ons sal hom mis.
Veral in 'n tyd dat die troebelheid in ons politieke bestel toeneem en die ideale van Mandela en sy mede-stryders skyn te verdwyn.
Hier is die berig:
De hele wereld zou vandaag moeten dansen. Een beetje stijfjes, ellebogen
in een hoek van 90 graden, zacht deinend, twee keer links, twee keer
rechts, met een tevreden glimlach op het gezicht. De Madiba-shuffle, als
eerbetoon aan de donderdag overleden Nelson Mandela.
Hij was misschien wel de laatste universele held. Vraag iemand, van
welke afkomst, religie of politieke kleur dan ook, wie zijn of haar held
is en negen van de tien keer zal 'Mandela' klinken. De man die het
Zuid-Afrikaanse apartheidssysteem op de knieën dwong en de wereld liet
zien waar wilskracht toe kan leiden.Madiba, Mandela's koosnaam in het Xhosa, was een zeldzame held. De meeste helden sterven jong. Mandela haalde ongeschonden 95 jaar. Hoewel, onbezoedeld is een beter woord, want privé liep hij harde klappen op, vooral van zijn grote liefde Winnie en door de dood van een aantal van zijn (klein)kinderen.
De enige echte staatsman
Maar niemand kreeg de reus klein. Tot op zijn laatste dag was hij een toonbeeld van waardigheid, een icoon van de strijd voor gerechtigheid, een levende heilige. En, terwijl hij slechts één vijfjarige termijn als president heeft gediend, bleef hij de enige echte staatsman voor vele Zuid-Afrikanen, die de laatste jaren vooral schandalen zagen rond hun leiders.
Mandela's heldenstatus was, ironisch genoeg, deels te danken aan zijn decennialange gevangenschap op Robben Eiland. Niet alleen groeide hij daar uit tot het internationale symbool van de strijd tegen de apartheid, hij transformeerde er ook van radicaal activist tot bedachtzaam leider, die begreep dat Zuid-Afrika alleen toekomst had als hij blank en zwart met elkaar wist te verzoenen. In zijn cel leerde Mandela zijn agressie te beheersen, "te denken met zijn hersenen en niet met zijn bloed", aldus zijn medegevangene Mac Maharaj. Hij ontwikkelde er het diepe zelfvertrouwen dat hem eind jaren tachtig de kracht gaf voor de belangrijkste beslissing in zijn leven: geheime besprekingen te beginnen met de apartheidsregering.
Gevangenis
Het leidde tot een van de meest historische momenten uit de vorige eeuw, toen Mandela op 11 februari 1990 door de poort van de gevangenis stapte, bekeken door miljoenen televisiekijkers wereldwijd. Deze triomf zou vier jaar later worden herhaald, toen hij werd ingezworen als eerste zwarte president van Zuid-Afrika.
Zonder Mandela zou de Zuid-Afrikaanse geschiedenis een geheel andere wending hebben genomen, beweert zijn biograaf Anthony Sampson. Volgens vele analisten was de vreedzame omwenteling grotendeels te danken aan de 'Madiba-magie'. Met ijzeren geduld wist hij zijn radicale achterban in te tomen, de starre blanke leiders voor zich te winnen en een burgeroorlog af te wenden. Hij had er de perfecte combinatie van eigenschappen voor: stijl, integriteit, charme, humor, respect, eigenwijsheid en een vleugje aristocratisch bloed. Hij was 'een geboren leider', zeiden zelfs zijn blanke celbewaarders. "Hij is een eenvoudig mens, heel zachtaardig", zei zijn laatste vrouw Graca Machel, die hem politiek 'een beetje naïef' noemde.
Manipuleren als de beste
Maar Mandela was meer: anders zouden de moeizame onderhandelingen begin jaren negentig over grondwet en verkiezingen nooit zijn gelukt. Hij kon manipuleren als de beste, ontstak soms in grote woede en dacht zijn strategieën tot in de puntjes door. Hij speelde de aristocraat, die genoot van het gezelschap van zakenlieden en de plattelandsman, die in zijn geboortestreek Qunu conflicten over koeien en kippen hielp oplossen. Alleen zijn befaamde verstoringen van het protocol om uitvoerig met gewone mensen en kinderen te praten, was geen spel. Mandela schudde geen handen voor de foto, maar uit oprechte liefde voor zijn volk.
Uitrusten en spelen met zijn 27 kleinkinderen, zoals hij na zijn presidentschap in 1999 zei van plan te zijn - het is er nauwelijks van gekomen. Mandela bleef elke dag om vijf uur opstaan en keihard werken, of hij nou - tevergeefs - bemiddelde in Burundi, een nieuwe school opende of fondsen wierf, zijn belangrijkste bezigheid in zijn laatst actieve jaren. De laatste jaren nodigde hij vele directeuren en zakenlieden uit voor een ontbijt of lunch, waarbij hij na de eerste hap zalm zei: "Ik wil dat je geld schenkt", voor het opknappen van school zus of kliniek zo. Iedereen pakte dan zijn chequeboek, niemand kon Mandela wat weigeren.
Teruggetrokken leven
Vanaf 2004 trok hij zich terug uit het openbare leven. De bemoeienis met zijn geliefde ANC, dat inmiddels ver is afgedreven van Mandela's idealen, nam af. Hij verzwakte, had problemen met zijn geheugen en spraak. Alleen in 2010, tijdens het WK voetbal in Zuid-Afrika, kreeg de wereld nog een hele broze Madiba te zien die op een golfkarretje het Soccer City-stadion in Johannesburg werd binnengereden.
Lang daarvoor waren er al zorgen over de gezondheid van het bejaarde wereldicoon. Zelf deed hij er laconiek over. Toen bij hem prostaatkanker werd ontdekt in 2001 zei hij: "In de volgende wereld ga ik gewoon door met het lastigvallen van miljardairs en directeuren". Het was Mandela ten voeten uit: praktisch en altijd in voor een grapje of dansje. De laatste jaren lukte dat niet meer. Laten we daarom vandaag de Madiba-shuffle dansen.
