Friday, December 30, 2011

Vreugde en die teenwoordigheid van God



Ek lees vandag een van die mooiste uitsprake wat ek vanjaar raakgeloop het. 

Dit is seker nie so vreemd dat die gedagte juis van Teilhard de Chardin, die mistikus, afkomstig is nie. Hy skryf:

Vreugde is die onfeilbare teken van die teenwoordigheid van God.


Wednesday, December 28, 2011

Vreugde in die rou tye

Vreugde en die mistieke ervaring is ten nouste verbonde.

Om neerslagtig te wees, slegs die donker kante van die lewe raak te sien, bind 'n mens aan die negatiewe en staan in die pad van 'n mens se verhouding tot God.

Blydskap bring die mens nader aan God.

Vandaar dat Paulus in die tronk vreugdeliedere kon sing. En vandaar dat hy sy gemeentes herhaaldelik aangespoor het om bly te wees "in die Here".

Vreugde is daarom ten nouste verbind met 'n verhouding. Blydskap vloei voort uit wat 'n mens in God geskenk word.

Maar, terwyl ek dit vanaand bedink, op hierdie stil aand by ons uitspan-plekkie, by nog 'n verdere oomblik van afskeid neem, wonder ek hoe 'n mens in 'n tyd van rou bly kan wees.

Ek lees met verwondering, dus, wat skryf Soelle oor vreugde: Daar is tye van rou in 'n mens se lewe. Maar 'n mens kan ook sulke tye aanvaar as 'n realiteit op jou lewensweg wat nie vir 'n oomblik iets sal wegneem van 'n mens se geborgenheid in God nie.

Wat ook al oor 'n mens se pad kom, kan jy dit in die oog kyk met die seker wete dat die band met God onbreekbaar is. Dit is in so 'n tyd dat 'n mens vashou aan Paulus se uitroep dat niks 'n mens kan skei van die liefde van God nie.

Alles wat 'n mens verloor, almal vir wie jy lief is, boonop, weet jy, deel hierdie mistieke band met God. Dit is 'n verdere bonus, nog 'n seening op jou lewensweg.

Dus: 'n mens kan vreugde ervaar, nie net ten spyte van rou en swaarkry nie. Maar selfs in die rou tye kan 'n mens met blydskap weet dat die oomblikke van donkerte kan nie die ewige lig wegneem wat God helder laat skyn in die binnekamers van 'n mens se hart nie.

Tuesday, December 27, 2011

Mag as energie.



Die skeppingsverhaal vertel hoedat God die mens gemaak het en toe aan die mens mag gegee het om die aarde te bewerk.

Dit is ‘n verhaal wat besondere insig gee in wie God is, maar ook in wat mag is.
God wat dikwels as die “almagtige” beskryf word, deel en delegeer mag aan die mens. God word daardeur die voorbeeld van alle voorbeelde. Egte mag, soos God dit verstaan, is gedeelde mag.

Alles wat ‘n mens kan doen, alle mag waartoe ‘n mens in staat is, is slegs outentiek wanneer dit bedoel is om ander ook te bemagtig.

Dit beteken dat mag ‘n spesifieke karakter kry: mag moet energiek wees – dit moet iets wee swat ‘n mens in verhoudinge met ander deel. Wie mag het, gebruik dit sodat ander ook sterker kan word. Egte mag is dus mag wat uitstraal na ander en hulle lewens ook vul.

Dit is nogal veel gesê. Dit beteken dat mag nie ander mag vernietig nie. Mag kan nie ander seer maak of benadeel nie. Dit moet steeds weer energie in ander mense se lewens tot stand bring. Die mag wat in ‘n mens se lewe teenwoordig is, moet dus ook in ander kan invloei en vir hulle inspireer.

Toets dit nou aan die praktyk: mense het baie magsposisies. In sake, in politiek, in skole, in kerke, in families. Oral is daar iemand wat ‘n posisie het van waaruit hy of sy ander se lewens kan beïnvloed. Dit groot toets is of ‘n mens se lewe gevul is met energie wat na ander uitstraal en of ‘n mens soek na mag om ‘n eie posisie te beskerm.

