‘n
Mens praat maklik oor lyding wanneer dit jou nie raak nie. Vele mense sal
vertel dat hulle eers simpatie kry met ander se lyding as dit oor hulle eie pad
gekom het en dit aan hulle eie lyf ervaar het. Net so kan ‘n mens ander se lyding onderskat, of
selfs geringskat.
Dikwels
hoor ‘n mens ander sê: noudat ek dit self ervaar, verstaan ek ander soveel
beter.
Dit
gebeur deur die opvallende gedeelte in Hebreërs 5:7.
Wat
‘n vers!
Dit
is ‘n vers wat relatief ongebruik is. Dit word nie dikwels, sover ek weet, in
die lydenstyd as teksvers gebruik nie, hoewel dit besonder passend is.
Miskien
ontsnap die vers ‘n mens se aandag omdat
dit deur minder bekwame vertalings van sy trefkrag ontneem word.
So
lui die teks:
Hy (Jesus) het in sy lewensdae
gebede en smeekgebede met harde krete en trane gebring na Hom wat Hom van die
dood kon red, en Hy is verhoor vanweë sy dieper onderworpenheid aan God.
‘n
Mens kan die kern van die vers formuleer as : Uitkoms aan ‘n Jesus wat ernstig bid
in sy lyding (let op die “sy”). Maar selfs
hierdie kriptiese formulering sny insiggewende momente uit die teks weg.
‘n Mens kan hierdie teks vanuit ‘n velerlei van perspektiewe bedink.
Ek
wil uiteindelik by die sleutel tot die lydenstyd en tot hierdie teks uitkom
deur eers ‘n ompad te loop. Die ompad begin deur aandag te gee aan die
buitengewone menslikheid wat in die beskrywing van Jesus na vore kom. Maar
selfs hierdie ompad verleen al diepsinnige insigte in die teks en in lyding.
Aan
die een kant is daar die brute, byna té weerlose uitbeelding van die menslikheid
van Jesus: Hy is die een wat met harde “krete” (Grieks), en nog meer, met trane
uitroep, staan daar in die teks. Die worstelende gebede van Jesus word beskryf
in terme van hewige emosies. Die begrippe is sterk: hy is huilende en skreeuende.
Daar
is nie twyfel hieroor nie. Dat Jesus se weerlose menslikheid hier uitgebeel
word, is nie ‘n glips nie. Die sterk “menslike” uitbeelding van Jesus se lewe is
deel van die groter geheel van die hoofstuk: Die skrywer van die Hebreër-brief pas
dit in in die groter gedeelte wat gaan oor die hoëpriester wat as mens uit die mense geneem word om vir
hulle by God deur offers in te tree. Jesus, beklemtoon hy, is ook so ‘n
hoëpriester. Hy het meegevoel met swak mense omdat hy self aan swakheid
onderhewig is (verse 1-2). Die Griekse woord vir swakheid kan selfs as
“tekortkoming” vertaal word.
In
vers 8 kry ‘n mens dan daardie opvallende vers wat soveel eksegete al
hoofbrekens gegee het: Jesus het “deur alles wat Hy gely het geleer wat
gehoorsaamheid is.”
In
die lydenstyd, herinner die teks ons, is ons in al ons eie swakhede bloot voor
God. Dit is die tyd van weerloosheid, van uitgelewerd wees aan die
onverklaarbaarheid van alles wat so donker oor ons lewens hang. Dit is die tyd
wat ons herinner aan ons durende verlatenheid, aan die verduisterde uitsig op
God, aan ons beperkte menslike visie op sin, betekenis en, nog meer, ons
angstigheid oor ons gevoel dat God nie meer by ons is nie.
Dit
alles kom na vore in die eintlike objek van die sin. Waarvoor bid en smeek en
huil en skree Jesus?
Die
antwoord kom indirek: Hy soek na redding. Die subtiele, “maar duidelike
boodskap is verder nog meer menslik as wat ‘n mens jou kan indink: Jesus vrees
die dood. Hy bid immers tot God wat Hom uit “die dood kan red.
In
‘n mens se swakheid is jy so swak, jy kan maar net bid. Al wat jy kan doen, is
om aan God jou menslike krete te bring – dit, as hoëpriester, op die altaar as
wierook neer te lê (Open.6).
Dit
is hoe Jesus lyk: die een wat die dood vrees, wat die beker eintlik nie wil
drink nie en wat smag dat dit by Hom verbygaan.
Dit
is die rol wat God aan Hom toeken (vers 5). God maak Hom tot hoëpriester wat op
‘n eg menslike wyse biddend met sy doodsangste worstel.
Self
het Jesus lyding ervaar – en daarom kan hy deernis hê (vers 2). Hy verstaan. Hy
weet wat beteken dit om dag en nag, ‘n mens se lewe lank, met vrae, verlangens,
onsekerhede, angstighede en tekortkominge te leef.
Hieroor, en oor die eintlike punt van die vers, later meer.
Hieroor, en oor die eintlike punt van die vers, later meer.
