Altyd nuut: oor die mistiek, vaalheid en piña coladas

Ek luister vanoggend weer “Escape” van Rupert Holmes wat in Desember 1979 wêreldwyd ‘n treffer was en wat vandag een van die groot simbole van musiek in die tagtis is. Ons glimlag as ons dit hoor: ja! so het ons toe musiek gemaak.

Holmes is ‘n bekende musiekskrywer, ook van musicals en het ‘n klassieke musiek-opleiding gehad. Hy spot self met die ongelooflike sukses van “Escape” wat hom wêreldbekend en skatryk gemaak het. Hy sê sy grafsteen sal eendag in die vorm van ‘n pynappel wees, terwyl niemand iets van sy ander werk sal onthou nie.

Soos in ander liedjies van Holmes, vertel hy met Escape ook ‘n verhaal. Dit gaan oor ‘n paartjie wie se verhouding in ‘n vaal en vervelige roetine verval. Hy is moeg vir sy “lady” – soos vir ‘n flou-gespeelde plaat van ‘n trefferliedjie. Die man lees een dag ‘n persoonlike advertensie in die koerant van iemand wat ‘n onkonvensionele date soek – ‘n persoon wat van piña coladas hou (Spaanse drankie van pynappel en klapper-sap gemeng met rum), van loop in die reën, wat ‘n halwe brein het, wat nie van gesondheidskos hou nie, mal is oor die see en sjampanje en wat op die onmoontlikste tye en plekke passievol kan wees. Hy maak dan ‘n afspraak by ‘n kroeg genaamd O'Malley's en vind daar uit dat die een wat die advertensie geplaas het, eintlik sy maat was. Hulle besef hulle hoef nie verder te soek as mekaar nie: “You're the love that I've looked for, come with me, and escape."

Lekker humor, maar ook ‘n heerlike, maklike liedjie met ‘n meesleurende beat. Dit bly maal in jou kop en jy wil net lyf swaai as jy dit hoor.

Om een of ander rede het dit mense se verbeelding aangegryp. Die treffer word kort-kort in flieks gebruik, onder andere in Shrek. Soms word dit selfs gebruik vir gesprekke oor dieper vrae. In ‘n Amerikaanse komedie-reeks is daar gespot oor die liedjie se boodskap dat twee mense wat in ‘n verhouding is nie eers weet die ander een hou van pina coladas.

Kyk: http://www.youtube.com/watch?v=Hl0xLTXxOhM.

En op intertekstuele vlak leef die liedjie voort in skreeusnaakse advertensies:

Kyk bv. http://www.youtube.com/watch?v=bV2XphGofCE

Dis waar: ons leef saam met ander mense vir tye wat vir ons soms na eeue kan voel, dodelik in afgesaagdheid. Ons moet net rondom ons kyk om te sien hoe sulke vaal, vasgeloopte verhoudings dodelike, slegte gevolge kan hê.

“I was tired of my lady, we'd been together too long.
Like a worn-out recording, of a favorite song.”

Moeg van die ander een. Keelvol.

En tog ontdek ons dan weeer op 'n dag steeds weer nuwe dinge oor mense wat ons al jare goed ken. Soms skokkende dinge. Soms teleurstellend. Maar ek het ook agtergekom dat as ‘n mens mooi oplet en goed na ander mense kyk, jy steeds weer sien hoe mense jou verras met die goed waartoe hulle in staat kan wees of sommer net hoe hulle die lewe geniet. Dit hoef nie groot wyshede te wees wat ons nou raakhoor nie. Blykbaar onthou die meeste mense hierdie liedjie van Holmes nie as “Escape” nie, maar as die liedjie oor piña coladas. Dit word ook deesdae “Escape (the piña coladas song)” genoem. Wat ‘n verrassing: my maat hou van piña coladas! Sy is minder vervelig as wat ek gedink het. Sy het ‘n eksotiese kleurtjie. Sy is minder vaal en oninteressant as wat ek begin vermoed het.

En nog dieper: ons soek na iets wat ons lewe kleurvol kan maak, wat ons lewe transendeer, wat ons vreugde gee, veral by hulle met wie ons in ‘n intieme verhouding leef. Diep in ons soek ons om die vaalheid, die geroetineerdheid, die groef waarin ‘n mens vasval te ontvlug. Ons soek na iets spesiaals, iets wat ons verweerde lewens opkikker, wat nuwe kleur gee. Bietjie anders is. Dit is ook waarom spiritualiteit en veral mistiek gaan: om die verlange na die diepste transendensie en die diepste integrasie. Waar ek die diepere ontdek - hoe eenvoudig ook al (die liefde!), daar kom heelwording, integrasie, versoening, kompassie.

En as dit gebeur – as ons die ruimte van verrassings binnestap, doen dit iets aan my, maar veral ook aan die ander een. Daardie nuwigheid, andersheid, verrassing help mens om die ander een as mens weer raak te sien en die ander groei uit tot 'n heel mens oor die ruimte wat ek vir hom of haar skep.

Die wese van godsdiens is dat dit altyd nuut maak (die ou mens....) Deur die eeue sal jy nie een mistikus vind wat presies dieselfde geestelike ervaringe as ander het nie. Elke mens is uniek en die verhouding met God wys daardie uniekheid te duidelik. En boonop is elke dag ‘n verrassing. Die mistikus leef aards, want die aarde is God se leefplek, God se speelruimte, God se liefdesoord. Wanneer die ou, vertroude teks en die mistikus mekaar ontmoet, broei nuwe lewe, nuwe insigte, nuwe ervaring en lewensvreugde. Die simbiose van teks en leser kan nie in vaalheid verval nie.

En dit terwyl die Bybel steeds dieselfde gesig het, dieselfde tekste, dieselfde boodskap. Vol plooie, ‘n bekende lied wat oor en oor gespeel word, ‘n lady met wie ‘n mens ‘n lang pad geloop het. Maar elke dag ontdek jy iets nuuts, word jy verras hoe God die ou verhaal omtower in nuwe belewenisse. Hoedat mense met wie jy ‘n lang pad loop, iets onverwags sê en doen wat jou betower, moed gee, goed laat voel, verras juis omdat hulle in hul lewens ‘n liefdesverhouding met God het wat na ander toe deurwerk.

Die probleem lê nie by die lady nie. Die probleem lê by die lady se kêrel wat blind is vir wat hy reeds het. Wat te min gees het, wat nie die Gees van liefde wil toelaat om die nuwe dinge vir hom te wys nie.

Om selfs net na hierdie song te luister, so eenvoudig, so lekker lig, so hups, en te weet dat dit vertel eintlik ‘n ou waarheid op ‘n nuwe manier: ons het skatte in erdekruike. Moet hulle maar net skink, proe en verras ervaar.