In die kersfees tyd vind ‘n mens ‘n verdere dimensie van mag. Daar vind ‘n verdieping plaas van die begrip mag. Met die koms van Christus en met sy lewe en sy sterwe, vind ons dat mag nie net gedeel word nie, maar eintlik prysgegee word.

Christus, die onmagtige is die kindjie die gekruisigde. In sy woorde het Christus dit pertinent ter sprake gebring toe Hy vertel het van hoe nodig dit is dat ‘n mens alles moet prysgee – ook mag – om alles te wen.

Dit is ‘n grootse eis. Menige gelowige weet hoe waar dit is. Wanneer ‘n mens op jou weerloosste is, wanneer ‘n mens magposisies prysgee, word jy sterk in die liefde en nog sterker in die energie wat jy uitstraal.

En om mag op te gee, is eintlik, vanuit ‘n verborge hoek gesien, maklik. Immers, ‘n mens is maar die instrument van mag. Wat ‘n mens deurgee aan ander, die energie wat ‘n mens gee in ander se lewens, is iets wat ‘n mens ontvang het. En as dit weggegee word, gebeur dit in die wete dat die bron waarvandaan ‘n mens mag ontvang onuitputlik is. 

‘n Mens sou beeldsprakig kon sê: hoe meer ‘n mens mag weggee, hoe skoner en oper bly ‘n mens as die kanaal waardeur God die energie van die lewe met die skepping deel.

Monday, December 26, 2011

Deel van die natuur: oor ekologiese mistiek





Met die onlangse klimaatberaad in Durban, ‘n opvolg van die Kyoto-byeenkoms, het die toestand van die planeet waarop ons leef weer sterk in fokus gekom. Toe is daar berig dat mense nie meer so ernstig voel oor die ernstige bedreiging wat aardverwarming vir ons toekoms inhou nie. Daar is, so word berig, ‘n “moegheid” en ‘n onwiligheid van besluitnemers om vir die behoud van ons planeet te veg.

‘n Mens is diep gefrustreerd wanneer ‘n mens hoor dat hierdie lewensbelangrike saak so benader word.

Hoe kan dit verander?

Dit sal eers werklik verander wanneer mense hul verbondenheid met die planeet begryp. Dit is net nie meer moontlik dat ons onder die indruk kan leef dat die groot veranderinge in die planeet op een of ander manier slegs indirek met ons te doen het of dat ons maar ter wille van ontwikkeling en van vooruitgang met die planeet moet doen wat ons ook al kan doen nie.

Daar is ‘n baie nou verbintenis tussen “ons” en die “planeet.” Ons deel merkwaardig veel dinge met diere van alle soorte. Soos hulle, moet ons ook water hê om te kan oorleef. As daar nie genoeg, skoon lug vir mens en dier is nie, sal nie een van ons oorleef nie. Soos die diere moet ons ook uit die aarde lewe.

Daar is dus ‘n besondere verhouding tussen mense en diere en die aarde. Wat die een raak, raak die ander. Ons is almal partye wat betrokke is by die welsyn van ons planeet. As die diere skade ly, en die planeet tot niet gaan, sal dit ons direk raak. 

Sonder plante, sonder water sal die mens nie kan oorleef nie. Daar is ‘n  baie noue, komplekse verweefde stel van verhoudinge tussen alles en almal – tussen lug, aarde, son, planete, diere, voëls, water, see en selfs die eenvoudigste vorme van lewe. Die mens is in vele opsigte dieselfde as hierdie ander lewensvorme. Wat ander vorme van lewe raak, raak ons net soveel. Ons kan nie maak asof die welsyn van die planeet niks met ons te doen het nie. Dit is nie moontlik om te dink dat dit oor sake gaan wat ons eintlik nie raak nie of dat ons as mense nie regtig deel het aan wat met ander skepsels gebeur nie.

Die mistiek leef uit die wete dat God wat die skepping gemaak het, ons deel daarvan gemaak het. In die modern mistiek werk mense dit selfs sterker uit: Ons is nie net deel van die skepping nie, ons is onlosmaaklik deel daarvan. Ons is so ingeweef in God se skepping, dat as die web van die skepping iewers stukkend gaan, dit vir ons ook bedreigend is. Ons kan nie maar net maak en breek met die skepping soos ons wil, asof ons in beheer is en alles om ons moet manipuleer nie. Ons, beklemtoon die mistiek, is nie die “base” van die skepping wat dit beheer en stuur nie.

