Die vier gesigte van die liefde.

Richard van St Victor, gebore in Skotland, is een van die bekendste Franse mistieke skrywers uit die middeleeue wat in Parys sy opleiding ontvang en daar die hoof word van die beroemde abdy van Sint Victor tot met sy dood in 1173. Hy was nog jonk toe hy gesterf het.

Hy is so bekend en invloedryk dat hy soms die tweede Augustinus genoem word. Sy werk het byvoorbeeld vir Dante beslissend beïnvloed.

Onder sy tydgenote was hy bekend as iemand wat op ‘n diepsinnige manier oor geloof nagedink het, veral in terme van die liefde.

Een van die mees opvallende aspekte van sy werk is die klem wat hy, soos sy leermeester en grondlegger van die Viktoryne, Hugh, lê op teologie as die liefderike bestudering van die Bybel. ‘n Mens lees die Bybel veral om die verborge betekenis daarvan te ontdek sodat ‘n mens gebalanseerd en volwasse kan word. Slegs dan kan ‘n mens verwonderd in die teenwoordigheid van God te staan kom in ‘n diepe, suiwer aanskouing van die wonders van die goddelike wysheid.

Vir Richard is God liefde. Daar is niks selfsugtigs aan God se liefde nie. Dit weet ‘n mens veral wanneer ‘n mens die triniteit in ag neem. Die goddelike liefde kom immers na vore in die liefdesverhouding tussen God die Vader en die Seun, maar daar is ook ‘n liefdesverhouding met God die Heilige Gees. Hierdie trinitariese verhouding is deurdring met vreugde en blydskap. God, skryf Richard, kan ‘n mens bedink in terme van ‘n rivier wat by die Vader begin, wat in die Seun vloei en met vreugde deur die Heilige Gees versprei. Hulle leef met mekaar, vir mekaar en in mekaar. Wie die liefde sien, is in die teenwoordigheid van die trinitariese God.

Richard beskryf vier fase’s in God se liefde. Die eerste fase is die reinigende liefde van God wat die mens laat ontwaak uit vergetelheid en wat die mens bewus maak van God. Liefde raak ‘n mens aan en dan word ‘n mens se gedagtes opgetel na God soos wat rook van die offerande opstyg tot God. Wanneer die mens nadink en mediteer, raak die mens bewus van God wat iewers teenwoordig is in sy/haar lewe. Dit is dan dat daar iets in jou bestaan ontvlam.

Die tweede fase is wanneer die liefde ‘n mens aan God bind. Hier begin die verwondering: dit is soos wanneer sonlig en water bymekaar kom. Die goddelike lig skyn so sterk op die mens dat ‘n mens die liefde van God nie meer kan vergeet nie.

In die derde fase word die mens deur die liefde met die wil van God verenig. Dit is ‘n fase van uitbundige, ekstatiese vreugde. Die mens is nie meer op hom/haarself ingestel nie, maar vervul met die heerlikheid van God.  Die mens is nou soos gesmelte metaal wat gevorm deur die vorm waarin dit gegiet word.

In die vierde fase kom die volmaakte eenheid met God en die mens deur die liefde tot stand. Dit is hier dat God die mens aanraak, dat mens bo alle verstand bewus raak van God se heerlike teenwoordigheid. Hierdie liefde maak ‘n mens gelykvormig aan Christus. Hier neem ‘n mens die nederigheid van Christus oor, ontledig jouself en gaan in die wêreld in om mens te inspireer om met ontferming teenoor mekaar op te tree.

Vier gesigte van die liefde. So maklik praat ons altyd oor liefde, maar te min bedink ons dat die liefde vele kante het. En eers wanneer ons dit bedink raak ons meer en meer bewus van hoe dinamies, sterk en ryk die liefde is.