Wanneer ons nie eers wil opkyk hemel toe nie.... Oor transformasie.

Lukas 18:9-14

“10 Twee mense het na die tempel toe gegaan om te bid. Die een was 'n Fariseër en die ander een 'n tollenaar.11 Die Fariseër het gaan staan en by homself so gebid: 'O God, ek dank U dat ek nie soos ander mense is nie: diewe, bedrieërs, egbrekers, en ook nie soos hierdie tollenaar nie.12 Ek vas twee keer in die week en ek gee 'n tiende van my hele inkomste.' 13 "Maar die tollenaar het daar ver bly staan en wou selfs nie na die hemel opkyk nie Hy het bedroef op sy bors geslaan en gesê: 'O God, wees my, sondaar, genadig.' Ek sê vir julle: Hierdie man, en nie die ander een nie, het huis toe gegaan as iemand wie se saak met God reg is. Elkeen wat hoogmoedig is, sal verneder word; en hy wat nederig is, sal verhoog word.”

Ons gesels vanaand oor hierdie gelykenis van die tollenaar terwyl ons in ‘n groep praat oor wat transformasie is. Spiritualiteit, het ons vir mekaar gesê, beteken dat ons “getransformeer,” “omvorm” word.

Maar transformasie is ‘n baie oop begrip wat op baie maniere verstaan kan word.

Frans praat toe byvoorbeeld oor die effek van transformasie op die mens se innerlike. Ek is geboei deur sy opmerking, want dit bring vir my ‘n ander element van transformasie na vore: wat gebeur met ‘n mens in jou innerlike as God jou aanraak en jou lewe begin draai.

Kan ons dit beskryf, vra Frans? Gaan dit so verskil van mens tot mens dat ‘n mens nie ‘n patroon van innerlike transformasie kan beskryf nie?

Ek voel daar is sekere basiese kenmerke van innerlike transformasie wat ‘n mens tog dalk in baie gevalle sal raaksien - al sal mense origens innerlik op vele maniere deur God omvorm word.

Kyk maar, vra ek vir Frans, na die gelykenis van die tollenaar. Wie hy is, kan ‘n mens aflei uit die gebed van die Fariseër: die tollenaar vas nie, gee nie sy tiende nie en leef nie die vroom lewe nie.

En kyk waar is hy as ons die gedeelte in Lukas 18 lees. Watter transformasie is daar tog in die teks: die tollenaar, berug vir sy lewe, staan voor God, bewus van sy eie skuld. Innerlik beteken transformasie dat hy tot diepe berou verander word. Hy bly ver staan en slaan bedroef op sy bors: uit hierdie liggaamstaal kan ‘n mens agterkom hierdie mens is so aangeraak dat hy as berouvolle mens teen sy bors slaan. Hy staan stukkend voor God. Hy durf nie eers sy oë na die hemel opslaan nie. ‘n Skandgevoel, skaamte en verlatenheid oorval hom. Hy is sondaar. Die argelose, kerklosse, onvroom mens staan voor God. Die een wat so vlugvoetig en astrant belastings ingevorder het en mense links en regs bedrieg het, is ‘n ander mens, daar waar hy agter in die tempel staan.

Ja, sê Huub, maar let nou op verder aspekte, kyk na die oratiewe moment in die gelykenis: as die tollenaar innerlik verslae en verslaan is, kom ‘n verdere element na vore. Hy verlang en roep na God. “O, God, wees my sondaar, genadig.” Sondebesef laat hom uitreik na God. Terwyl hy nie eers na die hemel durf opkyk nie, roep hy ten hemele. Hy word nog verder getransformeer tot ‘n soeker na God.

Maar dit is nog nie al nie. Die verhaal eindig met die hoogtepunt: Die man se saak met God is reg, eindig Jesus die gelykenis. God is by hom. Dit is die kontemplatiewe oomblik, die moment wat God in sy lewe kom en daarin woon.

Ek is verras deur Huub se vinnige en raak reaksie.

Slegte, astrant sondaars word omvorm tot soekers van God wat skuldig, biddend na God verlang, om dan op ‘n oomblik te ervaar hoe God in hulle lewens inkom. God nader tot mense wat ver van God staan. Dinge is totaal anders. Dinge sal nooit weer dieselfde wees nie.

Só keer God ons lewens om. Transformasie vind plaas daar waar ons nie wil waag om ons oë na die hemel op te slaan nie.