Mistici besef dat ons deel is van die skepping, dat ons ‘n plig het om die skepping te bewaar as ‘n kosbare gawe van God aan die mens. Dikwels, baie dikwels, sal mense juis in die natuur heel spesiale mistieke ervaringe het waartydens hulle deur die skoonheid van die natuur oorweldig voel en deur wonderlike oomblikke in God se skepping bewus raak van hoe hulle, saam met die hele skepping, in verwondering voor God gebring word. Hulle sien God aan die werk in die natuur – en daarmee kom die besef dat ‘n mens maar net saam met die natuur in verwondering voor God kan staan.

Die behoud van die planeet is vir mense wat na aan God leef, ‘n absolute prioriteit. ‘n Mens sou self so ver kon gaan deur te sê dat iemand se geestelike volwassenheid duidelik word uit daardie persoon se sorge en insette vir die behoud van die omgewing.

Sunday, December 25, 2011

Verwondering by die kerstyd


Net soos Henri Nouwen maak Dorothee Soelle baie van die moderne tydsgees wat daarop ingestel is om dinge te meet in terme van hulle nuttigheid. Iets of iemand het waarde as hulle tot ons voordeel strek.

Dit bepaal soms mense se godsdienstige ingesteldheid: hulle bid tot God om iets te kan ontvang. Gebed word ‘n ruil-transaksie. ‘n Slaaf-agtige houding kenmerk die diens van God: die mens meld hom of haar by God aan om daardeur beloning op te eis. Die houding teenoor God lyk dan amper na 'n transaksie soos in die sake-wereld.

Dit kom ook na vore in mense se self-beeld. ‘n Mens het waarde, dink ons, omdat hy of sy iets te bied het aan ander. Iemand se menslikheid word bepaal deur wat daardie persoon dink hy of sy bereik en presteer het.

Spritualiteit begin by ‘n heel ander hoek: dit begin nie by die mens se “waardige” toegang of toetrede tot God nie.

Spiritualiteit word deur die skeppingsverhaal bepaal: God het die wêreld geskep. Dit was mooi. En die wêreld as plek is die ruimte waar mense as die kroon van die skepping in verwondering voor God staan. In die narratiewe denke van die Bybelskrywers loop die mensepaar met God in ‘n tuin, ‘n plek van verkwikking rond. God “wandel in die tuin in die aandwindjie” (Genesis 3:8). Dit is eers as die mens sy eie wil volg dat hulle hul “verberg” van die gemeenskap met God. Niks in die mens is die rede waarom God ‘n noue verhouding met hulle aanknoop nie. En hulle is by God, doodgewoon as skepsels van God.

Die adventstyd illustreer iets hiervan: die Kind is gebore, ‘n geskenk aan die mensdom, sing Sagaria in sy loflied in Lukas 1:72, uit pure ontferming. Die gawe kom tot mense omdat God vrygewig in die liefde is.

Daar is nie ‘n beloning ter sprake nie. Die kerstyd, ook, is genadetyd, liefdestyd, God se vredesaanbod.

Daarom is die kerstyd die tyd van verwondering. Hier begin spiritualiteit – by betowerde aanbidding van die Een wat so vrygewig is, so onvoorwaardelik lief het. Kerstyd is die tyd van wees by God eenvoudig omdat God die diepste sinnebeeld van goedheid en ontferming is.

Wie so verlief raak op die Liefde, wie verwonderd voor die Beminde staan, word getransformeer: die self-gerigtheid, die self-ingekeerdheid word omvorm in omgee, uitreik, ontferming. Goed is dit om net eenvoudig in die goedheid van God se teenwoordigheid te wees.

Wie dit begryp weet dat hy of sy nie waarde het oor een of ander inspanning nie. Verwonderd ontdek ‘n mens dat God bloot net ‘n verhouding wil aanknoop. Verbaas ontdek ‘n mens, skryf Soelle, dat God nie sonder mense wil bestaan nie. So hoog ag God ons.

