Nederigheid
is 'n eienskap waarvoor mense dikwels bewondering kry.
Maar
in die praktyk is dit iets wat 'n mens meer in ander se lewens waardeer as wat
'n mens dit in jou eie lewe najaag.
Dit
is omdat nederigheid gemoraliseer word. Dan kry die woord 'n swaar klank: mense
voel hulle moet hulself afsweer en buitengewone opoffering van eie belange maak.
En dit is, dink 'n mens, 'n harde stryd.
Daar
is sekerlik iets waar aan so 'n opvatting. Dit is immers nie in die menslike
natuur om sommer die minste te wees nie.
Daarom
maak mense soms graag asof hulle besonder nederig is. Ons het dikwels gepraat
van "hoogmoedige" nederigheid: daardie geveinsde projeksie van mense
waarin hulle hulself byna trots voorhou as nietige, ongerekende mense.
Egte
nederigheid vra sekerlik toewyding en selfs inspanning. Maar, vanuit 'n sekere
hoek gesien, kan 'n mens nederigheid as iets spesiaals ervaar. Thomas Merton wat
'n hele lange bespreking van nederigheid aangebied het, maak juis 'n boeiende
opmerkings dat nederigheid die grootste moontlike vryheid bring.
Om
nederig te wees, kan 'n mens innerlik vry maak.
Want
die teendeel kan eerder spanningsvol en swaar word. Want gedurig moet 'n mens
die beeld wat jy van jouself as 'n belangrike mense voorhou, verdedig. En dan
verloor 'n mens jou innerlike vrede. Boonop moet jy nog jou eie vername beeld
vergelyk met die vername beeld van ander mense.
Dit
is veral dan dat jy jou vreugde heeltemal kwyt raak.
Want
dan word jou lewe in beslag geneem deur 'n gedurige vergelyking van een
onwerklikheid met die onwerklikhede van ander.
Niemand
put vreugde uit dinge wat nie werklik is nie, is Merton se punt dan.
Volkome
vryheid vind 'n mens deur jouself nie te ernstig op te neem nie. Trouens, egte
vreugde vind 'n mens deur jouself te vergeet. Deur te vergeet van 'n mens se
dade, jou uitmuntende lewe en deur min ag te slaan op jou eie reputasie word 'n
mens werklik vry.
Nederigheid
is vir my dus minder van 'n deug as 'n lewensinstelling: hoe minder geheg 'n
mens aan jouself is, hoe nader kom 'n mens aan ander mense.
Dit is uiteraard 'n fundamentele bybelse motief: niemand hoef voor God met aansprake te staan nie. Juis omdat 'n mens kreatuurlik is, deur God geskep en herskep, ontvang 'n mens daardie innerlike waardigheid van buite: God se liefde en agting hoef nie verdien te word nie.
En wat waar is van God, is algemeen waar.
