Sport en die lewe

Ons deel graag ons lewe in kompartemente op. Maandae is blou, want dit is werk toe en die week se sake moet beplan word. So hou dit aan tot Vrydae. Dan begin die uitspan-tyd. Kantoor-deur agter jou toe en die naweek wat wag. Saterdae voordag klim jy op jou fiets en jy ry kilometers saam met jou pelle. Dis lyfdag, oefentyd. Smiddag rugby kyk. En Saterdag-aand braaivleis met dalk ‘n fliek of DVD.

Sondag moet jy jou siel versorg. Tyd om jou in te stel op die dieper dinge. Saam met die familie in die kerkbank inskuif, sing, bid, luister, kollekte en sommer net die innerlike voed. Soms goed, soms vervelig, soms opheffend, maar nie te mis nie.


Maar ons kan dinge ook nie altyd so netjies in blokke indeel nie. 'n Mens kan by die werk of op die sportveld groot lewenslesse leer of jouself deeglik op die lewe voorberei of inoefen.

Neem nou maar muurbal as sport. Dit is ‘n wedstryd vir die vinniges. Jy moet in ‘n oogwink, ‘n breukdeel van ‘n sekonde ‘n bal wat op jou afskiet kan raaksien, opsom, raakslaan en stuur. In ‘n milli-sekonde moet jy besluit jy gaan die bal teen die muur afstuur, volgens die reëls van die spel, agter in die hoek. Want hoe nader aan die muur en hoe verder agter in die hoek, hoe moeiliker kan jou teenstander die bal terugslaan, laat staan nog ordentlik plaas. Of as jy sien jou teenstander is nie flink nie en staan in die middel rond of agterlangs, laat val jy die balletjie met ‘n sakhoutjie dat hy net bo die voorkantste rooi lyn raak en grond toe drop. Dit is die drop-houtjie - daardie sagte hou wat jou teentanders op sy agtervoete vang. Dus in muurbal moet jy, soos in die lewe, vinnig en vooruit kan dink, jou instel op alle moontlikhede en so afgerond as moontlik speel.


Muurbal is die geduldspel, die uithou-spel, konsentrasie, nie moed opgee nie, vasbyt.

Dikwels as ek myself dwing om geduldig volgens die filosofie van die spel te speel, dink ek terwyl ek op die baan hardloop: hier leer ek nou wat die lewe is. Hier leer ek om wakker te wees, flink te reageer, dinge te bedink voordat ek reageer of doen. Hier, meer as enige plek anders, leer ek ek moet versigtig speel, ek moet steeds onthou ek dra die gevolge van my besluite. Dus moet ek reg besluit. Moenie dinge probeer regfoeter nie. Speel volgens die reëls. Uitoorlê jou teenstander in terme van die spel.

En, iewers, as die nood dreig, moet jy maar waag. In muurbal het jy so ‘n wegsteek-houtjie. Jy staan en wag vir die bal, hou dit fyn, baie fyn dop, met jou ander oog, verkleurmannetjie-agtig, beloer jy jou opponent. Jy kyk hoe hy hom regmaak om te hardloop na waar hy dink jy die balletjie gaan stuur. En jy wag want jy weet hy kan nie te lank terughou nie. Sodra jy sien hy begin byvoorbeeld regs verby jou hardloop, knik jy die balletjie met so ‘n deftige swaaihoutjie weg van hom na die ander kant – op die allerlaaste oomblik wat jy dit kan speel. Hy hol regs en jy slaan links. Mooi om te sien hoe jy hom verras. Nog mooier is die uitdrukking op sy gesig.

Een van die grootste van groot muurbalspelers, Geoff Hunt, was in die sewentigerjare op Stellenbosch vir ‘n vertoonwedstryd en vir ‘n gesprek oor die spel. Korterige mannetjie, kordaat, egte groot speler, ‘n ware sportman, ryp en getoeë in denke. Hy moes al steil lere klim op bo-uit te kom. En die lewenservaring het oral by hom uitgestraal.

Daar kom tyd, sê Geoff Hunt nadat hy met ons al die kunsies van die spel gedeel het, daar kom dae dat jy die perfekte wedstryd speel, valhoue en muurhoue en deftige kaphoutjies. En dinge werk nie uit nie. Dan, sê hy, moet jy maar die game so bietjie rek. Die reëls moet gebuig word. Wat jy dan doen is om “per ongeluk” jou teenstanders tussen sy blaaie met die balletjie raak te slaan. Hard genoeg om sy konsentrasie te breek. Ontsenu jou teenstander. Of jy gee nie vir hom die bal aan as hy moet dien nie. Jy skop dit vir hom vloerlangs aan dat hy hom vervies. Werk sielkundig sy sake. Hy vertel dit natuurlik so bietjie met sy tong in sy kies.

Ons leer op die sprotveld dinge van groot waarde vir ons geestelike reis. ‘n Mens moet ystere self-dissipline hê wanneer jy jou vir iets inlaat. Toegewyd tot bloedsweet toe, ure oefen, goeie toerusting hê, jou teenstander opsom, die wedstryd volgens die spelreëls speel.

Die interessante is dat dit wat net ‘n “spel” is, maar wat ons met soveel erns speel, ons voorberei vir die belangriker lewensdinge – vir die groot uitdagings om in die werk uit te haal en te wys. Kinders leer deur sport om ook in die skool en by die huis volgens die reëls te speel. So af en toe wil jy die reëls bietjie strek, maar nooit kan jy teen die reëls speel nie.







Ons geestelike reis werk ook so. Om met God op pad te wees, is ‘n lang proses. Soms wag sweet en bloed op ons. Daar is die tye dat ‘n mens die reëls moet leer ken, deurwerk, onthou en toepas. Die Woorde van wysheid jou eie maak en opnuut kies om daarvolgens te speel.

Daar is die goeie tyd, die glanstye, die opgewonde gebruis van duisendes in die stadium. Jy leef naby aan die Here. Dinge kan nie beter wees nie. Jy seil in lieflike weer. Soms is daar ‘n sierlike valhoutjie, ‘n dodelike effektiewe muurhou, soms die duikslag, ver deur die lug, terwyl die toeskouers soos een man opspring. Ons geestelike lewe gaan deur die valleie, maar soms klim ons ook die kruine.

Ander kere kyk jy in die gesig van ‘n woedende of ‘n gevaarlike teenstander wat lyk soos ‘n brullende leeu. Dan vra dit fyndink, selfbeheersing, versigtig speel, pypkan deur die reëls, deur toewyding, deur die regte Gees, deur vas te byt. Dit is tye dat ons bly speel terwyl ons vasbyt, kreun, kortasem is, moeg word.

Dit kan natuurlik ook presies andersom werk: soms is hulle wat in die Gees leef, die mense wat sport vir jou mooi maak, wat by jou bewondering oproep, vir wie jy respek het – nie net omdat hulle goeie sportmanne is nie, maar ook omdat hulle taai is, reg loop, vasbyt, humor het, kanse vat, maar altyd in eerbied vir dit waarmee hulle besig is. Hulle getuienis is kosbaar. Die manier waarop hulle hul sport speel, dwing ons bewondering af. Ons sien in hulle iets diepers raak as net hoe hulle aan die sport deelneem.


Ons dink ons kan ons lewe in kompartemente opdeel, maar dit werk nie so nie. Wat ons Saterdae in die wedstryd en Dinsdagaaande in die oefening doen, het 'n invloed op wat ons ander dae doen. Net so kan ons inskuif in die kerkbank op 'n Sondag vir ons 'n geestelike verryking bring wat van ons beter spelers maak.