So hoog inderdaad: dat God mens geword het…

Saturday, December 24, 2011

Oor meditasie, besigheid en kersfees

Die Financial Times is een van die wereld se mees toonaangewende dagblaaie met uitmuntende joernalistieke integriteit en insig. Ek  lees die koerant graag. 

In vandag se uitgawe is daar 'n onderhoud met Laurence Freeman, een van die bekendste spiritualiteitskrywers van ons tyd en veral bekend in verband met sy wereldwye meditasie-beweging. Dit is 'n boeiende onderhoud, waarvan ek slegs enkele paragrawe wil aanhaal - want die koerant vra dat 'n mens nie hulle artikels sny-plak nie. Dit is 'n insiggewende verhaal, wat iets vertel van die rol wat die Christendom in mense se lewens speel.  Wat opvallend is, is hoe Freeman invloed uitoefen op sommige bekende besigheidsleiers van ons tyd, soos blyk uit hierdie onderhoud.


The head of an international ‘monastery without walls’, Laurence Freeman wants to reinsert contemplation into the melancholy heart of organised western religion. Twenty years ago he helped to found the World Community for Christian Meditation (WCCM), and is the director of its global community of 2,000 meditation groups in 114 countries.

Freeman brims with relish in this donnish parsing of a word made up 1,500 years ago. It is also a nod at the theology he can deploy to support Christianity’s almost hidden meditative tradition. The practice dates back almost 2,000 years to the Desert Fathers and Mothers, a fairly anarchic monastic movement that flourished in northern Egypt and Palestine, and through to modern Christian contemplatives such as Thomas Merton, a Trappist monk and author of the bestselling autobiography The Seven Storey Mountain (1948), and Benedictine sages such as John Main (1926-1982), who reinvigorated the meditative tradition now carried on by his mentee, Freeman.

Freeman was born in London in 1951 and his upbringing was Roman Catholic in faith and culture – although “nothing fanatical”, he says. The school he attended, St Benedict’s in Ealing, was also “only conventionally and superficially religious”. Main, then a monk at Ealing Abbey, was one of Freeman’s schoolteachers.

I am curious why an Asian statesman such as Lee Kuan Yew should have turned to Christian mediation, and ask Freeman why he thought Lee did not adopt a more eastern approach. “He said he’d tried Buddhism and failed, whereas this approach worked for him as he had a western-trained mind,” Lawrence replies, adding that a hunger for inner stillness rarely emerges quite so deliberately as it did in Singapore’s former prime minister.

“One meditator I know, who made a fortune from strip clubs and who-knows-what-else in Russia, told me the need [for stillness] came upon him while romping in Europe’s most expensive brothel, listening to a muzak version of ‘Amazing Grace’.”

I ask how Freeman realised his own vocation. After reading English literature at Oxford, “my future thrillingly insecure”, he says he thought of becoming an academic or a spy. “But several charming rounds of conversation with MI6 in an elegant house just off the Mall eventually came to nought.”

Two years followed as an investment banker, working at the now forgotten UDT International. “It wasn’t that I wanted to make money, it was more that I was curious to see how money was made. What I also saw was the quiet heroism of some people who were clearly unhappy in their work but endured it as a way to support their families.”

But banking did not suit Freeman, and in 1976 he went on a Christian retreat with his former schoolteacher, John Main, “a great and wise man, so open to the vast economy of the church and its relation to other spiritual traditions. Without him, I might well not be here.”

During the retreat, Freeman learnt how to meditate, gave up smoking, tussled with his soul, and realised how easy it is “to waste your life thinking you are doing what you really want to do”. Six months later, having lost his “competitive egomania” though still “ambitious to succeed, whatever success meant”, he left the retreat. He briefly considered journalism (he now writes a column for the Tablet, a Roman Catholic weekly) but in 1979 took his monastic vows.

He has two projects at the moment. The first is bringing meditation into Australian primary schools: some 12,000 children now participate, most, but not all, at church schools. “Children have a natural appetite for stillness,” Freeman says. “That is where the big change will take place in the 21st century or”, he adds after a pause for thought, “however long it takes.”

The second project, the “Business of Spirit”, is to introduce the benefits of meditation to business people. It kicked off with an October seminar at the John Main Centre for Meditation and Inter-religious Dialogue at Georgetown University in Washington DC. I ask how the attendees, who included policymakers and high priests of finance, could find time to meditate when their lives are so busy. “Sean Hagan, the IMF’s legal counsel, was asked just that. His answer was straightforward. Time is not the issue. As with work, when you are told to do something, or want to do it, you just do.

Freeman warms to this theme. “Perfectionism is like a virus. In religion, it can lead to fundamentalism and self-loathing. The secular equivalent is success. If you only judge yourself by success – of your job, your marriage, your children, even – you are setting yourself up for failure or a sense of inadequacy. Learning to meditate, you have to unlearn perfection and the need for success.”

Given the economic crisis, unlearning success, or rather rediscovering failure, seems especially relevant today. I ask what he makes of it all.

“Clearly, the crisis is hurting those at the bottom most,” he says. “But even at the top there is anxiety, a sense of failure and, perhaps, shame. Clearly, we have to deal with the surface turbulence and strive for the best solutions to minimise suffering and preserve justice. However, the depths of these forces of change come close to, or actually participate in, humanity’s spiritual stratum. This means we cannot manipulate or exploit them but must strive to understand and go with them. This requires a subtlety of wisdom. It also makes one wonder if the crisis is symptomatic of broader change, a new axial age in which old assumptions and ways of living are breaking down.”

I tell him this interview will be published on Christmas Eve, and ask for his thoughts about Christmas.
“Christmas lacks religious significance for many,” he says. “But that does not mean it lacks spiritual significance; mystery lives in its silence and stillness. Then there is Christmas’s moral aspect, the giving – including the giving of oneself, which has a mystic aspect too, of giving without expecting recognition or anything in return, of letting go.”

Friday, December 23, 2011

Kersgebed: Die God wat nuut maak...

Kerstyd, Here, bedink ek opnuut weer die seisoen van vrede, die oer-oue boodskap van die nuwe paradys. 

Hoe goed is in die tyd van die Kind se geboorte hierdie boodskap van U welwillendheid, U omgee, U uitreik. Dit is die tyd dat hemel en aarde naby aan mekaar kom, dat die lam en die leeu langs mekaar wei, dat die engele die vredesboodskap aan U aarde uitsing.

Dit is ook, genadige God, die tyd van rus en uitspan. In die koms van die Kind, in die stilte na die opwinding van Sy gebore-word, kom daar die oneindige rustigheid.

Dit is ‘n tyd van stil word by die wete van ons saam-wees, naby wees. Dit is die tyd van vrede. Van U vrede met ons, van U nabyheid aan ons, maar ook van die bande wat ons aanmekaar bind en ons naby aan mekaar hou.

En daarmee saam is my gedagtes vol herinnering oor hoe die jare sy loop neem, van die vele kerseisoene wat U ons gegun het: altyd weer is daar die terugdink aan die goeie tye in die seisoen van vrede saam met die naby-mense, die wat ek liefgehad het, hulle wat naby aan my leef.

Dit is ‘n tyd van dankbaarheid vir wat ‘n mens ontvang het van hulle wat al lank nie meer by ons is nie. Goeie gedagtes wat by ‘n mens opkom oor hul lewens, hul omgee en hul liefde.

Dit is ‘n tyd van hartseer, skerp pyn van die gemis, die verlange om net weer ‘n keer met hulle te kon saam-wees. Maar altyd weer, ook in die seer verlange, is daar die rustige wete van U nabyheid.

Dankie, Here, vir die tyd van vrede, vir die tyd van rus, vir die tyd van onthou en vir die tyd van verlange na die weer ontmoet, van die hoop.

Maar kerstyd, Here, is bo alles U tyd. Want in ‘n mens se gedagtes kom telkens die beelde op van die Kind van vrede. Dikwels hoor ons die boodskap van U koms, van U uitreik, van U mens-word.

Deur al die eeue was U by ons, U mense. Geslag na geslag het U getrou na ons gekom, U liefde aan ons getoon, vir ons gekroon met U ontferming.

In tye van nood het U ons bygestaan. Soms het U ons gered van die kwaad, soms het U ons gesterk teen die kwaad, soms was U by ons te midde van die storms van kwaad wat om ons gewoed het. Maar altyd deur het ons geweet: dit is goed om by God te wees.

En toe, Here, in die volheid van die tyd, in die mooiste oomblik van alle tye, het U vir ons die volmaakte gegee: Uself. As die kind van Bethlehem het U onder ons kom woon – nader as ooit tevore, liefdevoller soos ons nog nooit ervaar het nie.

Hoe nuut is hierdie liefde nie – hoe uniek, onverwags, ‘n stuk genade soos wat ons nooit te wagte kon wees nie. Hoe anders het ons U leer ken, hoe naby aan ons het U gekom.

Maar watter verrassing was U kersliefde: eenvoudig, herkenbaar, menslik, maar net ‘n baba in ‘n krib. Hoe anders as ooit tevore kon ons nou U nabyheid vier! Nooit het ons gedink God sou op die manier, op hierdie verrassend nuwe wyse onder ons kom bly nie. Terwyl U tempel in U stad, in Jerusalem trots getroon het as die plek van U woord en U woning, het U stilweg, verborge, ongesiens vir die groot wêreld vir U tuisgemaak in die agterkamer, tussen die pakdiere, van ‘n huisie in ‘n onbekende straat van ‘n vaal dorpie.

Hoe anders tog ook, hoe nuut, hoe ongewoon, hoe skokkend uniek… Want in die eenvoudige was U, die Oneindige.

Dit was U – God, verborge, maar so liefderik dat engele uitgesing het van die skoonheid daarvan: die gedagte dat U,  God, mens geword het, onder ons kom woon het, een met ons geword het, volledig solidêr met ons was. Dit was U! God Self!

Van toe af, ewige God, roep U ons weg van ons geweld, van ons liefdeloosheid, van ons selfsug en ons self-gerigtheid. U knoop ons aandag vas aan die baba, die hulpelose kindjie wat vra dat die wêreld die Liefde vier, die Vrede soek, die Rus binnegaan.

God, gee ons opnuut weer in hierdie kerstyd die groot verrassing: wys vir ons hoe U ook in ons tyd nuut kan werk, hoe U mense anders wil maak, hoe U hoop bring, gewonde harte kan vertroos, ‘n versweerde gemoed kan balsem, smart kan verlig en haat in liefde kan ombuig.

Maak ons weer nuut, o Ewige God, lewende God, God wat groter is as ons diepste gedagtes, maar wat woon in die binneste kamers van ons harte. Laat U lig die lig van kerstyd, die donker in en om ons vir altyd verdryf.  

Thursday, December 22, 2011

Om God vir God te verlaat


Nadia Simon: Iets Nuuts probeer.


Die Priester en die Leviet in die Gelykenis van die Barmhartige Samaritaan was gerekende mense. Hulle was godsdienstige leiers. Hulle was, het mense gedink, ingelig oor die wet as die wil van God.

Hulle het self ook so gedink. Noukeurig moes hulle let op wat God se wil vir hulle was, want as hulle die wet oortree het, kon hulle nie hul pligte in die tempel nakom nie. Daarom moes hulle, byvoorbeeld, al die reinheidswette onderhou. Aan niks wat hulle onrein kon maak, kon hulle raak nie. Niemand het dus ooit getwyfel oor wat God van hulle verlang nie. Die priesters en die Leviete was die tempeldienaars en hulle moes getrou aan diens wees sodat die volk hulle offers kon bring en sodat die tempeldiens ongestoord hulle gang kon gaan. In die tempel mag alleen maar Priesters en Leviete werk wat in alle opsigte rein was en wat die wil van God presies geleer ken het om rein te bly. Dit was nog afgesien van hulle alledaagse nakom van die wet van God wat vir alle Jode gegeld het.

En tog, in die oë van Jesus, was hierdie twee mense, die Piester en die Leviet wat sulke wye draaie om die aangerande man geloop het, ver buite die wil van God. In hul getrouheid aan die wet het hulle nooit gefaal nie. En tog het hulle die wet van God oortree – ‘n wet wat eintlik die belangrikste van alle wette was. Hulle was heeltemal onbewus van hul eie ongehoorsaamheid aan die liefdeswet wat vra dat ‘n mens uitreik na ander wat in nood is en wat stukkend langs die pad lê.

’n Mens kan, soos hierdie twee mense God goed ken en ‘n goeie lewe lei – en tog sonder God wees. Uit die Bybel en deur die leer van die kerk kan ‘n mens naby aan God kom. ‘n Mens kan tot in die allerheiligste van ruimtes ingaan, soos die hoëpriester een keer per jaar met die Groot Versoendag. God ken ‘n mens soos die magstrukture van jou tyd vir jou leer. ‘n Mens kan slim wees en selfs gedurig God se wil gehoorsaam, soos die Priester en Leviet.

Maar is dit werklik gehoorsaamheid aan die wil van God?

Die God van die Priester en die Leviet in Jerusalem, leer Jesus sy dissipels, is nie die God wat ‘n mens sal aantref op die pad tussen Jerusalem en Jerigo nie. Die God van die Barmhartige Samaritaan is ‘n barmhartige God, wat nood raaksien en wil omkeer.

Jesus, die radikele Een, die Een wat naby aan God leef en gereed was om die nuwe paaie te loop waarop God Hom gedien het.

Dit is ‘n ander God as die God wat sommige mense in die tempel wil gaan aanbid en dien.

Nooit moet ‘n mens te seker wees dat ‘n mens die wil van God ken nie. Daar is onbekende kante van God wat telkens weer in die geskiedenis nuut na vore kom. Die priester en die Leviet moes met skok agterkom dat hulle nie die God van die pad tussen Jerusalem en Jerigo ken nie. Hulle ken net een kant van God – die tempel-kant. Hulle het nie rekening gehou met God wat elke keer weer nuut word en op ‘n nuwe manier gedoen wil word nie.

Hulle moes dus van “God” – hulle idee en hulle kennis van God – afskeid neem om die ware God te ontmoet.

Dorothee Soelle herinner in haar uitleg van die gelykenis aan die beroemde opmerking van Meester Eckhart: “Ek het vir God gevra om my van God te bevry.” Die Priester en die Leviet moes besef het dat God hulle oë wil oopmaak vir die God wat so anders was as die God met wie hulle grootgemaak is, die God met die brandende hart vir die papgeslane man langs die pad. Hulle moes besef het dat die God van die tempel ook die God van die noodlydendes is, dat daar kante van God was wat ‘n mens nie van weet nie en waarvoor ‘n mens gedurige oop en ontvanklik moet wees.

Hierdie twee godsmanne was te geslote, te seker van hulle saak, te selftevrede oor die manier waarop hulle God geken en gedien het. In die proses het die twee vrome godsmanne die toonbeeld geword van mense wat God langs die pad verloor het, wat hulle eie weg agter hul idee van God geloop het, hulle eie kop oor wie God is, gevolg het.

Dus: ‘n mens kan op baie maniere dink dat jy baie naby aan God leef, maar sonder om werklik by God te wees. Die rede hieroor is merkwaardig: God maak alles nuut. God doen dinge wat ons verstand te bowe gaan. God werk op maniere wat ons nie eers vaagweg kan antisipeer nie. Daar is kante van God wat totaal aan ons verborge is. God is groter as al ons verstandelike konstruksies van God.

God is immers die lewende God.

Wednesday, December 21, 2011

Thomas Aquinas en die mistiek

Thomas Aquinas is een van die bekendste teologiese denkers van alle tye. Sy logiese, fyn bedinkte en gedetailleerde denksisteem is indrukwekkend en invloedryk, veral in Rooms-Katolieke kringe.

Terwyl hy kort voor sy dood in 1273 aan die Mis deelgeneem het, het hy 'n mistieke ervaring gehad. 

Wat hy toe ervaar het, het hom so oorweldig dat hy nie kon praat nie.

Maar dit was net die een gevolg van sy mistieke belewenis.

Hy, die skrywer van indrukwekkende, geleerde traktate, het op daardie oomblik iets meegemaak wat hom laat voel het dat alles wat hy ooit geskryf het, niks werd was nie. 

So sterk was hierdie ervaring dat hy nie weer sy pen opgeneem het om iets te skryf nie. En op die manier het sy veelgeroemde loopbaan tot 'n einde gekom. 

Sy ervaring was so spesiaal en so uniek, dat hy dit nie onder woorde kon bring nie. Alles wat hy ooit geskryf het, het na sy mening ook nie regtig iets daarvan verwoord nie.

So groot en anders was dit vir hom, dat mensewoorde dit nie kon uitdruk nie. 

Die aanraking van God, wanneer dit oor 'n mens se pad kom, is diep verborge - en juis daarom so alleroorweldigend.

Tuesday, December 20, 2011

Monday, December 19, 2011

Wat God wil

Dit is nogal iets wanneer 'n mens tot die punt kom om te vra wat is God se wil vir jou lewe.


'n Mens is gewoond daaraan om baie besluite elke dag te neem. Dikwels doen ons dit sonder om twee keer te dink. 'n Mens neem verantwoordelikheid en doen wat na jou mening die beste ding is om te doen.


Om dan op 'n punt te kom dat 'n mens vra wat God wil, is opvallend.


Ons vra dit meestal by die groot besluite in ons lewens: oor 'n voorgenome huwelik, oor 'n nuwe werk, oor 'n geloofsaak.


Eintlik is dit 'n vraag wat 'n mens oor elke tree van jou lewensreis moet vra.


Selfs die kleinste, eenvoudigste oomblik in die lewe kan groot gevolge inhou.


Hoe 'n mens daardie stil, onopvallende oomblikke beleef en aanpak, kan dus lewensbeslissend wees.


Om te vra na God se wil het te doen met 'n lewenshouding: al kan 'n mens nie altyd letterlik gaan sit en met jouself debatteer oor hoe jy klein  besluite moet neem nie, is daar tog iets belangriks: 'n mens moet so naby aan God leef dat jy intuitief weet hoe om besluite in die kleiner oomblikke van jou lewe te neem.


Om naby aan God te leef, om in die denke van Christus te bestaan vorm die hoeksteen van besluite wat 'n mens oor die klein dinge moet neem.

Sunday, December 18, 2011

Ongeskonde te midde van die gruwelike geskendheid




Kersfees is ‘n tyd van aanbidding. Daarom woon mense graag kersdienste by. Dit is ‘n tyd waarin ‘n mens graag, saam met die engele, aan God die eer bring.

“Eer aan God” verbind ‘n mens, ook saam met die engele se aanbiddingslied, met “vrede” op aarde.

Dit is die natuurlike band: omdat dit ‘n tyd van stilte, uitspan, saam-wees met familie is, voel ‘n mens geneë tot God en is dit makliker om God te wil aanbid.

Daar is iets diepers omtrent die kersfeesvrede: dit is ‘n tyd waarin mense oor Jesus die kind sonder skuld, sonder sonde nadink. God, vertel die Christelike geloof, word mens – maar dan in die eerste instansie kind.

Dit is voorwaar ‘n wonder-gedagte: eer aan God in die hoogste hemele, omdat ‘n mens by die kindjie, die onskuldige, die hulpelose  kan kniel.

Om by ongeskondenheid te kan wees - dit is die verlange van ons almal met ons gruwelike geskendheid. 

Hoe onskuldig, nuut, ongeskonde, beminlik kan godsdiens wees en word. In ons vreugde gaan dit om die besef dat daar steeds weer iets spesiaals, iets onskuldigs te mdde van die kookpot van lelikheid is.

As alles vasgeval het, as dinge tot niet gaan, as lewens vasloop, begin God van voor. As alles deurtrek word met afval en boosheid, maak God nuut, skenk God weer onskuld, kom daar die spesiale oomblikke van nuutheid.

Dit is rede tot vreugde. En om God te aanbid.

Adventstyd, die blye tyd wanneer God die skuld in onskuld omvorm.  

Blog Archive